Ой толғаныс. 5-жолды өлең құрастыру.( Кім жүйрік? Кім тапқыр

5-жолды өлең құрастыру.( Кім жүйрік? Кім тапқыр?)

1.Кім? Оқушы.

2.Не істеді? Оқыды.

3.Қандай? Әдепті.

4.Сөйлем.Оқушы сабақ оқыды.

5.Синоним. Бала.

9.Сабақты қорытындылау.

-Балалар, біз Абай атамыздың ауылына саяхат жасап,білімімізді көрсеттік,

енді өзіміздің сүйікті сыныбымызға оралайық.

Технологияларды пайдаланып, зат есімнің жекеше, көпше түрін меңгердік.

10.Үйге тапсырма: Ереже. 402- жаттығу.

11. Бағалау. Сабаққа өте жақсы қатысқандарды марапаттау.


Қазақ тілі

Тақырыбы: Сын есім.

Мақсаты:

Білімділік; оқушыларға сын есім туралы түсінік беру,сын есімге қойылатын сұрақтарын үйрету.

Дамытушылық : оқушылардың сөз таптары туралы білімдерін кеңейту,сөздік қорын дамыту.

Тәрбиелік:оқушыларды дұрыс, мәнерлі сөйлеуге тәрбиелеу.

Көрнекіліктері:

Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап.

Түрі: аралас сабақ.

Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі.

оқушыларды сабаққа дайындау.

2.Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушыларды 2-топқа бөліп оларға зат есім және етістік сөздер жазылған үлестірмелі текшелер таратады.

Тапсырма.

1-топ берілген сөздің ішінен зат есім болатын сөздерді теріп жазып,

оларға сұрақ қояды.

2-топ берілген сөздің ішінен етістік болатын сөздерді теріп жазып,

оларға сұрақ қояды.
Тапсырма орындалып,тексеріледі.

Үй тапсырмасын бекіту мақсатында мынадай сұрақтарға жауап

алынады.

1.Зат есім дегеніміз не?

2.Зат есім болатын сөздерге қандай сұрақтар қойылады?

3.Етістік дегеніміз не?

4.Етістіктің сұрақтары қандай?
3.Жаңа сабақ:

Оқулықпен жұмыс: 458-жпттығу.

Сары,қоңыр,жасыл,көк (қандай? Заттың түсін білдіреді).

Сын есім дегеніміз не? Қандай сұрақтар қойылады? Ережені оқушылар

қорытындылайды.
Ойын. «Мен қандаймын».

Сыныптағы әр оқушы өзінің аты қандай әріптен басталса,оған сол

әріптен басталатын сын есім сөзін қосып айтады.Мысалы:Дәурен-дарынды

Дәурен,Әйкерім-әдепті Әйкерім,Біржан-батыр Біржан т.б,

Жақсы адам-елдің ырысы,

Жақсы жер-жанның тынысы.

400-жаттығу.

Жуас ат. Қалың кітап. Тегіс жол.

Тақтамен жұмыс. Оқушылар тақтаға жазылған мына мақал-мәтел-

дерді дауыстап оқып,ондағы сын есім болатын сөздердің астын сызады.

1.Отан оттан да ыстық.

2.Аға әдепті болса,іні әдепті.

3.Бір жақсы сөз-

Мың сөгістен артық.
Суретпен жұмыс: тақтаға көйлек,кітап т.б.жеке суреттер ілінеді.

Оқушылар осы сөзге сәйкес сын есімдерді тіркеп айтады. Мысалы ; әдемі

көйлек, қызыл көйлек,жібек көйлек
4.Қорытындылау.

Венн диаграммасы бойынша зат есім мен сын есімді салыстырады.

Үйге тапсырма: Ереже.

6.Бағалау.
Қазақ тілі

Тақырыбы: Етістік.

Мақсаты: 1.Тірек-сызбаны пайдалана отырып,оқушыларға етістік туралы ұғым бере отырып,өздіктерімен жұмыс істеу қабілеттері мен ой-өрісін дамыту.

Оқушыларды ұқыптылыққа ,табандылыққа,зеректікке баулый

отырып, әдемі жазуды талап ету арқылы көркемдікке тәрбиелеу.

Түрі: Жаңа сабақ.

