Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Жаңа түсініктер:

Файлдар мен қапшықтар

Файл дегеніміз не? Файл- аты бар бірқатар байттар тізбегі.Файл не бағдарлама не құжат болуы мүмкін.Windows-та бағдарламалардың басқа атауы –қолданба да қолданылады.

Әр файлдың аты болады.Оның аты оң және сол бөліктен тұрады. Оң жақ бөлігі үш символдан тұрады және оның типін анықтайды. Сол жақ бөліктің ұзындығы 1-255 символға дейін болады.

Файл типтерінің кейбір негізгі «құжат ретінде» белгіленулерінің тізімі төменде келтірілген:

* .bmp Paint

Қапшықтың пиктограммасы болуы мүмкін. Қапшықтарда таңбашалар, файлдар және басқа қапшықтар да болуы мүмкін. Қапшық бос болуы да мүмкін. Қапшықта аты бірдей объектілер болмауы керек. Қапшықтың ішіндегісін қарап шығу үшін, маустың батырмасын онда екі рет басу жеткілікті.

Қапшықтар екі түрлі болады:

-кәдімгі қапшық-каталогтар;

- арнайы қапшықтар (Менін компьютерім, принтерлер және т.б.)

Қапшықтарды құру оның құрылымы:

Қапшық элементтері: тақырып,меню,терезені басқару батырмалары,айналдыру жолағы,құрал саймандар тақтасы,қалып күй жолы.Қажет элементтер жиынын Бұл мына жолмен тандауға болады:Түр- Құрал -Саймандар және Түр Қалып күй жолы.

Қапшықты ФайлСоздатьПапка командасын құрады. Мұны орындағаннан кейін осы терезенің қапшықтары мен файлдарының тізімінің соңында жаңа қапшық белгішесі болады.Қапшықтың атын оны құрғаннан кейін бірден енгізуге болады.Файлға ат берілмеген жағдайда оған автоматты түрде «Жаңа Файл» аты меншіктеледі.

Жұмыс үстелінің жаңа қапшықты орналастырмақшы болған жерінде маустың оң жақ батырмасын басу-контексті меню пайда болады.

СоздатьПапка комадасын орындау. Жұмыс үстелінде қапшық белгішесі пайда болады.

Қапшықтың атын енгізіп,енгізу пернесін басу.

Немесе терезедегі жай белгіше,ол Windows98-дегі қандай да бір объектіге:файлға,қапшыққа,дискіге,компьютерге,принтерге т.б сәйкес келеді.

Танбаша жеке бір обьект емес,ол файлға сілтымы ғана.Сондықтан оны жойғанда файлдар жойылмайды.Танбашада мауспен екі рет шерту,файлға немесе қапшықтың белгішесіне екі рет шерту әсерімен бірдей.

Қапшықтарды, файлдар мен таңбашаларды жылжыту мен көшіру

Windows объектілерімен жұмыс істегенде, оларды көшіру немесе бір орыннан екінші орынға жылжыту қажет болады.

Объектілерді көшіргенде, объект бұрынғы орында қалады, ал көшірмесі жаңа орынға орналастырады. Қанша көшірмеқажет болса, сонша алуға болады. Объектіні жылжытқанда, ол жаңа орынға орналастырылады да, бұрынғы орыннан жоқ болып кетеді.

Объектілердіжылжыту мен көшірудің бірнеше жолы бар. Соларды қарастырайық:

1. 
   Тышқанның оң жақ батырмасының көмегімен.
   

2. 
   Тышқанның сол жақ батырмасының көмегімен.
   

1. 
   Жылжыту кезінде Ctrl пернесі басулы тұрса, онда таңдалған объектілер файлдың типі және оның тағайындалған орнына қарамастан көшіріледі.
   
2. 
   Shift пернесі басулы болса, Windows объектіні жылжытады.
   

Объектілерді басқа қапшықтарға бұл қапшықтарды ашпай-ақ көшіруге немесе жылжытуға (ауыстыруға) болады. Ол үшін жабық қапшыққа орналастыратын файл белгішесін тышқанмен іліп алып, оны файлды орналастыратын қапшық белгішесіне тасымалдап, маустың батырмасын босату керек.

