Сабақ. Адам ағзасы және оның денсаулығын сақтау 3 4


жылы ашылған. Ұзындығы62 метр, ауданы 25,5 шаршы



бет26/26
Дата08.02.2022
өлшемі2,17 Mb.
#118368
түріСабақ
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26
Байланысты:
экология

2006 жылы ашылған. Ұзындығы62 метр, ауданы 25,5 шаршы метр



Сөзжұмбақ « Астана »
















А





































С




















































Т

















































А


































Н














































А

































65



  1. Астана қаласының бұрынғы атауы.

  2. Астана қаласын бөліп жатқан өзен.

  3. Еліміздің екінші астанасы.

  4. Елбасының фамилиясы.

  5. Мәжіліс залы.

  6. Сенің ұлтың.


Тест әдісі
Астана викторинасы.

  1. Ақмола Қазақстанның астанасы болып қай жылы, қай айда жарияланды?

А) 1 қаңтар 1995 жыл
Ә) 10 маусым 2000 жыл.
Б) 10 желтоқсан 1997 жыл.


  1. Астана қаласы болып қай жылы жарияланды?

А) 1 қаңтар 2001 жыл
Ә) 6 мамыр 1998 жыл.
Б) 5 тамыз 1996 жыл.


  1. Астана қаласының ортасынан ағып жатқан өзен.

А) Есіл
Ә) Ертіс
Б) Нұра


  1. Халқының саны жағынан Астана елімізде нешінші орын алады?

А) 1 – орын. 1300000 адам.
Ә) 2- орын. 697257 адам.
Б ) 3 – орын. 400000 адам.
« Ойлан, тап! »

  1. Туған жердің -де ыстық, -де ыстық.



  1. Е лдің елімен,

көркі
Жердің жерімен.

66



  1. Отан - басынан басталады.

  2. Туған жерге - ды тік.



33 – сабақ.
Менің Отаным

  • Сабақ түрі: саяхат.

Бұл сабақта оқушыларға Тәуелсіз Қазақстан жайында кеңінен ұғым беріледі. Өз Отанын қорғай білуге, сүюге, табиғатын аялай білуге машықтанады.

  • Б іздің Отанымыз – Тәуелсіз Қазақстан Республикасы. 1991 жылы 16 желтоқсанда Тәуелсіздік алған егеменді мемлекет. Жері кең байтақ, астықты, мол өнімді, пайдалы қазбалары бар бай өлке.

«Тез ойла !»
Көрсеткіш арқылы Қ әрпінен бастап алға қарай жүр де мына жерде қандай сөз жасырылғанын тауып оқы.

Қ

Қ

С

А




Н

А




З



Т




А

Түрлі – түсті жұлдыздардан Қазақстан сөзі шықты. Саяхатқа шығамыз.

67


« Кім зерек? » аялдамасы.
Бұл аялдамада қалалар жайында мәлімет білеміз.

Жезқазған

мақта



Тараз

мұнай



Атырау

мыс




көмір




Шымкент




фосфор




Қарағанды



« Қазақстан қалалары » аялдамасы.


Ә
Л
ріптерді кезегімен тізбектей жинасаң, Қазақстанның қалаларының атауын оқисыңдар.


Қ

Р







Й

О


А


У




Т

С

Н

М



А
68
лматы, Астана, Орал, Ақтау, Қаратау.



« Жануарлар » аялдамасы.
Мына суреттен Қазақстанда мекендейтін жануарларды теріп жаз.







34 – сабақ.
Отаным – алтын бесігім.

Сабақ түрі: ойын сабақ.



  • Сынып 2 топқа бөлінеді.

  1. Топ басшыларын сайлау.

  2. Бірін – бірі тыңдау.

  3. Тапсырмаларды бірге орындау.

Ойын төрт бөлімнен тұрады.
1 – топ. Тапқырлар 2 – топ. Ойшылдар.
Бұл сабақта қоршаған орта мен экология тақырыбы бойынша алған білімдерін тиянақтау үшін пысықтау жүргізіледі.



Өзіңді – өзің тексер.
Тест тапсырмалары.

69

1 – топ. 2 – топ.

  1. Біздің Отанымыз. 1. Адамға ең қасиетті зат.

А) Астана А) Киім
Ә) Қазақстан Республикасы Ә) Ауа
Б) Шығыс Қазақстан Б) Су


  1. Судың қасиеттері. 2. Өсімдікке пайдасы бар жәндік.

