ІҮ.Музыка тыңдау (өзбекше музыка тыңдату)
Ұйғыр музыка өнері өзінің даму жолында өзіне ғана тән көркемдік дәстүр түрлерін, сонымен қатар, орындаушылық шеберлігін үйренуде ерекше әдістерді қалыптастыра алды. Осы түрлерді қатарында өзінің әуезді, иірімі күрделі, сұлу сырлы дыбыстардан тұратын «мұқамдар» мәні мен мағынасы, мазмұны мен түрінің жинақтылығы жағынан жетілген өнер түрі ретінде қабылдануға ылайық [4]. Ұйғыр әндерінің ең басты ерекшелігі олардың халықтық, ұлттық мінез-құлықты аша алуында болса керек. Өйткені, бұл өнер түрі елдің тұрмысымен, ішкі жан-дүниесімен рухани тығыз байланыста. Әріде сөзбен, әуенмен жеткізе алмаған тұстарында ұлттық сана айтар сөзін бимен де беріп отыратындығы – оның жалпы музыкамен ішкі үйлесімділігін көрсететін қасиеттің бірі. Әуендік әркелкілігімен ерекшеленетін Қазақстандағы ұйғыр халық әндерін екі топқа бөле қарастыруға болады:
1. Аспаптық қосылусыз (аспапсыз): а) жеке дауысты орындауда; ә) хормен бірнеше дауыстың орындауында.
2. Халықтық аспаптың, немесе бірнеше аспаптардың, я болмаса оркестрдің сүйемелдеуімен орындалатын әндер.
Осындағы аспаптың сүйемелдеуімен орындалаты әндер ерекше назар аудартады. ШҰАР-да да Қазақстанда да ең көп аккомпонемент жасайтын аспап хордофон тобындағы «тамбир» болып табылады. Бұл халық орындаушыларының арасында «ең негізгі аспап» ретінде танылып, қадірленеді. Сонымен қатар ұйғыр халық әндері равап, гиджак жәнед утардың да сүйемелденуінде орындалады. Дутар да – халықарасында кеңінен танылып, қолданылған аспаптар.
Кері байланыс:
Стикерлер арқылы. «Екі жұлдыз,бір тілек»
Рефлексия:
Кедергілер: 1.Жауаптардың қысқа болуы. 2.Оқушылардың өз ойын жете жеткізе алмауы.
Болашақта жақсартамын: 1.Жаңа сабаққа бағытталған тапсырмаларды деңгейлеріне қарай бағыттау; 2.Вербалды құралдар қолдану арқылы,тақырыпты ашуға бейімдеу.
Үйге тапсырма:
Кунделіктеріне жазады.
Бағалау:
Балаларды бағалау парақшалары арқылы топ басшысы бағалайды. Мұғалім қорытынды бағаны шығарады «Тәттілер» арқылы бағалау.
Қысқа мерзімді сабақ жоспары. № 5 сабақ. Тексерген: Оқу-ісінің меңгерушісі: Тлепова Шынар Жақауқызы.
Оқушыларға Корей халық театры музыкасын таныстыру,тарихын түсіндіру. Оқушылардың танымдық іс-әрекетін дамыту,ән иірімдерін дұрыс ести білу,мелодиялық ерекшеліктерін сезіну қабілеттерін дамыту.
Проблемалық сұрақтарды шешуге итермелеу арқылы СТО
Нәтежесі:
1.Жаңа теориялық ақпарат беру.
2.Жаңа түсінікті пайдаланудың мүмкіндіктері қандай деген жаңа сабаққа деген қызығушылықтарын арттыру; 3.Өз ойларын дәлелдей білу,сыни тұрғыдан ойлана біледі.
Сарамандық жұмыс,постерге сурет салып,оны қорғайды.
Психологиялық ахуал:
Оқушылар бір-біріне сәттілік тілейді.