Объектілерді жылжытуда ’’апарып қою’’ әдісі үнемі қолайлы бола бермейді. Сондықтан Правка менюінің Көшіру (Копировать), Қию (Вырезать) деп аталатын кандаларын пайдалануға болады. Бұл командаларды пайдаланғанда, ақпарат алдымен алмасу буферіне орналастырылады. Алмасу буферін пайдалану негізі Windows’98-дің барлық жүйелері мен қолданбалары үшін бірдей.

Алмасу буферінің көмегімен деректерді әр түрлі құжаттар мен қолданбалардың арасында алмастырып отыруға болады. Алмасу буферін пайдалану үшін, алдымен деректерді оған орналастырып (сақтап) қояды да, содан кейін одан алып қажетті құжатқа кірістіреді. Бұл процедураны қиып алып кірістіру немесе көшіріп алып кірістіру процедурасы деп атайды.

Алмасу буферіндегі ақпараттар компьютерді өшіргенше немесе онда басқа ақпараттар жіберілгенше сақталады. Алмасу буферіндегі ақпараттарды осы құжатқа, сондай-ақ Windows-тың басқа да қолданбаларына кірістіру үшін бірнеше рет қолдануға болады.

Объектілердің аттарын өзгертудің бірнеше әдістері бар:

1. 
   Объектіні белгілеп тышқанның оң батырмасын басу, қосымша менюден Переименовать командасын орындау
   
2. 
   Белгіленген объектінің қапшық терезесінің менюдегі Файл – Переименовать командасын орындау
   
3. 
   Объектіні делгілеп оның атында тышқанның батырмасын шерту, жаңа ат жазу
   
4. 
   Объеектіні белгілеп Ғ2 пернесін басу, жаңаат жазу
   

Объектіні немесе объектілер тобын жоюдың бірнеше жолы бар:

1.Объектіні белгілеп, Delete пернесін басу

2.Белгіленген объектіде тышқанның оң батырмасын басып, қосымша менюден Файл командасын басу

3. Белгіленген объектіде тышқанның оң батырмасын басып, қосымша менюден Файл - Удалить командасын басу

4.Объектіні немесе объектілер тобын белгілеп, тышқанның сол батырмасын басып тұру арқылы Себет (Корзина) белгішесіне апару

Өшірілген объектілер Себетте (Корзинада) оны жойғанша немесе қалпына келтіргенше сақталады. Себеттегі объектіні қалпына келтіру үшін, оны белгілеп Файл – Востановить командасын орындау керек немесе тышқанның оң батырмасын шертіп қосымша менюден Востановить командасын орындаймыз.

Себетті тазалау

1. 
   Себетті ашу, файлдарды белгілеп Delete пернесін басу.
   
2. 
   Себет белгішесінде тышқанның оң батырмасын шертіп, қосымша менюден Очистить корзину командасын орындау.
   

• 
  Объектілерді көшіру мен жылжыту дегеніміз не?
  
• 
  Объектілерді көшірудің қандай жолдары бар?
  
• 
  Объектілерді жылжыту әрекеті қалай орындалады?
  
• 
  Алмасу буфері дегеніміз не?
  
• 
  Объектілерді жоюдың қандай жолдары бар?
  

№11 сабақ

ақпаратты жасау туралы түсінік беру.

2 .Үйге берген тапсырманы тексеру

3 .Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4. Тапсырмаларды орындау

5. Сабақты бекіту

6. Үйге тапсырма беру.

ДК-нің мәтіндік те, графикалық та ақпаратты өңдеу мүмкіндігі бар. Мұндай ақпаратты өңдеудің қарапайым құралы операциялық жүйесі болып табылады. Графикалық редактор графикалық бейнелерді жасауға және редакциялауға арналған.

1. 
   Құрал – саймандар мен бояуларды қолдана отырып, сурет салуға;
   
2. 
   суреттерді бөлек бөліктерден құрастыруға;
   
3. 
   суретке мәтінді енгізу және қалыптастыруға;
   
4. 
   Бар графикалық объектілерді түзетуге;
   
5. 
   Схемаларды сызуға және т.б. мүмкіндік береді.
   