Әдісі: ой қозғау,сұрақ- жауап, ойын, шығармашылық жұмыс,тест.

Көрнекілігі: тірек сызба, кесте.

Сабақ барысы:

1.Ұйымдастыру: Психологиялық дайындық.

2.Үй тапсырмасымен жұмыс; Ойын арқылы өткен сабақты еске түсіру.

3.Жаңа сабақ;

А.Қызығушылығын ояту.Суретті мәтінмен жұмыс.Суреттердің орнына сөз қойып,мәтінді дұрыстап оқиды.

МӘТІН

НЕГЕ?

Сабақта тақта алдында балық боп мыңқ етпей тұрады.

Ал үйінде әжесіне арыстан боп ақырады.

Қарындасына қолтырауын боп тісін ақситады.

Папасының алдында қоян боп қалтырайды.

Мамасының алдында түлкі боп бұлаңдайды.

Себебі, мамасы оған ойыншықтар сатып әпереді.

Тапсырма:

-Болат қандай бала деп ойлайсың? Мінездеме беріңдер?

-Болаттың қылығы дұрыс па? Өз ойларыңды айтыңдар?

-Мәтіннен етістіктерді теріп жазыңдар,оларға сұрақ қойыңдар?

Ә.Кестемен жұмыс:

Болат----- ойнады---------күлді-------келді

Осы сөзде Болаттың іс-қимылын білдіріп тұр.

Б.Оқушылар ережені өздері қорытып шығарады.

4.Мағынаны тану.Кітаппен жұмыс.

М:-Енді оқулықтың 136-бетін ашып,жаңа сабаққа көңіл аударамыз.

412-жаттығу.Сөйлем құрау.

413-жаттығу.Жұмбақтың шешуін тап.

Жазда қыдырады, қыста тынығады. Су.

Әлемге нұрын шашады. Күн.

414-жаттығу.

415-жаттығу.Берілген етістіктерді қатыстырып сөйлемдер құру.

5.Сергіту сәті:

6. «Баспалдақ»құру ойыны. Кім тез баспалдақты құрап шықса сол

жеңіске жетеді.

416-жаттығу. Етістікті табу.

Жинады, айтты, сөйлесті, байлады.

7.Шығармашылық тапсырма:

Суретпен жұмыс:
8.Сабақты қорытып бекіту.

Тест.

А. Кім? Не? Ә.Не істеді? Не қылды? Қайтті?

Б.Қандай? қай?
2.Етістіктер қатарын тап?

А.Ана,бала,әже. Ә.ақ,қалың, биік. Б.Оқыды,жазды,жина.

9.Бағалау.

а. Психологиялық дайындық.

ә.Үй тапсырмасын тексеру.

б.Ой қозғау.Дыбыстар туралы не білетінін еске түсіру.

-Балалар, Тазша бала «сиқырлы қамыс» көмегімен «Білім» еліне тап болыпты.Ол қарсы алдынан екі қазақ үйді көрді. Бірінші үйден қызықты әуен естіліп тұр. Қандай әуен?

А-а-а-а-а-а

Ә-ә-ә-ә-ә-ә

Ы-ы-ы-ы-ы-ы

І-і-і-і-і-і

-Бұл үйде қай дыбыстар тұрады?

-Дауысты дыбыстар.

-Олар нешеу,

-Орыс тіліндегі ю,ё,я,э дыбыстармен қосқанда-15.

-Ал мына үй неге көңілсіз.

Тук-тук,жым-жырт,тым-тырыс.Бұлар бір жаққа қыдырып кеткен бе?

-Жоқ,олар дауыссыз дыбыстар.Біздің даусымыз созуға келмейді,сондықтан біз жай сөйлейміз. Дауысымызды созбаймыз.

Дауыссыз дыбыс нешеу еді?

-Орыс тілінен енген бірнеше әріпті қосқанда-25.

-Тазша бала осылайша 42 әріппен танысқан екен.

-Тағы не білеміз?

-Дауыссыз дыбыстардың 3-ке бөлінетінін. Топтастыру (сызба ар0ылы).

Қатаң дауыссыз: к,қ,п,с,т,ф,х,ц,һ,ч,ш,щ.

