Бір жылдық өсімдіктер басқалары өсу мүшелері арқылы көбейіп, жаңа өскін береді.
Жасуша
Ядро
Пластидтер
Вкуоль
Сыртқы қалың қабықша
Ішкі жұқа қабықша
Мазмұны
Мазмұны
1.Сұрақтар
2.Ребусты шешу
3.Сөзжұмбақты шешу
Көбею тәсілдері.
1.Түрі өзгерген
мүшелері арқылы көбею.
Тамырсабақ.
Түйнек.Пиязшық.Мұртша.
2.Өсу мүшелерінің бөліктері
мен көбею (сабағы, жапырағы, тамыры.)
3.Телу арқылы көбею
(бүршіктерінен, көзшелерінен телу.)
Түрі өзгерген мушелері арқылы көбею. Алаңдарды, гүлзарларды, мектеп ауласын көгалдандыру мақсатында жыланқияқ, інжугүл тамыр сабақтан көбейтеді.
Тамырсабақ
ты 2-3 бүршіктен қалдырып, бөліп топыраққа отыргызыды. Жыл сайын гүлдеп, тамырсабақтары ұзарып өсіріп,дами береді.
Түйнек арқыы көбейтуге картоп алынады. Егер түйнек үлкен болса, әрқайсысына 1-2 ден бүшіктерін қалдырады да, бірнешеге бөліп отырғызады.
Пиязшықтары мен пияз, сарымсақ, лалагүл, қызғалдақ және т.б. көбейеді. Мысалы қыста қызғалдақ гүлдерін пиязшығын өсіреді.
Мұршалары мен қойбүлдірген, құлпынай көбейеді. Сабағының түбіндегі ұзын мұртшаларының топыраққа жанасқан жерінен қосалқы тамырлар шығады. Бүшігінен өркендер дамиды. Мұртшадан өрбіген жас өркендерді бөліп алып, жеке-жеке отырғызады.
Өсу мүшелерінің бөліктері арқылы көбейту.Жас өркендері арқылы тал, терек, қарағаш, үйеңкі және т.б. Өсімдіктер көбейеді. Көбейту үшін қыстық (жапырақсыз) және жаздық (жапырақты) өркендер алынады.
Қыстық өркендерді күзде дайындайды. Жапырақтарын түсірген кезде немесе көктемде бүршігін жармай тұрғанда ұзындығы 20-30 см 1,2,3 жылдық өркендерін алады. Көктемге дейін құмға көміп, көктемде топыраққа отырғызады.
Жаздық өркендерді ауық-ауық желдетіліп тұратын жылыжайда сақтайды. Тамырланып кетсе қыста 00 суықта жертөледе сақтайды. Мектеп айналасын, көшелерді көгалдандыруға, алып, бірден топыраққа отырғызады.
Телу арқылы көбейту. Телудегеніміз бір өсімдіктің бүршігін алып, екінші өсімдікке будандастыру.Дәмді, суыққа төзімді, зиянкестестерге шыдамды, іріктемелер шығаруға телу әдісін қолданады.
Жанастыра телу-қатар өскен екі өсімдікті бір-біріне жанастырады. Жанасар жағындағы қабығын азғана сүрегімен қоса сыдыра тіліп тастайды. Жөке немесе кендір жіппен байлап қояды. Ұласу мерзімі 1-2 жыл.
Кесінділеп телу-бір өсімдік өркенінен бүршігі бар бөлігін кесіп алып, екінші өсімдікке ұластырады
Көзшелеп телу-бір өсімдіктің бүршігін аздаған сүрек бөлімімен қоса кесіп алады. Екінші өсімдіктің қабығын сүреге дейін “Т” әрпі тәріздендіріп тіледі. Бүршікті қабыққа кигізе жанастырып, жөкемен байлап қояды.
3.Аналық неден тұрады?
Гүлшоғыр деп гүл шығалатын өркенде белгілі ретпен орналасатын ұсақ гүлдер тобын айтады. Гүлшоғырлар сабақтың ұшында дамиды. Өсімдік түріне байланысты бір гүлшоғырда гүлдердің саны екіден бірнеше жүзге дейін жетеді. Кез келген гүлшоғырдың негізгі сабағы, тарамдалған жанама сабақшалары бар. Негізгі сабағының бұтақтануына қарай гүлшоғырлар жай және күрделі болып екі топқа бөлінеді.
Жай гүлшоғырларныңжанама сабақшалары бұтақтанбайды, оның ұшы гүлмен бітеді. Мысалы:шашақ, жай масақ, собық, жай шатыр, шоғырбас, себет.
Күрделі гүлшоғырлар жай гүлшоғырлардың ары қарай бірнеше қайтара бұтақтануынан пайда болады. Олар: күрделі шашақ, күрделі масақ, сырға гүлшоғыры, күрделі шатыр.