Пуск – Программы – Стандартные – Графический редактор Paint. Редакторды жүктегеннен кейін экранда әдеттегідей, тақырып жолынан, меню мен жұмыс үстелінен тұратын терезе пайда болады. Менюді пайдалана отырып, терезеде құрал-саймандар тақтасын, палитраны және қалып-күй жолын жарықтандыруға болады. Егер жұмыс ортасының өлшемі терезе өлшемінен үлкен болып берілсе, онда жұмыс ортасының төменгі және оң жақтарында айналдыру жолақтары пайда болады. Қалып күй жолында меңзердің пикселдердегі координаттарын байқауға болады.

Құрал-саймандар тақтасы жұмыс аймағының сол жағында орналасады және ол мынадай құрал-саймандары бар.

--суреттің ерікті аймағын белгілеу.

--суреттің тік төртбұрышты үзіндісін белгілеу

--суреттің белгілі бір бөліктерін өшіруге арналған өшіргіш

--тұйық контурды құю

--суреттен түс таңдау

--экрандағы бейненің өлшемін өзгертуге арналған масштаб

--жіңішке сызықтарды сызуға арналған қарындаш

--ерікті сызықтарды сызуға арналған кисть

--түрлі түсті нүктелерді салуға арналған бүріккіш

--мәтінді енгізу мен қалыптастыруға арналған жазу

--түзу сызықтарды салуға арналған сызық

--қисық сызықтарды салуға арналған қисық

--тікбұрыш көпбұрыш және эллипс- қажет фигураны салуға мүмкіндік беретін құал-саймандар фигура дұрыс салынуы үшін мауысты жылжытқанда шифт нернесін басып ұстау керек

--салынған кескінді болдырмау үшін пернесін басу керек

Палитра жұмыс аумағынан төмен орналасқан және түстер жиынтығынан басқа негізгі және фонның түстерін көрсететін түс индикаторы бар түстер маус батырмасын қажетті түсте басу арқылы таңдалынады оң жақ батырмамен-фонның ал сол жақ батырмамен не

гізгі түсті дайындаймыз тікбұрыш көпбұрыш және эллипс таңдалған режімге байланысты фон түсімен боялуы мүмкін палитраны өзгерту үшін оған маустың оң жақ батырмасымен екі рет шерту керек

СУРЕТ САЛУ ТӘСІЛДЕРІ

маустың сол жақ батырмасын басу арқылы ққрал таңдаймыз егер қажет болса сызықтар қалыңдығын оның конфигурациясын немесе қажет режімді мысалы эллипсты таңдаймыз маустың сол жақ батырмасын басып отырып сурет саламыз мәтінді енгізгенде алдымен жазу қаріп оның өлшемі және басқа атрибуттары орналасатын жерді белгілейміз

Меню алты пункттен тұрады оларды маустың батырмасын басу арқылы таңдауға болады менюдің әр пункті созылған бағыныңқы менюден тұрады

• 
  Paint графиктік редакторының атқаратын қызметі қандай?
  
• 
  Paint графиктік редакторын қалай іске қосамыз?
  
• 
  Paint графиктік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз.
  
• 
  Сурет салу әдістері қалай орындалады?
  
• 
  Түстер палитрасының қызметі қандай?
  
• 
  Меню жолының қызметі қандай?
  

Paint графикалық редакторы. Негізгі түсініктер. Іске

қосу. Құрал саймандар тақтасы. Палитра.Сурет салу

кезеңдері.

№12 сабақ

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж

Пән аты: Информатика

Класы:

Сабақтың тақырыбы: Paint графикалық редакторының құралдары.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды графикалық редактормен жұмс істеуге үйрету.Түзу сызықтар тік төртбұрыштар мен дөңгеленген тіктөртбұрыштар салу дағдыларын қалыптастыру.