Ұяң дауыссыз: б,в,г,ғ,д,ж,з.

Үнді дауыссыздар: л,м,н,ң,р,й,у.

-Балалар, «дөңгелек»деген сөзден жаңа сөз шығарып жіберейік.

Дөңгелек,кең,көң,көл,ел,өлең.

-Енді осы сөзді буынға бөлейік.

-Дөң-ге-лек.

-Екінші буынның 1-ші дыбысын ата? -Г.

-Үшінші буынның соңғы дыбысын ата? -К

-К-қандай дыбыс? -Қатаң дауыссыз.

-Г-ше? -Ұяң дауыссыз

Графикалық жұмыс: Кк,Гг.

147-жаттығу.

Үкі ,түлкі, кеме, жүрек, көрік. Шеңгел, үзеңгі, сүргі, гүлзар, гаухар.

К-қатаң, г-ұяң дауыссыз.
148-жаттығу.Шешуі; тігінші.

Өрнек-өрнегі, көйлек-көйлегі.

Сөз соңындағы к дыбысынан кейін дауысты дыбыс келсе, ол г-ге

айналады. Елек-елегі, кірпік-кірпігі, бүйрек-бүйрегі.

Өрік-өрігі, белдік-белдігі, күрек-күрегі, серік-серігі, көк-көгі.

Бәріне ашык есігі,

Өнер сырын ұққанның,

Шыңғыс-алтын бесігі

Абай менен Мұхтардың. (Несіпбек Айтов).

(Алдымен 1-оқушы оқиды,сонан соң тақтаға 4 жолын 4-оқушы жазады.)

-Есік,бесік сөздері қандай өзгеріске ұшырады .К-дыбысы өзінен кейін

келген дауыстының әсерінен г-ге айналды.

Абай, Мұхтар туралы не білесіңдер?

А.Құнанбаев –қазақтың ұлы ақыны.(1845-1904)

М.Әуезов-қазақ әдебиетінің аса көрінекті қайраткері ,ұлы жазушы.

(1897-1961)

-Сонымен біз бүгін қай дауыссыз туралы өтіп жатырмыз? К мен г..

Сабақты бекіту:

1.Бүгін қандай жвңа білім алдық?

(К-дыбысынан кейін дауысты дыбыс келсе к дыбысы г дыбысына

айналады.)

2.Мысал келтіріп дәлелде.Инелік-инелігі ,көмек-көмегі.

Үйге тапсырма: Ереже.155-жаттығу.

Бағалау.

1.Күрделі сөздер туралы түсінік беру,оқушыларға сөздердің екі не одан да көп сөздердің бірігуінен, қосарланып айтылуынан жасалатынын аңғарту.

2.Оқушылардың ақыл-ойын, қиялын, шығармашылық қабілетін, тіл байлығын молайту.

3.Көркем жазуға үйрету,шапшаңдығымен ептілікке баулу арқылы еңбекке тәрбиелеу.

Оқушылар назарын сабаққа аудару, ретке келтіру.

218-жаттығудың орындалуын қадағалау, бірнеше оқушыға оқыту.

Тайға таңба басқандай-анық.

Көзді ашып жұмғанша- тез , жылдам.

Жүрегім тас төбеме шықты-қорықтым.

Өткен сабақты пысықтау ретінде топпен жұмыс жасалады. (сұрақ-жауап).

арба қажет.

Ал енді балалар сапарымызды бастайық. Автобусқа міну үшін біздер билет алуымыз керек. Ал

егер сендер 219- жаттығуды орындасаңдар бізге билет беріледі.

219-жаттығу (ауызша). 2 бағандағы сөздер өзара салыстырылып мағыналары түсіндіріледі;-ауыл –жеке

сөз. 1 жерге топтпнып орналасқан үйлер жиынтығы елді мекен дегенді білдіреді. Ал енді ауыл-аймақ

сөзіне назар аударайық. Бұл екі сөзден құралған сөз. Екі сөз бірігіп бүкіл ауыл дегенді білдіреді.

4. Шығармашылық жұмыс.

220-жаттығу. Күрделі сөздердің мағынасын түсіндір, қатыстырып сөйлем құра.

Ақсақал, айбалта, баспасөз, тасбақа, жас ұлан, сары май, әке-шеше.