Үй тапс.сұрау:
а)Үй тапс, сұрау.ә) «Көпір» әдісі арқылы қорыту.
Жаңа сабақ:
РеспубликалықКорейМузыкалық Комедия Театры - мәдени-сахналық мекеме. Ресейде Владивосток қаласында1932 ж. "Корей өлкелік театры" деген атпен көркемөнерпаздар үйірмесі негізінде үйымдасты. Қазақстанға 20 ғасырдың 30-жылдарының аяғынд ақоныс аударып, Корей музыкалық драма театры деген атпен жүмыс істей бастады. 1937 - 41 және1959 - 68 ж. Қызылорда қаласында, 1942 - 59 ж. Алматы облысы, Үштөбеқаласында орналасып, 1968 ж. Алматы қаласына түпкілікті қоныс аударды. Театр репертуарынан корейдің үлттық классикасынан бастап шет ел, орыс (Ли Ден Ним, Ен Сен Нен,Тен Дон Хек, Хан Дин; У.Шекспир, Ф.Шиллер, К.Гольдони, Ж.Б. Мольер, А.Н. Островский, Н.В. Гоголь, т.б.) және казак, қырғыз, өзбекдраматургиясыныңтуындылары да (М.Әуезовтің "Еңлік - Кебегі" (1962) мен "Қарагөзін" (1970); Ғ.Мүсіреповтің "ҚозыКөрпеш - Баян сұлуы" 1949, 1975; Қ.Байсейітов пен Қ.Шаңғытбаевтың "Беу, қыздар-айы", 1965; Қ.Мұхамеджановтың "Бөлтірікбөрікастындасы", 1967; О.Бодықовтың "Қарақұмтрагедиясы", 1970; Ш.Айт-матовтың "Арманым, Әселім" мен "Ана - Жеранасы" бойынша, 1967, 1972; Х.Хамзаның "Бай мен баты-рағы", 1971; т.б.) орыналды. Те-атр үжымының шығарм. Жағынан қалыптасып өсу жолында актерлер Ким Дин, Н.П. Ли, Ли Хам Дек, Ли Гер Су, Пак ЧунСеб, Цой Бон До, В.Е. Ким, И.Ким, режиссерлер мен суретшілері Ен Сен Нен, Мен Дон Ук, Те ДенГу, ТхайДянЧун, ЦайЕн, Г.М. Кан, К.Е. Пак, т.б. мол үлес қосты. Театр үжымы 1966 ж. республикалық театр дәрежесін алды, 1978жылдан қазіргі атымен белгілі. Театр құрамында "Ариран" эстрада ансамблі (1967жылдан) мен ұлттық бишілер тобы жұмыс істейді. 1982 ж. театр үжымы "Құрме тбелгісі" орденімен марапатталды. 1990жылдан театрдың көркемдік жағын В.Е. Ким басқарды. Театр үжымы гастрольдік сапармен есейде (Сахалинде, Мәскеуде), Өзбекстанда және Қырғызстанда болып, өнер көрсетті. Сурет бойынша әңгіме. Сұраққа жауап алу. Білетін әндерін сұрау. «Шелектегі идея» әдісі бойынша сабақты қорыту.
Кері байланыс:
Стикерлер арқылы. «Екі жұлдыз,бір тілек»
Рефлексия:
Кедергілер: 1.Жауаптардың қысқа болуы. 2.Оқушылардың өз ойын жете жеткізе алмауы.
Болашақта жақсартамын: 1.Жаңа сабаққа бағытталған тапсырмаларды деңгейлеріне қарай бағыттау; 2.Вербалды құралдар қолдану арқылы,тақырыпты ашуға бейімдеу.
Үйге тапсырма:
Кунделіктеріне жазады.
Бағалау:
Балаларды бағалау парақшалары арқылы топ басшысы бағалайды. Мұғалім қорытынды бағаны шығарады «Тәттілер» арқылы бағалау.