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтың түрі: Практикалық сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер,оқулық,жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдатыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Өткен материялды қайталау сұрақтары:

• 
  Paint графиктік редакторының атқаратын қызметі қандай?
  
• 
  Paint графиктік редакторын қалай іске қосамыз?
  
• 
  Paint графиктік редакторының тезесінің бөліктерін атаңыз
  
• 
  Сурет салу әдістері қалай орындалады
  
• 
  Түстер палитрасының қызметі қандай?
  
• 
  Меню жолының қызметі қандай?
  

Түзу сызық, сызу айрықша еңбекті талап етпейді.Түзу сызық сызу үшін:

1.Линия батырмасын шертеміз

2.Құрал-саймандар жиынынын астындағы жақтаудан сызықтың қажетті таңдаймыз.

3.Маус нұсқағышын сызық басталатын орынға апарып қоямыз.

4.Мауыстың сол жақ батырмасын басып тұрып, сызық аяқталатын орынға тасымалдап апараиыз.

5.Маустың батырмасын жібереміз

Төртбұрыштар мен квадраттар салу

Тік төртбұрыш құралымен боялған және боялмаған тік төртбұрыштар салуға болады.

1.Прямоугольник батырмасын шертеміз.

2.Тік төртбұрыштың қажетті түрін таңдаймыз: 1-тек жақтау,2-жақтау,3-тек толтыру.

3.Маус нұсқағышын тік төрбұрыш салғыларың келетін жерге орналастырыңдар

4.Маустың сол жақ батырмасын басып тұрып нұсқағышты тік төртбұрыш жақтауын созып қажетті өлшем мен пішін шыққанша тасымалдаңдар.

5. Маус батырмасын шертіңдер.
Бұрыштары дөңгеленген тік төртбұрыштар салу.

Дөңгеленген тік төртбұрыш құралының көмегімен бұрыштары дөңгеленген, іштері боялған және боялмаған тік төртбұрыштар салуға болады. Ол үшін:

1. 
   Скругленный прямогульник батырмасын шерту керек.
   
2. 
   Дөңгеленген тік төртбұрыштың қажетті түрін таңдаңдар.
   
3. 
   маус нұсқағышын төртбұрыш салатын орынға орналастырыңдар.
   
4. 
   Маустың сол жақ батырмасын басып тұрып, нұсқағышты бұрышы дөңгеленген төртбұрыштың жақтауын соза тартып, қажетті өлшем мен пішін шыққанша тасымалдаңдар.
   
5. 
   маус батырмасын жіберіңдер.
   

Элипс құралымен іштері боялған және боялмаған эллипстер мен шеңберлер салуға болады. Ол үшін:

1. 
   Эллипс батырмасын шертіңдер.
   
2. 
   Эллипстің қажетті түрін таңдаңдар: 1-тек шекара, 2 шекара және толтыру, 3-тек толтыру.
   
3. 
   маус нұсқағышын өздерің эллипс сызғыларың келетін орынға орналастырыңдар.
   
4. 
   маус батырмасын шертіңдер.
   

2.Сызықтық қажетті қалыңдығын таңдаймыз

3.Түзу сызықтарды салу әрекеттерін орындаймыз

4.Маустың сол батырмасын сызықтың бүгетін жерінің жанында басамыз да, он жаққа апарамыз

5.Осы әрекеттерді ек інші віліс үшін де қайталаймыз

Көпбұрыштар салу:

1.Многоулник ( Көпбұрыш) құралының батырмасын шертеміз

2.Көпбұрыштың типн таңдаймыз

3.Бірінші сызықты саламыз

4.Екінші сызықты саламыз және т.с.с.

Құю (Заливка) құралын пайдалану:

1.Құю (Заливка) құралының батырмасын шертеміз

2.Түстер палитрасының түс таңдаймыз

3.Бояғымыз келетін тұйық контурдын ішін мауспен шертеміз

Бүріккіш құралын пайдалану:

1.Бүріккіш құралының батырмасын шертеміз.

2.Түстер палитрасынан түс таңдаймыз.

3.Бүріккіш дағының өлшемін таңдаймыыыыз.

4.Бояуды бүркеміз.