А) Мөлдір А) Картоп - қоңыз
Ә) Ақ Ә) Қанқыз
Б) Иіссіз. Б) Ақ көбелек


  1. Жыртқыш жануарлар. 3. Таразда не өндіріледі?

А) Сілеусін А) қорғасын
Ә) Керік Ә) фосфор
Б) түлкі Б) алтын


  1. «Қызыл кітапқа» енген жануар. 4. Қазақстан тәуелсіздігі.

А) Құлан А) 1990 жыл
Ә) Қоян Ә) 1991 жыл
Б) Түлкі Б) 1992 жыл



« Кім көп біледі? »
1 – топ. 2 – топ.




ЖӘНДІКТЕР

ӨЗЕНДЕР







КӨЛДЕР




ЖЕМІСТЕР




70



Атадан қалған асыл сөз.
Қазақ халқының өсімдіктер мен жануарларға байланысты айтылған ырым – тыйымдарын білеміз бе?
1 – топ. 2 – топ.
Ақты төкпе. Малға теріс отырма.
Шөпті жұлма. Аққуды атпа.
Ары қарай жалғастырып айтулары керек.
« Ойлан, тап »
Екі топқа логикалық, математикалық жұмбақтар жасырылады.
Логикалық есептер.
1 – топ.

  1. Жандостың үйінің бақшасында кәрі бір ағаш бар.Әр жылы 25 сантиметр өседі. Жандос 8 жасар кезінде жерден 140 сантиметр биіктіктегі ағаштың діңіне Жандос деп есімін жазады. Жандос 12 жасқа толғанда бұл жазу қанша сантиметр өскен болады?

(еш өспейді, өйткені кәрі ағаштарды діңі емес бұтақтары өседі )

  1. Бір кісінің 2 қыз, 3 ұлы бар. Балалардың бәрінің жастарының қосындысы 26. Ұлдарының жастарынынң орташа саны 7. Бір қыз қосылса орташа жас 6-ға түседі. Ендеше ең кіші қызының жасы нешеде? ( 2 жаста )

  2. Бір жүк машинасының артында бір шелек тұр. Жаңбыр жауа бастады. Шелек жүк машинасы тоқтап тұрған кезде тез тола ма, әлде жылдам кетіп бара жатқан кезде ма?

( шелеке судың толуы машинаның жылдам жүруі немесе тоқтап тұруына байланысты емес, шелек екі жағдайда да бірдей толады. )


  1. 100 шөжек 100 кг бидайды 100 күнде жейтін болса, 10 шөжек 10 күнде қанша килограммм бидай жейді? ( 1 кг )

Әзіл есептер.

  1. Біздікі болғанымен басқалар қолданатын нәрсе. ( адамның өз есімі )

  2. Ұзарған сайын қысқаратын нәрсе. ( адамның өмірі )

  3. Бір кіс найзағай жарқылдаған сайын шашын тарайды екен. Неге? ( фотоға түсіп жатырмын деп ойлайды екен)

  4. Бірінші үш аяқты, кейін екі аяқты, одан кейін үш аяқты ол не? ( адам )

  5. Қай айда 28 күн бар? ( барлық айда )

  6. Ақтөбеде біреу Өскеменде жоқ, Алматыда екеу Астанада көп. Ол не? ( а әрпі )


Түсінік хат
Адамзат қоғамы мен табиғи орта арасындағы қарым-қатынас қазіргі кезеңдегі ең өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Экологиялық жағдайдың нашарлауы қоршаған ортадағы қайтарымсыз табиғи өзгерістерге әкеліп соғып отыр. Айталық, климаттың жылынуы, өзен-көлдер суының азаюы, мұздықтардың еруі, сел тасқындардың жиі қайталануы адамзат баласына деген алаңдаушылық туғызып отыр. Қазіргі кездегі білім берудегі дамытудың басты бағыттарының бірі қоршаған ортаны қорғау, оған деген сүйіспеншілікті арттыру болып табылады. Бұл «Қоршаған орта және экология» таңдау курсы 4 сынып оқушыларына арналып жасалған. Бұл таңдау курсының балаға беретін маңызды мәселесі табиғатты қорғау және аялай білу сезімдерін қалыптастырып, алған теориялық білімдерін практикамен ұштастыра білуге қалыптастыру.
Бағдарлама курсының әр бөлімінде адам денсаулығын сақтау, қоршаған орта мен экологияның байланысы, өсімдіктер мен жануарлар әлемінің тірішілігін ұғынуы арқылы оқушылардың дүниетанымын қалыптастыру мәселелері қарастырылған.
Бағдарлама курсы ана тілі және қазақ тілі пәндерімен тығыз байланыстырылған.

