Сабақ жоспары Пәннің аты: Физика
жүктеу/скачать 297 Kb.
|
40 15
- Бұл бет үшін навигация:
- 9. Үй тапсырмасы-5 минут: Өзіндік ізденіс жұмысы
- Мына кесте бойынша есептерді шығарыңыз
- 11. Сабақтың аяқталуын хабарлау
- Оқытушының қолы
- Оптикалық біртекті ортада жарық түзу сызық бойымен таралады. Жарықтың сыну заңдары
- Жарықтың шағылу заңдары
- Жинағыш (a) және шашыратқыш (b) линзалар.
- Заттар Ауаға қатысты сыну көрсеткіші
- Суда дененің геометриялық өлшемдері 1,33 есе өзгеріп (үлкейіп) көрінеді. Тест сұрақтары Геометриялық оптика
- 1. Жарықтың толық шағылу заңы төмендегідей жазылады
- 3. Егер жарық судан шыныға өтсе толық шағылу құбылысы болуы мүмкін бе
- 4. Геометриялық оптика дегеніміз
- 6. Жарықтың шағылу заңына сәйкес
- 7. Егер жарық айнаға 60 0 бұрышпен түссе сыну бұрышы
- 8. Егер жарық айнаға 30 0 бұрышпен түссе айна мен шағылған жарық арасындағы бұрыш
- 9. Жарықтың сыну заңы бойынша
- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Семантикалық карта.
9. Үй тапсырмасы-5 минут: Өзіндік ізденіс жұмысы «Көз-оптикалық жүйе» Рымкевич А.П. Физика есептерінің жинағы. 1005, 1006, 1009 есептер. Мына кесте бойынша есептерді шығарыңыз.
10. Әдебиеттер: Конграт Б.А., Кем В.И., Қойшыбаев Н. ФИЗИКА /Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытына арналған оқулық/ -Алматы:Мектеп,2006 Мякишев Г.Я., Буховцев Б.Б. ФИЗИКА / Орта мектептің 10-11 сыныптарына арналған оқулық/ - Алматы: Мектеп: 2001 Рымкевич А.П. Физика есептерінің жинағы. Алматы: Рауан, 1998г 11. Сабақтың аяқталуын хабарлау: Құрметті оқушылар, осымен бүгінгі сабағымыз аяқталды. Көңіл қойып тыңдағандарыңызға және сабаққа белсенді қатысқандарыңызға рахмет. Сау болыңыздар! Оқытушының қолы:___________________ Тексерушінің қолы: ___________________ Геометриялық оптика Физиканың жарықтың электромагниттік толқындарының шығарылуына, таралуына және затпен өзара әсерлесуіне байланысты құбылыстар мен заңдылықтарды зерттейтін бөлімі оптика деп аталады. Жарық толқындары электромагниттік толқындар шкаласында ультрақысқа миллиметрлік радиотолқындардан бастап, гамма – сәуле шығаруға дейінгі орасан зор диапазонды қамтиды. Геометриялық оптикада жарықтың біртекті ортада таралу заңдылықтары қарастырылады. Егер ортаның сыну көрсеткіші оның барлық жерінде бірдей болса, онда орта оптикалық біртекті орта деп аталады. Жарықтың вакуумдегі жылдамдығының оның берілген ортадағы жылдамдығына қатынасын осы ортадағы сынудың абсолют көрсеткіші деп аталады. Екінші ортаның біріншіге қатысты салыстырмалы сыну көрсеткіші n21 деп жарықтың бірінші және екінші ортадағы сәйкес 1 және 2 жылдамдықтарының қатынасын айтады: . Егер n211 болса, онда екінші орта біріншіге қарағанда оптикалық тығызырақ орта деп аталады. Жарық екінші ортаға өтерде ол бөлу шекарасына перпендикуляр түспеген жағдайда оның таралу бағыты өзгереді.
Түскен сәуле, сынған сәуле және екі ортаны бөліп тұрған шекарадағы түсу нүктесіне тұрғызылған перпендикуля бір жазықтықта жатады. түсу және сыну бұрыштары синустарының қатынасы тұрақты шама, және ол салыстырмалы сыну көрсеткішіне тең болады.
Бұл заңды Синелус заңы деп те атайды. Оны ХVІІ ғасырда (1621ж) В Синелус тұжырымдаған. Ал 1630 жылы Р. Декарт оған теориялық негіздеме жасаған. Жарықтың шағылу заңдары: Түскен сәуле, шағылған сәуле және екі ортаны бөліп тұрған шекарадағы түсу нүктесіне тұрғызылған перпендикуля бір жазықтықта жатады. Түсу бұрышы шағылу бұрышына тең болады. Жарықтың сыну және шағылу заңдары жарық жұтылмайтын біртекті орта үшін дұрыс. Егер жарық сәулелері оптикалық неғұрлым тығыз ортадан оптикалық тығыздығы аздау ортаның шекарасына, мысалы, шыныдан суға түссе, онда жарық екінші ортаға өтпейді. Бұл құбылыс толық шағылу деп аталады. Егер линзаны шектеуші беттердің қисықтық радиустары R1 және R2 олардың қалыңдықтарынан анағұрлым аз болса, онда ол жұқа линза деп аталады.
Линзалар. Екі сфералық бетпен шектелген молдір дене линза деп аталады. Жеке жағдайларда бір беті жазық болуы мүмкін, практикалық маңызы бар көптеген жағдайларда линзаны шектеуші беттердің екеуі де сфералық бет болып келеді.Егер линзаны шектеуші беттердің қисықтық радиустарды R және R олардың қалыңдықтарынан анағұрлым аз болса, онда ол жұқа линза деп аталады. Линзаны шектеуші сфералық беттердің қисықтық C және C центрлері арқылы өтетін түзу линзаны оптикалық бас осі деп аталады. Жұқа линзадағы оптикалық бас осътің екі жақ бетпен қиылысу нүктелері О мен О линзаның оптикалық центрі деп аталатын О нүктесінде түйіседі деп есептеуге болады. Линзаның оптикалық центрі арқылы өтетін, бірақ оптикалық қосымша осьтер деп аталады. Оптикалық осьтердің кез-келгенінің бойымен таралатын жарық сәулесі линзадан сынбай өтеді. Праксиал жарық шоғының оптикалық бас оське параллель таралатын сәулелері осы осьте жатқан және линзаның фокусы деп аталатын нүктеде қиылысады. Линзаның фокусы арқылы оптикалық бас оське перпендикуляр түсірілген MN жазықтық фокустық жазықтық деп аталады. Линзаның оптикалық центрінен оның фокусына дейінгі OF=f қашықтық линзаның фокус аралығы деп аталады: Ж ұқа линзаның формуласы параксиал сәулелер үшін дұрыс. Егер линзаның фокус аралығы оң болса, , онда линза оң (жинағыш ) деп, фокус аралығы болса, онда теріс (шашыратқыш) деп аталады. Ауадағы шыны линзалар үшін қос дөңес, жазық дөңес жинағыш линзалар болып табылады. Шашыратқыш шыны линзалар:қос ойыс, жазық ойыс, және дөңес ойыс линзалар болып табылады. Жинағыш линзалардың фокусы шын, ал шашыратқыш линзалардыкі – жалған болады. Параксиал сәулелер үшін жұқа линза формуласының тағы бір түрі: немесе , мұндағы , , линзаның фокус аралығы, плюс таңбасы-жинағыш линза үшін, минус таңбасы шашыратқыш линза үшін. (5.5) шамасы линзаның оптикалық күші деп аталады. Жинағыш линза үшін , шашыратқыш линза үшін . D оптикалық күші f=1 м болғанда бір диоптрияға тең.
Суда дененің геометриялық өлшемдері 1,33 есе өзгеріп (үлкейіп) көрінеді. Тест сұрақтары Геометриялық оптика 1. Жарықтың толық шағылу заңы төмендегідей жазылады: 2. Затқа жарық 450 пен түсіп, 300 пен сынған болса, заттың сыну көрсеткіші неге тең? 1,4 1,3 1,5 1,6 1,2 3. Егер жарық судан шыныға өтсе толық шағылу құбылысы болуы мүмкін бе? Жоқ. Иә. Мүмкін. Білмеймін. Дұрыс жауабы жоқ. 4. Геометриялық оптика дегеніміз - Оптиканың бөлімі. Оптиканың мөлдір ортада жарықтың таралу заңдылықтарын зерттейтін бөлімі. Оптиканың тығыз ортада жарықтың таралу заңдылықтарын зерттейтін бөлімі. Оптиканың тығыз емес ортада жарықтың таралу заңдылықтарын зерттейтін бөлімі. Жарықтың таралу заңдылықтарын зерттейтін бөлімі. 5. Жарық жылдамдығы - 300 000 км/сағ 300 000 мм/с 300 000 м/с 300 000 км/с E. 300 000 мм/сағ 6. Жарықтың шағылу заңына сәйкес: Жарық түзу сызықты таралады. Жарық шағылмайды. Түсу бұрышы кіші болады. Жарықтың түсу бұрышы сыну бұрышына тең. Жарықтың түсу бұрышы сыну бұрышына тең болмайды. 7. Егер жарық айнаға 600 бұрышпен түссе сыну бұрышы – 690 660 00 900 600 8. Егер жарық айнаға 300 бұрышпен түссе айна мен шағылған жарық арасындағы бұрыш – 690 600 00 900 300 9. Жарықтың сыну заңы бойынша – 10. Жарықтың салыстырмалы сыну көрсеткіші дегеніміз - Бірінші ортаның екінші ортаға қатысты сыну көрсеткіші. Екінші ортаның бірінші ортаға қатысты сыну көрсеткіші. Екінші ортаның бірінші ортаға қатысты сыну көрсеткішін алғанға тең. Бірінші ортаның екінші ортаға қатысты сыну көрсеткіші алғанға тең. Бірінші ортаның екінші ортаға қатысты сыну көрсеткішін қосу. Семантикалық карта. Сұрақ пен дұрыс жауаптың қилысына «+» таңбасын қойыңыз. (екі сұрақтың жауабы біреу болуы мүмкін)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Семантикалық карта. Сұрақ пен дұрыс жауаптың қилысына «+» таңбасын қойыңыз. (екі сұрақтың жауабы біреу болуы мүмкін)
жүктеу/скачать 297 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||