Қылқаламмен сурет салу:

1.Кисть құралының батырмасын шертеміз.

2.Кистьтің пішіні мен өлшемін таңдаймыз.

3.Түстер палитрасынан қажетті түсті таңдаймыз.

4.Маус ннұссқауышын бояуды бастайтын жерге орналастырамыз.

5.Маустың сол батырмасын басып тұрып,кистьті жылжытамыз.

6.Маус батырмасынжібереміз.

Өшіргіш құралын пайдалану:

1.Ластик (Өшіргіш ) құралының батырмасын шертеміз.

2.Өшіргіштің өлшемін таңдаймыз.

3.Маус нұсқауышын өшірілетін сызыққа орналастырып, маустың сол батырмасын басып тұрып өшіреміз.

4.Батырманы жібереміз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• 
  Түзу сызық сызу әрекеті қалай орындалады?
  
• 
  Тік төртбұрыш салу әрекеті қалай орындалады?
  
• 
  Дөңгеленген тік төртбұрыш салу әрекеті қалай орындалады?
  
• 
  Эллипс, шеңбер салу әрекеттері қалай орындалады?
  
• 
  Осы фигуралардың түстерін қалай өзгертуге болады?
  

Paint графиктік редакторының құралдары. Тік сызықтарды

Шаршыларды, тіктөрбұрыштарды, эллипс, шеңбер салу

№13 сабақ

Білімділік: Болдырмау командасы. Суреттерді сақтауға және суретке мәтін

енгізуге, мәтін атрибуттарының тақтасын пайдалануға үйрету;

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа үйрету.

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту.

Сабақтыңтың түрі: Практикалық сабақ.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, элект.оқулық Сабақтың өту барысы:

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Үйге тапсырма беру.
   

. Түзу сызық сызу әрекеті қалай орындалады?

. Тік төртбұрыш салу әрекеті қалай орындалады?

.Дөнгеленген тік бұрыш салу әрекеті қалай орндалады?

.Эллипс, щеңбер салу әрекеттері қалай орындалады?

.Осы фигуралардың түстерін қалай өзгертуге болады?

.Қисық сызықтар салу әрекеті қалай орындалады?

.Көпбұрыштар салу әрекеті қалай орындалады?

.Құю құралын пайдаланып тұйық фигуралардың ішін қалай бояуға болады?

Жаңа түсініктер:

Команданы орындатпау:

1. Соңғы әрекетті қалай болдырмауға болады?

Правка – отменить (Түзету - болдырмау)

2. Орындатпаған әрекеті қалай кері қайтаруға болады?

Правка – вернуть (Түзету – кері қайтару)

Суреттерді қалай сақтайды:

Суретті келешекке тағы да қолдану үшін сақтаймыз. Раіnt графиктік редакторында файлдың кеңейтілуі.

1. 
   Надпись құралының батырмасын шертеміз.
   
2. 
   Мәтін енгізетін аймақты таңдаймыз.
   
3. 
   Мәтінді енгіземіз.
   
4. 
   Егер шрифті құрал-саймандар тақтасы жоқ болса, оны Вид-Панели атрибутов текста командасы арқылы қосамыз.
   

• 
  Соңғы әрекеттерді болдырмау командасы қалай орындалады?
  
• 
  Суреттерді сақтау командасы қалай орындалады?
  
• 
  Сақталған суреттерді ашу командасы қалай орындалады?
  
• 
  Суретке мәтінді қалай енгізуге болады?
  

Болдырмау командасы. Суреттерді сақтауға және

суретке мәтін енгізуге,мәтін атрибуттарының

тақтасын пайдалануға үйрету;

№14 сабақ

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж

Пән аты: Информатика

Класы: 7 «А», 7 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Үзінділермен жүргізілетін әрекеттер.

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды графикалық редакторына жұмыс істеуге үйрету. Білімділік: Үзінділерді белгілеуге және олармен әр түрлі әрекеттер орындауға, үзіндіні көшіруге, жылжытуға және жоюға үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық абстрациясын дамыту,

Сабақтың түрі: Практикалық сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық,

Сабақтың өту барысы:

1. 
   Оқушыларды ұйымдаастыру
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру
   
4. 
   Тапсырмалады орындау
   
5. 
   Үйге тапсырма беру
   

Суреттерді сақтау командасы қалай орындалады?