Бағдарламаның мақсаты:
Оқушылардың табиғат және қоршаған орта жайындағы міндеттерді сезіне білуге даярлай отырып, экологиялық біліммен жақсы қаруланған, болашақта нағыз табиғатта қорғайтын. Жанашыр бола білетін ұрпақ тәрбиелеу.

Міндеттері

  • Оқушылардың дүниетану пәні бойынша алған білімдерін жетілдіру.

  • Оқушыларды еліміздің табиғи жағдайлары мен табиғи ресурстарына экологиялық тұрғыдан баға бере білуге қажетті әртүрлі ақпарат көздерімен жұмыс жүргізе білуге, жинақталған материалдарды жүйелеп, қорытындылар мен дәйектемелер жасай білуге үйрету.

  • Жергілікті жердегі экологиялық жағдайлардың жалпы қоршаған ортаға әсерін көрсету.

  • Оқушыларды өз бетімен жұмыс жасай білуге дағдыландыра отырып, энциклопедиялық, картографиялық деректерді, ғаламтор жүйесінен алынған ақпараттарды өз бетімен өңдей білуге дағдыландыру.


Бағдарлама курсын оқытудан күтілетін нәтиже:


  • Жұмыс барысында оқушылар ұсынылған мәліметтер арасынан ең қажеттілерін таңдап алып, қосымша материалдар жинақтау арқылы, құрастырылған жұмыс дәптерлерін толтырып, өз білімдерін тексереді.

  • Курсты қорытындылау барысында оқушылардың жұмыс нәтижелерін бақылау үшін түрлі формалар қолданылады.

  • Табиғаттың таңғажайып құбылыстарымен танысып, тылсым сырларын ұғына білуге қалыптасады. Сондықтан оқушылар табиғаттың таңғажайып сұлулығын көріп қана қоймай, сол білімге деген құштарлығын арттыруға, танымдық қабілетін жетілдіруге бағытталған «Қоршаған орта және экология» таңдау курсын ұсындық.


Барлығы 34 сағат, аптасына 1 сағат
I тарау Адам ( анатомия ) 8 сағат

Бұл тарауда адам ағзалары және адам денсаулығын сақтау жолдары жайында айтылып, кең көлемді мәліметтер беріледі. ( Адам ағзасы, тері, адам денесінің тірегі қаңқа, ас қорыту, тыныс алу мүшелері, жүйке жүйесі, қанайналым мүшелері )


Тараудағы берілген материалдар тапқырларға арналған сайыс сабақ түрінде қорытындыланады.

IIтарау. Қоршаған орта және экология ( 11 сағат )
Қоршаған ортаның адам өмірімен тығыз байланысты екендігін ескере отырып, табиғаттыңтазалығына экологиялық тұрғыдан қарай білулеріне түсінік беріледі. Ауаны ластамау, денсаулықты күту, суды қорғау, табиғатты аялау туралы мәліметтер талқыланады Бұл тақырыптар оқушылардың табиғатқа деген көзқарасын одан әрі дамытып, сүйіспеншілігін арттырады. Еңбексүйгіштікке, адамгершілікке баулиды.
III тарау. Табиғат - алтын бесік. ( 8 сағат )
Бұл бөлімде оқушылар табиғатттың заңдылықтары мен құбылыстарын танып білуге, ондағы үйлесімділіктерді көре білуге талпынады. Қоршаған орта жайында алған білімдерін шыңдай түсуге, танымдық әрекеттерін дамытуға аса назар аударылады.
IV тарау. Адам және қоғам ( 7сағат )
Бұл тарауда адамның қоғамдағы атқаратын рөлі жайында , табиғатты қорғауға қосатын үлесі туралы түсініктер беріледі. Өз Отанын, елін, жерін сүйіп, қорғауға арналған патриоттық тұрғыдағы ұғымдар қарастырылады. Оқушының ой – өрісін, сана сезімін қалыптастыру, есте сақтау қабілетін дамыту мақсатында түрлі логикалық тапсырмалар беріледі.


