Мұнайдың құрамын, физикалық және химиялық қасиеттерін, өндіру мен өңдеу жолдарын, ашылу тарихын, Қазақстандағы мұнайдың өндірілуі мен өңделуін, өнімдерін және экспортталуын оқыта отырып меңгерту
Күтілетін нәтиже
Мұнайдың пайда болуын, ашылу тарихын, физикалық және химиялық қасиеттерін біледі. Мұнадй өндіру және өңдеу әдістерін, экологиялық проблеммаларды, мұнай құрамы қоспа екендігін біледі. Қазақстандағы мұнай өңдеу зауыттарының тарихын, өндірілетін өнімдерін, экспортталуын біледі.
Пән аралық байланыс
Тарих, география
Сілтеме
Оқулық 9 сынып М.Б.Усманова, Қ.Н.Сақариянова, электронды оқулық, есептер жинағы, жұмыс дәптер
Интерактивті тақта, видеоролик, мұнай, құс қауырсыны, су, ацетон, лабораториялық құрал - жабдықтар
Бөлімі
Мұғалімнің іс - әрекеті
Оқушының іс - әрекеті
І Кіріспе бөлімі
(Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау) сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау; оқушыларды психологиялық дайындау: Амандасу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару
4.Мұнайға серік газдар...............................................................күйінде болады.
5. Табиғи газдар...................................................................................кездеседі.
ІІ Негізгі бөлімі
Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау. Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблеммасын қою. .-Оқушылардың білім алуға деген ынта – ықыласын жұмылдыру -Оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы, ой қорытындыларын жасауы, жалпылай және жүйелей білуі
-оқушылардың қабылдауын, есте сақтауын қамтамасыз ету
- оқушылардың білімді қабылдауына, алған білімнен қорытынды шығаруға, жүйелеуге қажетті түрлі әдіс - тәсілдерді үйрету
-оқушылардың білімді қайта жаңғырту әдістерін қабылдауы; берілген оқу материалдарын өз бетінше ұғынуға, түсініктерді, заңдарды, анықтамаларды философиялық тұрғыдан түсінуге көмек жасау Білімділік мақсаты: -оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау; -алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау, жою Тапсырмаларды оқушылар өзбеттерінше орындайтындай дәреже жеткізу; оқушылар білімі мен сыныптың ерекшеліктеріне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау
Оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс меңгергенін анықтау; оқушылардың іс әрекетімен біліміндегі олқылықтарды анықтау.
Оқушылардың өзін өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау
«Миға шабуыл»
Қара алтын дегеніміз не?
Мұнай – өзіне тән иісі бар, тұтқыр, қара қоңыр немесе толық қара түсті май тәріздес сұйық. Ол судан жеңіл (тығыздығы 0,73-0,97г/см3) суда ерімейді. Мұнайда йод, күкірт, күкіртті қосылыстар, әр түрлі шайырлар, өсімдік және жануарлар майлары жақсы ериді. «Ойлан. Жұптас. Пікірлес»
І топ Мұнайдың құрамы, ашылу тарихы, физикалық қасиеттері
ІІ топ: Мұнайды өндіру және өңдеу
ІІІ топ Қазақстандағы мұнай өңдейтін зауыт, одан өндірілетін өнімдері, экспортталуы
«Ұшқыр ой» Мұнайды өндіру және өңдеу барысында туындайтын экологиялық проблеммалар
І топ Кальций карбиді → ацетилен → бензол → хлорбензол → фенол → көмір қышқыл газы → оттек
ІІ топ Алкан А. - С = С -
Циклоалкан Б. - C = C – C = C –
АлкенB. - CΞ C – C-
Алкадиен Г. - C – C – C -
Алкин Д.
ІІІ топ Жылына жер қыртысынан 3,6 млрд т мұнай өндіріледі дейік. Егер ол сыйымдылығы 60т цистеналармен тасылатын болса, , онда 50 цистена тіркей алатын қанша пойыз керек?
Зертханалық тәжірибе
Топтар
Тәжірибе
Қорытынды
І топ
Ыдыстағы судың үстіне мұнайдың аздаған мөлшерін құйыңдар. (сұйықтар араласа ма?)
Ыдысты шайқап, оны жарыққа немесе күннің көзіне қаратып көріңдер. Шамалы уақытқа қоя тұрыңдар. (тұнба пайда болған жоқ па? Егер түзілген болса, ыдыстың түбінде не түзілді?) Өздеріңнің байқағандарыңды жазыңдар.
ІІ топ
Құс қауырсынын ыдыстағы мұнайға батырыңыз.Судың, еріткіштің көмегімен қауырсынды тазалаңыз. (оны тазалай алдыңыз ба?) Өздеріңнің байқағандарыңды жазыңдар.
ІІІ топ
1.Шыны стаканға құйылған мұнайды ыдыстың қабырғасына жұқтырмай қалай тазалауға болады? 2.Егер теңіз және мұхиттар арқылы мұнай тасымалы кезінде судың бетіне төгілген мұнайды тазарту қалай жүргізіледі? Су құйылған ыдыстың бетіне бірнеше тамшы мұнайды тамызатын болсақ, оны қалай тазартамыз?
«Озық ойлы оқушы»
1
Табиғи газды бензин орнына пайдалануға болады ма?
Иә/ жоқ
2
Еліміз үшін шикі мұнайды экспорттаған тиімді ма?
Иә/ жоқ
3
Мұнай өңдейтін зауыттарды жасылдандыруға болады ма?
Иә/ жоқ
4
Ғалымдардың зерттеуі бойынша болашақта жер бетіндегі мұнай қоры таусылуы мүмкін деген болжам бар. Оның орнын алмастыратын зат (шикізат, минерал) болуы мүмкін бе?
Иә/ жоқ
ІІІ Қорытынды бөлім
Жекелеген оқушылармен сынып жұмысына баға беру. Сабақтың кемшілігі мен жетістігінің қорытындысын шығару
Үй тапсырмасының берілу мақсаты, мазмұны, шығарылу жолы түсінікті болуын қамтамасыз ету
Оқушылар мен мұғалім арасындағы дұрыс қарым – қатынасты тудыру; оқушылардың өзін – өзі басқару және басқа адамдар мен дұрыс қарым – қатынас принципін үйрету