Сақталған суреттерді ашу командасы орыдалады?

Суретке мәтінді қалай енгізуге болады?

Белгілеу батырмасы (выделение) Төрбұрышты үзіндіні таңдайды

Кез келген аймақты бөліп алу батфрмасы ерікті пішінді аймақты бөліп алуға мүмкіндік береді.

Үзінділермен орындалатын әрекеттер:

1.Алмасу буферіне қйып алу

2.Алмасу буферіне көшіру

3.Басқа жерге апару

4.Басқы жерге көшіру

5.Сурет бойынша көбейту

6.Пішіні мен көлемн өзгерту

7.Машстабын өзгерту, қисайту

8.Төңкеру және бұру

9.Түсін өзгерту

10.Өшіру (жою)

2.Правка- Копировать немесе Вырезать командаларының бірін орындаймыз

3.Правка- Вставить командасын орындаймыз.

Үзіндіні беинелеу немесе бұру әрекеттері:

1. 
   Үзіндіні белгілеу
   
2. 
   Рисунок менюіндегі немесе қосымша менюдегі Оразитъ/Повернутъ коман-дасын орындаимыз
   

Немесе көлденең (горизанталъ) осътеріне қатысты 90, 180, 270 градусқа бұруға болады.

1. 
   Үзіндіні белгілеу.
   
2. 
   Рисунок менюіндегі немесе қосымша менюдегі Растянутъ/Накланутъ командасын орындаймыз.
   

• 
  Үзінді дегеніміз не?
  
• 
  Үзінділерді белгілеу жолдары қандай?
  
• 
  Үзінділермен қандай әрекеттерді орындауға болады?
  
• 
  Үзіндіні жю әрекеті қалай орындалады?
  

әрекеттер. Үзіндіні жылжыту және көшіру. Үзінділерді көбейту.

№15 сабақ

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж

Пән аты: Информатика

Класы: 7 «А», 7 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Суретті қағазға басып шығару

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды графикалық редакторына жұмыс істеуге үйрету. Білімділік: Суретті қағазға басып шығару тәсілдерін үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық абстрациясын дамыту,

Сабақтың түрі: Практикалық сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, инт.тақта, электронды оқулық,

Сабақтың өту барысы:

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру
   
4. 
   Тапсырмалады орындау
   
5. 
   Үйге тапсырма беру.
   

Суретті қағазға басып шығару үшін Файл-Печать командасын орыңдаңдар. Баспа (Печать) диалогтық терезесі пайда болады. Печатать бөлімінде принтерге қандай парақтарды шығару керек екенін көрсетіп, Число копий өрісіне қажетті дана санын енгізіңдер. Содан соң ОК батырмасын шертіңдер.

Құжат басылымға қандай түрде берілетінін қарап шығу үшін Файл-Предварительный просмотр командасын орыңдаңдар. Егер құжат кескіні өздеріңе ұнаса, осы терезеде Печать батырмасын шертіңдер. Олай болмаған жағдайда Закрыть батырмасын шертіңдер де, суретті өңдеуді жалғастыру үшін, Paint программасының бас менюіне қайтыңдар.

Өзің орыңда!

Өткен материалды пысықтау үшін сендерге бірнеше практикалық тапсырмаларды орындауды ұсынамыз.

Суретті өте ұқыпты қарап шығып, амалдар тізбегі мен қолданылатын командаларды ауыстырмай орындаңдар .

1. 
   Сурет сал:
   

ә) кеме сал;

б) суда жүзіп жүрген балықтарды сал;

в) аспандағы шағалаларды сал;

г) кеменің сол жағына күннің суретін сал;

д) кеменің сол жағына пальмасы бар арал сал.

2. Суретті боя.

3. Мұғалімджі шақыр.

4. Күннің суретін өшір.