Күнтізбелік тақырыптық жоспары
4 – сынып



қ/с

Сабақтың тақырыбы

Сағ.
саны

Мерзімі

Өтілу формасы

1

Адам ағзасы және оның денсаулығын сақтау

1




Аралас

2

Тері –қорғаныш органы

1




Түсіндіру

3

Адам денесінің тірегі – қаңқа

1




Танымдық

4

Қанайналым мүшелері

1




Танымдық

5

Тыныс алу мүшелері

1




Аралас

6

Ас қорыту мүшелері

1




Түсіндіру

7

Жүйке жүйесі

1




Танымдық

8

Тапқыр болсаң, тауып көр!

1




Ойын сабағы

9

Қазақстан географиялық картада

1




Саяхат

10

Кеңістік және бағытты анықтау

1




Түсіндіру

11

Қазақстанның пайдалы қазбалары

1




Аралас

12

Жер – ғарыш денесі

1




Саяхат

13

Табиғаттағы су

1




Аралас

14

Су қорын ысырапсыз пайдалану

1




Танымдық

15

Ерекше табиғи дене

1




Жаңа сабақ

16

Табиғатты зерттеу және бақылау әдістері

1




Түсіндіру

17

Ауа –біртекті қоспа

1




Практикалық

18

Қазақстанның өзен және көлдері

1




Танымдық

19

Білімділер сайысы

1




Ойын сабағы

20

Жердің жасыл көрпесі

1




Аралас

21

Шежірелі жерлер

1




Түсіндіру

22

Мәдени ландшафт өсімдіктері

1




Танымдық

23

Оазистер жануарлары

1




Жаңа сабақ

24

Каспий мен Арал теңіздерінің жануарлары

1




Семинар

25

Қазақстан қорықтары

1




Аралас

26

Жануарлар мен өсімдіктердің Қызыл кітабы

1




Танымдық

27

Табиғатты сүйіңдер және қорғаңдар!

1




Сайыс

28

Таяу шетел, алыс шетел

1




Түсіндіру

29

Қазақстан сенің туған жерің, атамекенің

1




Саяхат

30

Егеменді еркін ел

1




Танымдық

31

Отан от басынан басталады

1




Дискуссия

32

Астана –еліміздің мақтанышы

1




Танымдық

33

Менің Отаным

1




Саяхат

34

Отаным –алтын бесігім

1




Ойын сабағы



Алғы сөз.

Мұғалімге арналған бұл құрал бастауыш мектепте қоршаған орта және экология жайлы қазіргі талаптарға сай оқытып – үйретуде оқу – әдістемелік жинақтың құрамды бөлігі болып табылады. Экология мектеп курсына жаңадан енгізіліп жатқан пәндердің бірі болғандықтан, оқушылардың пәнге деген дұрыс көзқарасын қалыптастыру және табиғатты қорғау жайлы білімнің қажеттілігін ұғындыру.


Сонымен қатар оқушылар дидактикалық ойындар, сөзжұмбақтар, қызықты тапсырмалар орындап қана қоймай, ойлау қабілеттерін дамытады, басқа ана тілі, математика, қазақ тілі пәндері бойынша білімдерін көтереді. Бұл әдістемелік құралдың әрбір бөлімінде табиғат және экология жайындағы әр түрлі жағдайларға, өзінің ойлаған ісін жүзеге асырып отыруға үлкен көңіл бөлінеді.
Оқушылардың білім – білік икемділігі мен машықтарын шыңдай түсу мақсатында тапсырмаларды іріктеп, төрт тарауға топтастырылды.
«Адам ( анатомия )», «Қоршаған орта және экология»,»Табиғат –алтын бесік», «Адам және қоғам» .


Жаңа ұғым.

Дидактикалық тапсырмалар.

Қызықты тапсырмалар.
Ш ығармашылық тапсырмалар.

Мазмұны

Алғы сөз ..............................................................................................................

