Тыныс алады Өте сезімтал

Тест әдісі.

1. 
   Жарақат алғанда алғашқы көмек көрсету үшін
   

2. 
   Жарақат алғашқы көмек көрсету үшін
   

3. 
   Күйген кездегі алғашқы көмек:
   

4. 
   Үсіген кездегі алғашқы көмек:
   

5. 
   Жарақат алғанда алғашқы көмек көрсету үшін:
   

3 – сабақ.

• 
  Бассүйек
  
• 
  Төссүйек
  
• 
  Тоқпан жілік
  
• 
  Кәрі жілік
  
• 
  Алақан, саусақ сүйектері
  
• 
  Қабырғалар
  
• 
  Омыртқа жотасы
  
• 
  Жамбас
  
• 
  Жауырын
  
• 
  Ортан жілік
  
• 
  Асықты жілік ( жіліншік )
  
• 
  Т абан, башай сүйектері
  

6
3 4 5

1. 
   Сағат емес, бірақ соғып тұрады.
   
2. 
   Адам денесіне қорек жеткізіп жүрген ұшы қиыры жоқ пойыз дерсің.
   
3. 
   Тоқ кезінде үндемейді, ал аш кезінде щұрылдайды.
   
4. 
   Көреді бәрін өзгенің,
   

5. 
   Бірде көтеріліп, бірде сығылып,
   

6. 
   Б ір тыным таппайды, тамақ та жейді, сөз де сөйлейді.
   

Сөздік: омыртқалар, жамбас сүйегі, бас сүйегі, қабырға, аяқ сүйектері, қол сүйектері.

1. 
   Ағзада неше сезім мүшесі бар?
   

2. 
   Қай қатарда дені сау адам туралы айтылған?
   

3. 
   Денсаулықты сақтау және нығайтуды зерттейтін ғылымды қалай атайды?
   

4. 
   Адамдардың ауруды, ыстық пен жылуды сезіну қабілетін қалай атайды?
   

5. 
   Өз ағзаңды білудің қажеті не?
   

6. 
   Теріні таза ұстаудың басты тәсілін көрсет:
   

4 – сабақ.

С өздік: жүрек, ірі қан тамырлары, ұсақ қан тамырлары.

Сөйлемді толықтырып жаз.

1. 
   Қанайналым мүшелерінің басты ағзасы - ..................................
   
2. 
   Жүрек кеуде қуысының ........................ орналасқан.
   
3. 
   Жүрек жиырылғанда ................. жүректен шыққан ірі қан тамырларға тарайды.
   
4. 
   Ал ................. жүрек қанға толады.
   
5. 
   Жүрек сен .............. да тоқтамай үздіксіз жұмыс істейді.
   
6. 
   Қан адам ......... кез-келген жеріне қажетті қоректік заттар мен оттегін тасымалдайды.
   

«Сау жүрек» бағдарламасынан

• 
  Шылым шекпе, ішімдік ішпе.
  
• 
  Ұйқыға жеткілікті уақыт бөл. Ұйқы - жүрек саулығының негізі.
  
• 
  Асқа қарапайым, табиғи азық – түліктерді пайдалан.
  
• 
  Тойып тамақтанба.
  
• 
  Асты асықпай, жақсы шайнау керек.
  
• 
  Күнделікті дене шынықтыру жаттығуларын жаса.
  
• 
  Жақсы әдеттерді бойыңа ср.
  
• 
  Кофе, шай, ішімдіктен бойыңды аулақ ұста.
  
• 
  Жаяу жүр, терң демал.
  
• 
  Тұзды аз пайдалан.
  
• 
  Жемістер мен көкөністер күнделікті астың 50 % құрауы керек.
  
• 
  Консервіленген қант алмастырушыларды пайдаланба.
  
• 
  Аптасына 24 сағат ашық.
  

Тест әдісі.

1. 
   Теріні тазартатын заттар қатарын көрсет:
   

2. 
   Терінің екінші қабаты қалай аталады?
   

3. 
   Қай ағзада таза ауа қан құрамына өтеді?
   

4. 
   Адамға тамақ не үшін қажет?
   

5. 
   Денені қозғалысқа келтіретін мүше:
   

6. 
   Терінің түсі неге байланысты болады?
   

7. 
   Адам ағзаларының әрекетін реттеп, басқарып отыратын мүше:
   

8. 
   Қай ағзада таза ауа қан құрамына өтеді?
   

9. 
   Иіс сезу мүшесін ата.
   

Адам ауасыз өмір сүре алмайды. Ауа тыныс алу қозғалыстарының нәтижесінде біресе өкпеге еніп, біресе өкпеден шығып тұрады. Өкпеге енген ауада оттегі көп болады. Бұл оттегі қанмен қосылып, қантамырлары арқылы бүкіл денеге тарайды. Өкпеден шыққан ауада көмірқышқыл газы көп болады. Сонымен тынысалу мен тыныс шығару арқылы өкпе ағзаны отегі мол таза ауамен қамтамасыз етіп, зиянды көмірқышқыл газынан тазартып отырады. Өкпе кеуде қуысына орналасқан. Ол екі бөліктен тұрады: оң жақ өкпе, сол жақ өкпе. Таза ауа өкпеге ауа жолдары: мұрын қуысы, кеңірдек және осы кеіңірдектен тармадалып, екі өкпеге кірнетін шеміршекті түтікшелер – ауа тамырлары арқылы енеді.

Тыныс алу мүшелерін жаз.

1. 
   Ауаның құрамында ............. , көмірқышқыл газы және азот бар.
   
2. 
   Тыныс алу мүшелері: мұрын қуысы, кеңірдек, қолқа және ......................
   
3. 
   Кеңірдек түиікшелері тармадалып, өкпеде альвеола ................. аяқталады.
   
4. 
   Тыныс алу мен тыныс шығарудың нәтижесінде өкпе ағзаны .............. таза ауамен қамтамасыз етіп, зиянды .............. тазартып отырады.
   

Ас қорыту мүшелерін жаз.