5. Күннің орнына айдың суретін сал.

6. Суда жүзіп жүрген балықты өзгертпей шағаланың аузына апар.

7. Жұлдыздар сал.

8. Кеменің сол жағына орналасқан аралды, оның оң жағына жылжыт.

9. Кемені басқа жаққа бұр.

10. Біріншісімен бірдей шағаланың 3 көшірмесін сал.

11. Шағаланың екеуіноңға, ал екеуін солға бұр.

12. Мұғалімді шақыр.

Егер бұл жұмысты орындағанда тапсырманың барлық пункттерін толық орындап үлгермесеңдер, оны кез келген атпен сақтап қойыңдар. Келесі сабақта сол файлды ашып, тапсырманың орындалмаған тармақтарын орыңдаңдар.

WordPad мәтіндік редакторының терезесі туралы түсінік беру, мәтімен

жұмысқа дағдыландыру, құжаттарды қыруға, ашуға, сақтауға үйрету.

Тәрбиелік. Оқушыларды тәрбиелікке , ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық. Оқушылардың ойлау қабілеттін ,логикалық-абстракциясын дамыту

Сабақтың түрі. Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар. Компьтер,оқулық,жұмыс дәптері.

Сабақтың өту барысы.

1.Оқушылардың ұйымдастыру.

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4.Тапсырмаларды орындау.

5.Сабақты бекіту.

6.Үйге тапсырма беру.

Жаңа түсініктер.

Мәтіндік процессор-бұл тек қана мәтінді енгізу мен түзету ғана емес, сонымен қатар оны пішімдеу құралдары бар бағдарламалар класы. Сонымен қатар пішмдеу қағаз бен экранға шығаруды басқаратын көрінбейтін кодтарды енгізу жолымен іске асады. WordPad мәтінді пішімдеудің минималды мүмкіндігі бар қарапайым мәтіндік процессор болып табылады. Жай құжаттарды дайындау үшін және мәтіндік файлдарды бір пішімнен басқа пішімге өзгерту үшін пайдаланылады. Тек осы редактор ғана DOS-ОЖ-да жасалған орыс мәтінін оқуға мүмкіндік береді.


WORDPAD МӘТІНДІК РЕДАКТОРЫ.

Казіргі кезде дербас компьютерлерді құжаттар мен мәтінді дайындауда кеңінен пайдаланылады.

Терезенің көп бөлігін бос кеңістік жұмыс аймағы алады, оған мәтін енгізіледі.

Терезенің тақырып жолында құжат аты және WordPad бағдарламасының аты көрінеді.

Құрал-саймандар тақтасында жиі пайдаланатын командаларды шығару батырмалары бар. Әрбір батырманын, міндетін алу үшін, маустың нұсқағышын сол батырманың үстіне орналастырыңдар, аз уақыттан соң ішіне батырманың қысқаша аты жазылған кішкене төрт бұрыш шығады. Батырманың аты оның орындайтын қызметін көрсетеді.

• 
  WORDPAD МӘТІНДІК редакторының атқаратын қызметі қандай?
  
• 
  WORDPAD мәтіндік редакторын қалай іске қосамыз?
  
• 
  WORDPAD мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз.
  

WordPad мәтіндік редакторының терезесі туралы түсінік беру, мәтімен

жұмысқа дағдыландыру, құжаттарды қыруға, ашуға, сақтауға үйрету.

Тәрбиелік. Оқушыларды тәрбиелікке , ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету.

Дамытушылық. Оқушылардың ойлау қабілеттін ,логикалық-абстракциясын дамыту

Сабақтың түрі. Аралас сабақ

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар. Компьтер,оқулық,жұмыс дәптері.

Сабақтың өту барысы.

1.Оқушылардың ұйымдастыру.

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру.

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру.

4.Тапсырмаларды орындау.

5.Сабақты бекіту.

6.Үйге тапсырма беру.

Жаңа түсініктер.