Қысқа мерзімді сабақ жоспары. № 6 сабақ. Тексерген: Оқу-ісінің меңгерушісі: Тлепова Шынар Жақауқызы.
3. Проблемалық сұрақтарды шешуге итермелеу арқылы СТО
Нәтежесі:
1.Жаңа теориялық ақпарат беру.
2.Жаңа түсінікті пайдаланудың мүмкіндіктері қандай деген жаңа сабаққа деген қызығушылықтарын арттыру; 3.Өз ойларын дәлелдей білу,сыни тұрғыдан ойлана біледі.
Сарамандық жұмыс,постерге сурет салып,оны қорғайды.
Психологиялық ахуал:
Оқушылар бір-біріне сәттілік тілейді.
Үй тапс.сұрау:
а)Үй тапс, сұрау.ә) «Көпір» әдісі арқылы қорыту.
Жаңа сабақ:
Мукам –ұйғыр халық музыкасының ең биік жетістігі болып саналады. Ұйғырлар мукамды «музыканың анасы» деп санайды. Ұйғыр мукамы 12 бөлімнен тұрады. Мукам аспапты, вокалды,,биге арналған шығармалардан құралады.Мукамды орындау үшін 24 сағат керек екен.Ол адамның туғаннан бастап,қарттық шағына дейін өтетін мағыналық өмірі суреттеледі.Мукамда адам баласының көңіл күйі мен жан тебіренісі ,сезімі айқындала түседі.Мукамды аспапшылар ансамблі ,әншілер мен бишілер орындайды.Мукам орындаудағы басты аспаптар: тәмбүр,дутар,ғижак,нәй,дойра.
Сурет бойынша әңгіме. Сұраққа жауап алу. 1.Мукам неше бөлімнен тұрады? 2.Мукамның қандай мазмұны бар? 3. Мукам қандай халықтарда кездеседі? Білетін әндерін сұрау. «Шелектегі идея» әдісі бойынша сабақты қорыту.
Кері байланыс:
Стикерлер арқылы. «Екі жұлдыз,бір тілек»
Рефлексия:
Кедергілер: 1.Жауаптардың қысқа болуы. 2.Оқушылардың өз ойын жете жеткізе алмауы.
Болашақта жақсартамын: 1.Жаңа сабаққа бағытталған тапсырмаларды деңгейлеріне қарай бағыттау; 2.Вербалды құралдар қолдану арқылы,тақырыпты ашуға бейімдеу.
Үйге тапсырма:
Кунделіктеріне жазады.
Бағалау:
Балаларды бағалау парақшалары арқылы топ басшысы бағалайды. Мұғалім қорытынды бағаны шығарады «Тәттілер» арқылы бағалау.
Қысқа мерзімді сабақ жоспары. №7 сабақ. Тексерген: Оқу-ісінің меңгерушісі: Тлепова Шынар Жақауқызы.
3. Проблемалық сұрақтарды шешуге итермелеу арқылы СТО
Нәтежесі:
1.Жаңа теориялық ақпарат беру.
2.Жаңа түсінікті пайдаланудың мүмкіндіктері қандай деген жаңа сабаққа деген қызығушылықтарын арттыру; 3.Өз ойларын дәлелдей білу,сыни тұрғыдан ойлана біледі.
Сарамандық жұмыс,постерге сурет салып,оны қорғайды.
Психологиялық ахуал:
Оқушылар бір-біріне сәттілік тілейді.
Үй тапс.сұрау:
а)Үй тапс, сұрау.ә) «Көпір» әдісі арқылы қорыту.
Жаңа сабақ:
Атақты «Лезгинка» биін бүкіл әлем біледі.Париж,Женева,Нью-йорк,Лос-Анжелес,Чикаго,Мадрид,Пекин,Мәскеу,Сингапурт,б әлемнің ең ірі мемлекеттерінде гузин биі үлкен кошеметке ие. «Лезгинка» биінің музыкасы нақты ырғақ пен жүрдек қарқында орындауға арналған.Ол Кавказ халқының көнеден келе жатқан биі.Бұл би татулық пен достық биі болып кеңінен таралып отыр.