Күрделі сөз

Ақсақал Айбалта

Жас ұлан Сары май

Әке-шеше Көзбе-көз

(2 сөздің бірігуі) (2 сөз тіркесуі) (2 сөз қосарлануы)

221-жаттығу. Ауызша. Күрделі сөздердің жасалу жолдарына қарай топтастырып жазу.

222-жаттығу. Сөйлемдердің 2 түбірдің бірігуінен, тіркесуінен және қосарланып айтылуынан жасалған

күрделі сөздерді табу.

Бірігуі	Сөз тіркесуі	Қосарлану
Қосмекенді	Тас көмір	Дәрі-дәрмек
Құрбақа		Жеміс-жидек
Жайынауыз
Қоқиқаз

224-жаттығу. Сөйлем құрап жазу.

-Күрделі сөз қалай жасалады?

-Күрделі сөздің жеке сөзден және сөз тіркесінен айырмашылығы неде?
Тестпен жұмыс

Күрделі сөзді тап:

А) Ағаш а) ағайын-туыс а) мектеп

Ә) емен ә) жолдас ә) түйеқұс

Б) балабақша б) дос б) көгілдір
Оқушылардың біліміне қарай бағалау. Сендердің арқаларыңда біз де ауылдарды аралап саяхатқа

шығып, міне сыныбымызға оралдық.

225-жаттығу. Күрделі сөзді қатыстырып өздері тұрған қысқы тіршілігі туралы шығарма жазу.

Мақал-мәтелдердегі көп нүктенің орнына керекті сөздерді қою.

Білекті ........... жығады, білімді ............жығады.

Жігітке ............ өнерде аз.

................ ауыз сөздің тобықтай түйіні бар.

-Бұл сөздер қай сөз табына жатады?

-Сан есім.

-Ендеше сан есім туралы білетінімізді еске түсірейік.

Сан есім сұрақтары: Қанща? Неше? Нешінші?

Сөздерді дұрыс орналастырып сөйлем құра.

529-жаттығу. Сандарды сөзбен жаз.

5,6,7,10,20,90,18,23,54,66,77.

5Деңгейлік тапсырмалар.

1 деңгей.

533-жаттығу. Мақалдарды көшіріп жазып, сан есімдерді табу.

1. Ер бір рет өледі,

Қорқақ мың рет өледі.

2.Қырық кісі бір жақ,

Қыңыр кісі бір жақ.

Жұмбақты оқып,жатқа жазу ,сан есімді табу.

Бір ағвшта он екі ұя,

Әр ұяда отыз жұмыртқа. Ш: Он екі ай, отыз күн.

Сан есімдерден кейін тиісті тыныс белгілерін қойып, сан есімдерді

сөзбен жазу.

10 нан, 2 класс, 3 қатар, 15 тен астам, 55, 10 дарда.

6.Есте сақтау диктанты.

Білгенің –бір тоғыз, білмегенің-тоқсан тоғыз.

Топпен жұмыс:

Берілген әріптен басталатын сан есімдерді тауып айту.
1-топ 2-топ 3-топ

А Ж С

Алпыс жетпіс сексен

1.Он бір түйе,бес жылқы,

Екі сиыр,бес ешкі.

Екі қоян,үш түлкі,

Таба алмасаң, бол күлкі. Ш: Жиырма сегіз.
2.Он көзі бар өзінде,

Он цифр бар көзінде.

Көзіне саусақ саласың.

Жырақтан хабар аласың. Ш: Телефон.

Сөйлейді шежіредей адам соқса. Ш: Домбыра.

Жұмбақтардың ішінен сан есімдерді тап.

Қорытынды.

Тест. «Білімді тексеру»

1.Сан есімді тап.

а/.елік,емен.

ә/.елу,жетеу.

б/.бүгін,ертең.

2.Сан есімнің сұрағын тап.

а/.кім? не? кімдер? нелер?

ә/.неше? қанша? Нешінші?

б/.қалай? қашан?

4.Сан есім қай сөз табымен байланысады?

а/.етістікпен

ә/.зат есіммен

б/.сын есіммен

537-жаттығу. Сурет бойынша әңгіме құрау.

1.Ұйымдастыру кезені.

