Сәуірдің төрті - Үй жұмысы
- Еліктеуіш сөздер
- 301-жаттығу
- Білімділік: Бейнелеуіш сөздерді өмірден мысалдар келтіре отырып меңгерту, оқушының танымдық іс – әрекетін қалыптастыру, алған білімдерін тиянақтау.
- Дамытушылық: Оқушы болмысындағы ойлау
- қабілетінің ерекшеліктерін, сөйлеу шеберлігін, тіл мәдениетін дамыту, сөздік қорын молайту.
- Тәрбиелік: Сабақ барысында шығармашылыққа бағыттау арқылы білімін көтеруге, жауапкершілігі,
- адамгершілігі мол тұлға болуға, салт-дәстүрді құрметтеуге, Oтанын сүюге тәрбиелеу.
Сабақтың эпиграфы: «Тіл байлығы, тіл тазалығы-ұлт қасиетінің, салт-санасының негізгі өнеге белгісі» Сабақтың ережесі - 1.Зер салып, мұқият тыңдау
- 2. Ашық, өз еркін анық айта білу
- 3.Біреудің ойын бағалау
- 4.Сабаққа белсенді қатысу.
«Қызығушылықты ояту кезеңі - 1-топ «Мен» есімдігі
- 2-топ «Оқы» етістігі
- 3-топ «Бүгін» үстеуі
- Сатылай кешенді талдау
Еліктеуіш сөздер - Еліктеуіш сөздер
- (есту арқылы)
- Қарш-қарш
- тарс-тұрс
- гүрс, саңқ,
- қорс-қорс
- шарт-шұрт
- быж,дүрс т.б.
- Бейнелеуіш сөздер
- (көру арқылы)
- Жалт-жұлт
- жарқ-жұрқ
- ербең-ербең
- маң-маң
- жалт-жұлт
- селк, кілт т.б.
Еліктеуіш,бейнелеуіш Бейнелеуіш сөздер- табиғаттағы заттардың қозғалысын, күйін көру арқылы сипаттайтын, бейнелейтін сөздер. Бейнелеуіш сөздер көмекші етістікпен (көбінесе ет көмекші етістігімен) тіркесіп жұмсалады. Селк ете қалды кең далам, Селк ете қалды тау іші. Ж.Жабаев Еліктеуіш сөздердің дыбыстық ерекшеліктерін сөз еткенде, үш түрлі мәселе ескерілуге тиіс: дыбыстық құрамы, буын жігі, айтылу ырғағы. Еліктеу сөздердің дыбыстық құрамында, демек, олардың дыбыстарының тіркесуінде белгілі бір ізге түсіп қалыптасқан әрі орнықты, әрі жүйелі заң бар деуге болады. Оған еліктеу сөздердің, мысалы, мынадай үлгілері айғақ. Арс, борс, гүрс, дүрс, мырс, тарс, тырс т. б. Борт, бырт, күрт, кірт, морт, сарт, сырт, шарт, шырт т. б. Жап, жып, лап, лып, сап, сып, тап, топ, тып, шап т. б. Барқ, бырқ, жарқ, зырқ, зірк, күрк, қорқ, рк т. б. Аңқ, еңк, дөңк, дүңк, діңк, күңк, қаңқ, қоңқ, саңқ, сұңқ, шаңқ, шіңк, ыңқ т. б. Былқ, кілк, қолқ, қылқ, солқ, селк т. б. Балп, болп, былп, елп, жалп, желп, жылп, салп, сылп, шалп, шолп, шылп, үлп т. б. Жамп, күмп, қомп, томп, тымп, сымп т. б. Даң, дүң, тың, қаң, құң, маң, шаң, шұң, шың т. б. Ар, быр, дар, дыр, дір, күр, қор, қыр, сыр, шар, шыр т. б. Баж, быж, бұж, гүж, күж, қыж, шаж, шыж т. б. Ақ, бақ, бық, қақ, қық, сақ, тық, шақ, шық т. б. Жалт, жылт, кілт, қылт, мылт, сылт, талт, тылт т. б. Гу, ду, зу, лау, сау, су т. б. Барп, борп, қорп, сарп, тарп, тырп т. б. Еліктеу сөздердің дыбыстық құрамы - Екі дыбысты