Сурет бойынша әңгіме. Сұраққа жауап алу. 1.Не себепті «Лезгинка»биі әлемде улкен кошеметке ие болды? 2. «Лезгинка» биі нені бейнелейді? 3. «Лезгинка» биін билеп көрдің бе? Білетін әндерін сұрау. «Шелектегі идея» әдісі бойынша сабақты қорыту.
Кері байланыс:
Стикерлер арқылы. «Екі жұлдыз,бір тілек»
Рефлексия:
Кедергілер: 1.Жауаптардың қысқа болуы. 2.Оқушылардың өз ойын жете жеткізе алмауы.
Болашақта жақсартамын: 1.Жаңа сабаққа бағытталған тапсырмаларды деңгейлеріне қарай бағыттау; 2.Вербалды құралдар қолдану арқылы,тақырыпты ашуға бейімдеу.
Үйге тапсырма:
Кунделіктеріне жазады.
Бағалау:
Балаларды бағалау парақшалары арқылы топ басшысы бағалайды. Мұғалім қорытынды бағаны шығарады «Тәттілер» арқылы бағалау.
Қысқа мерзімді сабақ жоспары. №1,2 сабақтар. Тексерген: Оқу-ісінің меңгерушісі: Тлепова Шынар Жақауқызы.
1.Мәтінмен жұмыс. Кебеже-бидай,арпа,тары,күріш сияқты дәнді дақылдарды,тағы басқа да азық-түлік түрлерін салып кою үшін арнайы жасалған сандық.Кебеже де салмақты заттар сақталатын болғандықтан, оны қалың тақтайдан мықты етіп жасайды.Кебеже бетін өрнектелген сүйекпен жапсырмалағанда көбіне «жыланкөз» «сынық сызық» «қос белбеу»сияқты өрнектерді пайдаланады. «Асадал» -асың адал болсын деген сөз.Асадал мықты әрі жеңіл ағаштан жасалады. 2.Сурет бойынша әңгіме. 3.Сұраққа жауап алу . 1.Кебеже мен асадалдың тұрмыста атқаратын қызметі қандай? 2.Кебеженің сандықтан қандай айырмашылығы бар? 3.Кебежені қатты қағаздан жасап үйренейік. 4.Үлгі бойынша түсінік беру. Қажетті құралдар:
Үлгі, катты картон,желім,қайшы,түрлі-түсті қағаздар. Жұмыстың орындалу реті: Жұмыс орынын дайындап алу. Ұқыптылыққа ,ептілікке баулу. Қауіпсіздік,сақтық ережелерін естен шығармау. Қатты картон дайындап алу. Улгі бойынша жұмыс. Дұрыс жасай алмай отырған оқушыларға көмектесу Жақсы жасаған оқушыларды мадақтау. Жұмыстарын салыстыру. Көрме ұйымдастыру.Мадақтау. «Өрмекшінің торы» арқылы сабақты қорыту.
Кері байланыс:
Стикерлер арқылы. «Екі жұлдыз,бір тілек»
Рефлексия:
Кедергілер: 1.Жауаптардың қысқа болуы. 2.Оқушылардың өз ойын жете жеткізе алмауы.
Болашақта жақсартамын: 1.Жаңа сабаққа бағытталған тапсырмаларды деңгейлеріне қарай бағыттау; 2.Вербалды құралдар қолдану арқылы,тақырыпты ашуға бейімдеу.
Үйге тапсырма:
Кунделіктеріне жазады.
Бағалау:
Балаларды бағалау парақшалары арқылы топ басшысы бағалайды. Мұғалім қорытынды бағаны шығарады «Тәттілер» арқылы бағалау.