Сыныпты сабаққа әзірлеу.

2.Үй тапсырмасын тексеру.

Ереже , мысалдар келтіріп талдату.

Балалар,біз бүгін 1 апта ішіндегі күндердің атын үйрене отырып,сол бойынша жұмыс істейміз.

Кәне, кім айтады, 1 аптада неше күн бар.

Міне, балалар, бір аптада жеті күн бар. Олар қазақша былай аталады.

Дүйсенбі-аптаның 1-ші күні,

Сейсенбі-аптаның 2-ші күні,

Сәрсенбі-аптаның 3-ші күні,

Бейсенбі-аптаның 4-ші күні,

Жұма -аптаның 5-ші күні,

Сенбі -аптаның 6-шы күні,

Жексенбі-аптаның 7-ші күні.
1.Дүйсенбі-біз бүгін алдағы аптаға жоспар жасаймыз. Жоспарды өздерің сабақ соңына дейін көресіңдер.

2.Сейсенбі-біз алдын ала дайындаған викториналық сұрақтары бар бірнеше бала сұрақ қояды.

Сұраққа- жауап береміз.

базар. Әр түрлі заттар сатылады.

-Балалар, кәне осы заттарды сатып алайық, біздің ақшамыз- біліміміз. Ал кім не сатып алады?

Тапсырманы орындау. Заттың атын білдіретін сөздерді табу. Біліңкіремей қалса, басқадан қарыз алуға болады.

Карточкамен жұмыс.

1.Зат есім дегеніміз не, оны кім айтады?

2.Сөз табы дегеніміз не?

7. Жексенбі: 311-жаттығуды орындап келу демалыс күніне тапсырылады.

Оқушыларды біліміне қарай бағалау.

Қазақ тілі

Сабақтың тақырыбы: «Келді көктем далаға,

келді сұлу шағала».

Сабақтың мақсаты:

1.Оқушылардың етістік туралы түсініктерін кеңейту,септік туралы алған мағлұматтары мен дағдыарын пысықтап, жинақтау.

2.Оқушылардың эстетикалық сезімін оятып,есте сақтау,елестету,логикалық ойлау қабілеттерін және сауатты жазу дағдыларын дамыту,байланыстырып сөйлеуін жетілдіру.

3.Табиғаттың құбылыстарын ажырата білуге,табиғатты аялай білуге тәрбиелеу.

Құрал-жабдықтар: тірек сызба, музыка, т.б,

1.Алғашқы ұйымдастыру бөлімі.

Оқушылар бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Келді көктем далаға,келді сұлу шағала» деген.

« Шақырады көктем» әнімен сабақты бастаймыз.

2.Өткен материалды пысықтау.

Ал, енді балалар қазір екі топқа бөлінеміз.Оң жақта отырғандар «көктем» деген сөзді, ал сол жақтағылар «шағала» деген сөзді септейді.

Әркім өз бетінше жұмыс жасайды. Тапсырманы орындап болғасын бір-біріне тексерту.

3. «Келді көктем далаға,келді сұлу шағала». Осы сөйлемді талдап көрейікші. Зат есімдерді

тапқызып қай сөзбен байланысып тұрғанын анықтату, сұрақ қойғызу. (Не? көктем Не қылды?

Қайтті? сұрақтарына жауап беретін, заттың іс-қимылын білдіретін сөздерді етістік дейміз.

2).Оқулықпен жұмыс;

А.385-жаттығу. Өлеңді көшіріп жазып, туынды етістіктерді тауып, сөз кұрамына талдау.

Б.386-жаттығу. Тыйым сөздерді жаттап алу.

Құр бекерден ермекке

Бос бесікті тербетпе.

Тұзды баспа,

Шоқты шашпа.

Дастарханға елсінбе,

Көп алдында керілме.
Етістіктерді тауып, қалай аталатынын еске түсіру.

3)Ойын: Кім тез болады?

Ойынның шарты: «көктем» және «шағала» сөздеріне қатысты бес сөз жазып, жалауға жету.

387-жаттығуды орындату.

Етістіктерді оқытып,мағынасын түсіндірту.