  • Адам ағзасы және оның денсаулығын сақтау ..................................................... .1 – бет
    Тері – қорғаныш органы ........................................................................................ 2 - бет
    Адам денесінің тірегі – қаңқа .................................................................................. 4 – бет
    Қан айналым мүшелері ............................................................................................ 7 – бет
    Тыныс алу мүшелері ................................................................................................ 9 – бет
    Ас қорыту мүшелері ................................................................................................. 11 – бет
    Жүйке жүйесі ............................................................................................................ 12 – бет
    Тапқыр болсаң, тауып көр! ...................................................................................... 14 – бет
    Қазақстан географиялық картада ............................................................................ 16 – бет
    Кеңістік және бағдарды анықтау ............................................................................. 18 – бет
    Қазақстанның пайдалы қазбалары .......................................................................... 20 – бет
    Жер – ғарыш денесі .................................................................................................. 22 – бет
    Табиғаттағы су .......................................................................................................... 24 – бет
    Су қорын ысырапсыз пайдалану .. ........................................................................... 26 – бет
    Ерекше табиғи дене .................................................................................................. 28 – бет
    Табиғатты зерттеу және бақылау әдістері .............................................................. 30 – бет
    Ауа – біртекті қоспа ................................................................................................... 34 – бет
    Қазақстанның өзен және көлдері ............................................................................. 35 – бет
    Білімділер сайысы ...................................................................................................... 38 – бет
    Жердің жасыл көрпесі ............................................................................................... 40 – бет
    Шежірелі жерлер ........................................................................................................ 42 – бет
    Мәдени ландшафт өсімдіктері .................................................................................. 44 – бет
    Оазистер жануарлары ................................................................................................ 46 – бет
    Каспий және Арал теңіздерінің жануарлары .......................................................... 48 – бет
    Қазақстан қорықтары ................................................................................................ 50 – бет
    Жануарлар мен өсімдіктердің Қызыл кітабы .......................................................... 52 – бет
    Табиғатты сүйіңдер және қорғаңдар! ....................................................................... 54 – бет
    Таяу шетел, алыс шетел ............................................................................................. 55 – бет
    Қазақстан сенің туған жерің, атамекенің ................................................................. 57 – бет
    Егеменді еркін ел ........................................................................................................ 60 – бет
    Отан от басынан басталады ....................................................................................... 62 – бет
    Астана – еліміздің мақтанышы ................................................................................ 64 – бет
    Менің Отаным ............................................................................................................ 67 – бет
    Отаным - алтын бесігім ............................................................................................. 69 – бет
    Пайдаланылған әдебиеттер ........................................................................................ 73 – бет
    Мазмұны.......................................................................................................................


Пайдаланылған әдебиеттер
1. Бейсенова Ә.С. Экология-ел тағдыры. Алматы.Мектеп. 2006
2. Табиғатты қорғау жөніндегі материалдар жинағы.Табиғат –ел байлығы. Алматы.Қайнар.1982.
3. Райымбеков К.Ж., Байғабылова Қ.Т. «Сен білесің бе?» энциклопедиясы «Аруна ltd» ЖШС
4. Ө.Ж.Сағынбай Жануарлар. Балаларға арналған танымдық энциклопедиясы «Аруна ltd» ЖШС
5. Экололгия. Мәскеу «Махаон» 2011
6. Б.Аяған, Б. Айтқазин, Х.Әбжанов, М.Әлімбаев, Ә.Бейсенова. «Қазақ энциклопедиясы» 2008
7. А.М.Цузмер,О.Л.Петришина.Адам*анатомиясы*физиологиясы*
гигиенасы. «Мектеп» баспасы Алматы 1972
8. Қазақстанның Қызыл кітабы. Алматы «Өнер» 2006.
9. Д.Д.Поцелуев, Оспанбекова Н.К., Қаражанова, Хабижанов
Денсаулық энциклопедиясы. Алматы «Балалар әдебиеті»2007
10. Б.Мұханов, Т.Мұсақұлов, Н.Суворов. Қазақстанның өсімдіктері мен жануарлары. «Мектеп» 1973.
11. Л.В.Легенькова .Дүниетану бойынша тест тапсырмаларының жинағы
«Келешек-2030» ЖШС, 2009
12.777 жұмбақтар «Алматы» 2010


Пәннің оқу – әдістемелік қамсыздандырылуы
Оқушылар табиғаттағы заттардың атап, оның не үшін керектігін, ауа, су, топырақтың адам үшін қажеттілігін, адамның табиғаттағы орнын айтып беруді меңгеруі тиіс. Сөйлеуге машықтанып, ой – өрісін, қабілетін дамытады.
- Оқушыларды дүниетану пәні бойынша шығармашылық жұмыстар жасау.
- Тестік тапсырмалар
- Дидактикалық материалдар
- Тақырыптық кестелер
- Электронды оқулықтар
- Қызықты ойындар мен тапсырмалар
- Табиғат әлемі туралы білімді тұрмыста қолдану.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет