Сабақ жоспары Пәннің аты: Физика

1. Электронның массасының 0,511 Мэв екендігін дәлелде.

m_е =9,1*10^-31 кг = = 5,48*10^-4 м.а.б. = 1,000548 м.а.б. * 931,5 = 0,511 Мэв

ІV.Жаңа сабақ

Ядролық күштер- ядрода нуклондарды берік байланыста ұстап тұрған күш.

Ядролық күштердің қасиеттері:

1. 
   Ядролық күштер-күшті әрекеттесу күштері
   
2. 
   Ядролық күштер-қысқа әрекетті күштер
   
3. 
   Ядролық күштер-электр зарядтарына тәуелсіз
   
4. 
   Ядролық күштер-қаныққыш күштер
   

Бір нуклонға сәйкес келетін байланыс энергиясының шамасын меншікті байланыс энергиясы деп атайды. E_б = Δm*c² E_б – байланыс энергиясы

Δm = Z*m_p + N*m_n – М_я ; Δm- масса ақауы M_я < Z*m_p + N*m_n ;

E_б = (Z*m_p + N*m_n – M_я) c² -байланыс энергиясының формуласы

1( м.а.б.)с² = 931,5 Мэв осыған байланысты

E_б = (Z*m_p + N*m_n – M_я) *931,5 Мэв; m_p =1,00728 м.а.б. ;

m_n =1,00866 м.а.б. ; m_е =1,00548 м.а.б. ; E_мб = ; [E_мб ] =

Табиғатта жиі кездесетін және ядродағы протондардың немесе нейтрондардың саны киелі сандар деп аталады. Оларға 2,8,20,24,50,82,126 жатады, бұл ядролар тұрақты болып келеді. Қосарланған киелі санды ядролар

	Масса ақауы	Байланыс энергиясы	Меншікті байланыс энергиясы	Ядролық күштер
Жеке бөлшектер массаларының қосындысынан сол бөлшектерден құралған ядро массасын алып тастасақ қалған қалдық
Атом ядросын түгелімен жеке нуклондарға ыдырату үшін қажетті энергия
Δm = Z*mp + N*mn – Mя
Eб = Δm*c2
Мэв-пен анықталады
Ядроның байланыс энергиясының массалық санға қатынасы
Ядрода нуклондарды берік байланыста ұстап тұрған күш
анықталады
Протон-протон, протон-нейтрон нейтрон-нейтрон арасында әсер етеді
Eмб =

	Масса ақауы	Байланыс энергиясы	Меншікті байланыс энергиясы	Ядролық күштер
Жеке бөлшектер массаларының қосындысынан сол бөлшектерден құралған ядро массасын алып тастасақ қалған қалдық	+
Атом ядросын түгелімен жеке нуклондарға ыдырату үшін қажетті энергия		+
Δm = Z*mp + N*mn – Mя	+
Eб = Δm*c2		+
Мэв-пен анықталады		+
Ядроның байланыс энергиясының массалық санға қатынасы			+
Ядрода нуклондарды берік байланыста ұстап тұрған күш				+
анықталады			+
Протон-протон, протон-нейтрон нейтрон-нейтрон арасында әсер етеді				+
Eмб =			+

1. гелий ядросының меншікті байланыс энергиясын табыңдар.

Бер: E_б = (Z*m_p + N*m_n – M_я) *931,5 Мэв;

E_б = ? E_б = (2*1,0073 + 2*1,0087 – 4,026) *931,5 Мэв =

0,0294*931,5 = 27,3Мэв

2. уран нуклидіндегі нуклондардың меншікті байланыс энергиясын есептеңдер.

Бер: E_б = (Z*m_p + N*m_n – M_я) *931,5 Мэв; E_мб =

E_мб = ? E_б = (92*1,0073 + 146*1,0087 – 238,0511) *931,5 Мэв =

3. дейтерийдің байланыс энергиясы E_б = 2,23 Мэв . Ядроның массасын анықтаңдар.

E_б = 2,23 Мэв Δm = Z*m_p + N*m_n – М_я ; М_я = Z*m_p + N*m_n – Δm

М_я = ? М_я = 1*1,00728 + 1*1,00866 – 0,00239 = 2,01355 м.а.б.

VІ . Сабақты қорытындылау.

Оқушылардың жаңа сабақта алған білімдерін пысықтау, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.