Сыз, теже, туса, үз, мүжі, күл, еге. Сонымен, балалар мынадай қорытынды жасауға болады екен:

4) Тірек сызба:

1.Етістік…....

2.Сұрағы…...

3.Түрлері: а) дара-… (күрделі)

ә)негізгі... (туынды)

б)болымды-... (болымсыз)

5) Шығармашылық жұмыс:

Тірек сөздер: жылыды, еріді, ақты, ұшып келді, бүршік атты, қарайды.

2-3 шығарманы оқытып, көктем құбылыстарына көңіл бөлдіру.

4.БЕКІТУ СҰРАҚТАРЫ

5.Сабақты қортындылау

(Венн диаграммасы бойынша!)

Зат есім	Ортақ қасиеті	Етістік
Көктем Қар Күн Құстар	Сөз табы	Келді Еріді Жылынды Ұшып келді

6.Оқушыларды бағалау.

7.Үйге тапсырма: 383-жаттығу

Дара етістіктерді күрделі етістіктерге айналдырып жазу. Күрделі етістіктерді қатыстырып сөйлем құрау.

шығармашылық қабілеттерін байқау, дамыту.

тәрбиелеу .

Түрі: қайталау сабағы.

Әдістері: сұрақ-жауап, талдау, өзіндік, ойын, көрнекілік, деңгейлеп саралап оқыту әдісі,тест.

Пәнаралық байланыс: ана тілі, дүниетану.

Көрнекі құралдар: Күрделі сөздер сызбасы, қала аттары жазылған қима қағаздар.

Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру.

2.Үй тапсырмасын тексеру.

А).Өтілген материалдарды пысықтау. Ауызша «Саяхатқа шығу» ойыны арқылы ережелерді қайталау.

Магниттік тақтада, қала аттары жазылған қима қағаздарда сұрақтар берілген.

-Елімізде қандай үлкен қалалар бар?

-Еліміздегі осы аталған қалаларға кімдердің саяхатқа шыққысы келеді?

3.Терме диктант.

4.Оқулықпен жұмыс. 256-жаттығу.

Қос сөздерді жай сөйлемге айналдырып жазу.Әр оқушы бір сөйлемнен түсіндіре отырып жаздырады.

Тақтамен жекеше жұмыс: 258-жаттығу.

Берілген қос сөздерді топтап жазу.(Тақтаға 3 оқушы шығады.)

1.Кезек-кезек, күте-күте, қырқа-қырқа, машина-машина.

2.Ата-баба, тау-тас, іркес-тіркес, салдыр-гүлдір.

3.Быт-шыт, тап-таза, үп-үлкен,тып-тыныш.

5.Деңгейлік тапсырмалар:

1-деңгей. Біріккен сөздермен жасалған кісі аттарын жаз.

2-деңгей. Біріккен сөздерден құралған бес өсімдік аттарын ойлап, осы сөздердің ішінен қалаған

бір сөзді қатыстырып сөйлем құрап жаз.

3-деңгей. Құрамында қос сөздері бар екі жұмбақ жаз.

4-деңгей. Құрамында қос сөздері бар екі мақал-мәтел жаз.

6.Оқушылардың алған білімдерін тексеру мақсатында тест тапсырмалары беріледі.

Тест тапсырмасы:

1.Біріккен сөздер қатарын белгіле.

А) Суыр, асқазан, шөп. Ә) анда- санда6 ащыішек, асық. Б) қолбасшы, алтыбақан,түйеқұс.

2.Күшейткіш буынның қосылуы арқылы жасалған қос сөздер қатарын белгіле.

А) сұп- сұр,тіп- тік, әп- әдемі. Ә) алай- дүлей,анда- санда,ар- ұят. Б) мая-мая, жалт-жұлт,апыр-топыр.

3.Әртүрлі сөздердің қосарлануы арқылы жасалған қос сөздер қатарын белгіле.

А) үйір-үйір, түп-түгел, әке-шеше. Ә) жап-жасыл,қып-қызыл, әрең-әрең.

Б) құрбы- құрдас, шыбын- шіркей, ойын- сауық.

4.Бірыңғай мүшелері бар сөйлем қатарын белгіле.

Қорытындылау.

Бүгінгі сабақта қандай тақырыптар бойынша білімдеріңді тиянақтадыңдар?