• Өзінен бұрын тұрған сөзді айқындап, дәлелдеп, түсіндіріп тұратын бір немесе бірнеше сөз.
• Олардың бірқатары яғни, әсіресе, мысалы, яки, немесе, болмаса, басқаша айтқанда, көбінесе, оның ішінде, атап айтқанда деген сөздермен қоса айтылады.
• Оңашаланған айқындауыш бастауышты ғана емес, басқа да мүшелерді: пысықтауышты, толықтауышты, кейде анықтауышты да айқындай береді.
Отарбай,жас мұғалім,сабақты жақсы өткізуге тырысты.
Бұл сөйлемде жас мұғалім деген айқындауыш бастауышты айқындап тұр.Оңашаланған айқындауыш та,айқындалатын сөз де атау септігінде тұр.
Ол Құнанбай аулына, Қорыққа, осы Ералыдан барған болар.
Тобықты ішінде ең алғаш келген арба осы Зеренің, Құнанбайдың кәрі шешесінің, көк арбасы десе де болады.
• Оңашаланған айқындауыш мүше қазақ тілінде өзіне қатысты сөзден кейін келеді. Ол өзінен бұрынғы сөздің мәнін айқындаңқырай, дәлелдеңкірей түсу үшін қолданылады.
• Оңашаланған мүшені айтқан кезде ол сөйлемдегі басқа сөздерден дауыстың аздап кідірісімен бөлініп тұрады.
• Оңашаланған айқындауыш мүшенің тағы бір белгісі – ол өзі айқындап тұрған сөзбен септік жалғаулары жағынан тұлғалас келеді.
1928 жылы Қазақстандағы
Достарыңызбен бөлісу: |