- еліктеу сөздер
| - Үш дыбысты еліктеу сөздер
| - Төрт дыбысты
- еліктеу сөздер
| | | - арс, жап, лап, лып, сап, сып,
| - борс, гүрс, мырс,
- тарс,тырс, борт,
| | | - тап, тып, ірк,
- аңқ, еңк, ыңқ,
| - бырт, күрт,кірт,
- морт,сарт,сырт,
| | | - үлп, елп, быр, дір, дыр, күр,
| - шарт,шырт, барқ,
- бырқ, жарқ,зырқ,
| | | - қор, қыр, сыр, шар,даң, дүң,
| - зірк,күрк,қорқ,
- дүңк, діңк, күңк,
| | | - тың, қаң, құң,
- маң, шаң, шұң,
| - қаңқ, қоңқ,саңқ,
- сұңқ, шаңқ, шіңк,
| | | - шың, баж, быж,
- бұж, гүж,куж,
| - шылп, жамп,кілт, күмп, томп, тымп
| | | - қыж, шаж,шыж,
- бақ, бық, қақ, қық, лау, сау т.б.
| - қылт, мылт,сылт,
- талт, тылт,жалт,
- жылт т.б.
| «Кітап-білім қазынасы» Венн диаграммасы(ассосация) - 1-топ Зат есім мен сын есім
- 2-топ Сан есім мен Етістік
- 3-топ Есімдік пен Үстеу
| | | | | | - Көмекші етістікті бейнелеуіш сөз
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | «Білім мен дәстүр сыны»сергіту сәті 1.Еліктеу сөздер дегеніміз не? 2.Қонаққа тартылатын табақ түрлерін атаңдар. 1.Бүрсеңдеу-қандай сөз?(мысал келтір) 2.Үш жұртыңды ата. 1.Сарт ету-қандай сөз? мысал келтір. 2.Үш арсыз не? 1.Көлбең-көлбең етеді (мысал келтір) 2.Қандай тыйым сөздерді білесің? 1.Маң-маң басу (мысал келтір) 2.Жеті атаңды ата. Тест сұрақтары - 1.Бейнелеуіш сөздерді көрсет
- а) кілт, ә) шаңқ, б) тарс
- 2.Екі буыннан құралған еліктеуішті тап
- а) шырт, ә) қорбаң, б) селк
- 3.Туынды еліктеуішті тап.
- а) жалт, ә) күмп, б) тырсыл
- 4. Екі дыбысты еліктеу сөз қайсы?
- а) лау, ә) быж, б) зу
- 5. Бейнелеуіш сөз қатысқан тіркесті тап
- а) қайқаң етті, ә) саңқ етті,б)дүрсілде
- 1.Екі буыннан құралған еліктеуішті тап
- а) тыртың, ә) жалт, б) қалт
- 2. Бейнелеуіш сөзді көрсет
- а) гүріл, ә) діріл, б) ырыл
- 3. Көмекші етістікті еліктеу сөзді тап
- а) қорбаңда, ә) ыржыңда, б)қорс етті
- 4. Жұрнақ арқылы жасалған еліктеу сөз
- а) бұраң, ә) мыңқ, б) жарқ
- 5.Қате жазылған бейнелеуіш сөз қайсы?
- а) қалп, ә) сылп, б) кіліт
Тест жауаптары - «Соғыс ардагерлері» тақырыбында эссе жазу
- Пән мұғалімі:Таутиева Айнагүл Хайруловна
- Елтай орта мектебі
Достарыңызбен бөлісу: |
