Транспортирмен берілген бұрышты, мысалы, АОВ бұрышын өлшеу үшін:
транспортирдің центрін бұрыштың төбесіне (О нүктесіне) дәлкелтіру керек;
бұрыштың бір қабырғасы (АО) транспортир шкаласындағы санақ басы арқылы өту керек;
бұрыштың екінші қабырғасы өтетін шкаладағы штрих осы бұрыштың градустық өлшемін көрсетеді., .
Транспортирді пайдаланып, градустық өлшемі берілген бұрышты салуға болады.
Мысалы, транспортирді пайдаланып, градустық өлшемі -қа тең АВС бұрышын салуды үйренейік. Ол үшін:
ВА сәулесін жүргіземіз;
транспортирдің центрін В нүктесіне дәл келтіріп, ВА сәулесін санақ басы - арқылы өтетіндей етіп орналастырамыз;
транспортирдің шкаласынан -қа сәйкес штрихты тауып, оның тұсынан С нүктесін белгілейміз.
ВС сәулесін жүргіземіз. Сонда градустық өлшемі -қа тең АВС бұрышы салынады, .
Бұрыштың түрлері.
Тік бұрыш деп градустық өлшемі -қа тең бұрышты айтады.
Сүйір бұрыш деп градустық өлшемі -тан кіші бұрышты айтады.
Доғал бұрыш деп градустық өлшемі -тан үлкен, бірақ -тан кіші бұрышты айтады.
Жазыңқы бұрыш деп градустық өлшемі-қа тең бұрышты айтады.
Толық бұрыш деп екі жазыңқы бұрыштың градустық өлшеміне тең бұрышты айтады, яғни .
Жеке жұмыс.
№1385
7.14-суретте кескінделген бұрыштарды өлшеп, градустық өлшемін транспортирмен өлшеп табыңдар.
1. 2.
№1387
7.15-суреттегі DОF бұрышының градустық өлшемін табыңдар. Суретті дәптерге көшіріп салыңдар.
а. ә.
№1400
EFK бұрышының градустық өлшемін табыңдар.
7.28, а-суреттегі EFN бұрышы – тік бұрыш. .
7.28, ә-суреттегі PFK бұрышының градустық өлшемі . PFE бұрышы – тік бұрыш.
а. ә.
Жұптық жұмыс(тест)
1-нұсқа
АВ, АС және АД сәулелерін сызыңдар: неше бұрыш пайда болды?
а) 2 ә) 3 б) 4 в) 5
, болса, нешеге тең?
а) ә) б) в)
Жазыңқы бұрышты екіге теңдей бөлсек қандай бұрыш пайда болады?
а) доғал бұрыш ә) сүйір бұрыш б) тік бұрыш в) толық бұрыш
2-нұсқа
ОА, ОВ және ОС сәулелерін сызыңдар: неше бұрыш пайда болады?
а) 2 ә) 3 б) 4 в) 5
, болса, нешеге тең?
а) ә) б) в)
Толық бұрышты теңдей екіге бөлсе қандай бұрыш пайда болады?
а) доғал бұрыш ә) сүйір бұрыш б) тік бұрыш в) жазыңқы бұрыш
Жауаптары: 1-нұсқа. 1-ә, 2-ә, 3-б
2-нұсқа. 1-ә, 2-а, 3-в
Топтық жұмыс.
1-есеп.
. Осы бұрыштың ішінен ОС сәулесі жүргізілген. болса, АОС бұрышының градустық өлшемін табыңдар. Есептің шартына сәйкес суретін салыңдар.
2-есеп.
Суреттегі АОВ бұрышы – жазыңқы бұрыш. . СОВ бұрышы неше градус? СОВ бұрышы қандай бұрыш?
3-есеп.
Сағат түскі 3-ті көрсетіп тұрса, сағаттың минуттық тілі мен сағаттық тілі қандай бұрышты көрсетеді және неше градусты көрсетеді? Ал егер кешкі 6-ны көрсетсе ше?
Тексеру: 1-есеп.
2-есеп.
3-есеп. - тік бұрыш, - жазыңқы бұрыш
Үйге тапсырма: №1388, №1390
Бекіту.
Бұрыш дегеніміз не?
Жазыңқы бұрыш неше градусқа тең?
Қандай бұрышты сүйір бұрыш деп атаймыз?
Қандай бұрышты доғал бұрыш деп атаймыз?
Тік бұрыштың градустық өлшемі неге тең?
Толық бұрыштың градустың өлшемі неге тең?
Бағалау.
Достарыңызбен бөлісу: |