WORDPAD – та құжат құру

WORDPAD қолданбасында құжат құру үшін, төмендегі негізгі сатыларды орындау керек:

1. 
   Қаріп және оның өлшемін таңдау
   
2. 
   Мәтінді енгізу және редакциялау
   
3. 
   Мәтінді пішімдеу
   
4. 
   Құжатты сақтау және ашу
   
5. 
   Баспаға шығару
   

1. 
   Қаріп және оның өлшемін таңдау:
   

аламыз.

2.Мәтінді енгізу және редакциялау:

Мәтінді енгізгенде жолдар автоматты түрде жылжытылып отырады.

Мәтінді теру кезіндегі кейбір пернелердің қызметі;

Enter-жаңа жолға көшу

Shift- бас әріптерді теру

Caps lock-бас әріптер режиміне көшу

Backspace-меңзердің сол жағындағы символдарды өшіру

Delete-меңзердің оң жағындағы символдарды өшіру

3.Мәтінді пішіндеу:

Мәтіннің әлпетін өзгерту және мәтінді беттердің шеттері бойынша тегістеу әрекеттері орындау мәтінді пішімдеу деп аталады.

Мәтіннің әлпеті:Ж-жартылай қалың,К-курсив,Ч-асты сызылған,Кәдімгі пішімдеу құрал саймандар тақтасындағы Ж,К,Ч,батырмаларын шерту арқылы жылдам өзгертіледі,

Мәтінді тегістеу үшін пішімдеу құрал саймандар тақтасындағы сол жақ шеті,оң жақ шеті,ортасы бойынша тегістеу батырмалары қолданылады.Бұл әрекетті Формат-Абзац командалары арқылы да орындауға болады.

4. Құжаттарды сақтау және ашу:

WORD PAD- мәтіндік редакторында құжатты сақтау үшін Файл –сохранить как командасын орындаймыз.Осы редакторда сақталған файлдың кеңейтілуі автоматты түрде болады.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• 
  WORDPAD МӘТІНДІК редакторының атқаратын қызметі қандай?
  
• 
  WORDPAD мәтіндік редакторын қалай іске қосамыз?
  
• 
  WORDPAD мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз.
  
• 
  WORDPAD мәтіндік редакторында құжат құру сатыларын атаңыз.
  
• 
  Мтәнді тегістеудің қандай түрлері бар?
  

мүмкіндіктерімен таныстыру.

объектілері және графика мәтінде енгізуді үйрету.

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақыфрыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

.WordРad мәтіндік редакторының атқаратын қызметі қандай?

.wordРad редакторын қалай іске қосамыз?

.wordРad мәтірдік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз

.Мәтіннің әріпін, өлшемін әлпетім қалай өзгертеміз?

Мәтінді тегістеуің қандай түрлері бар, олар қалай орындалады?

WordРad бғдарламсында мәтіннің үзінділерін маустың көмегімен апару және көшіру әдісатері немесе командалары ақылы көшіруге және жылжытуға болады.

Апару және орналастыру әдісі-бұл мәтіннің үзіндісін бөліп ,қажетті орынға апарып орналастыру.

Мәтіннің бөлігін көшіру үшін алдымен мәтіннің бөлігін белгілейміз, одан кейін Ctrl пернесін басып тұрып, қажетті орынға апарамыз. WordРad – та жұмыс істеген кезде мәтіннің бір бөліктерін құжаттың ішінде бір орнынан басқа орынға, тіпті басқа мәтінге, басқа құжаттар арсында, басқа қолданбалардың құжаттарының арасында ауыстырып апаруға және көшіруге тура келеді. Бұл жағайда жылжытатын немесе көшіретін ақпаратты уақытша сақтауға арналған алмасу буферін пайдаланған жөн.

1. 
   Көшіретін мәтін бөлігін белгілейміз:
   
2. 
   Правка – Копировать командасын орындаймыз немесе Қосымша меню – Копировать, пернетақтаның көмегімен Ctrl + С
   

1. 
   Жылжытатын мәтін бөлігін белгілейміз
   
2. 
   Правка – Вырезать командасын орындаймыз немесе Қосымша меню – Вырезать, пернетақтаның көмегімен Ctrl+Х
   

1. 
   Көшірілген немесе жылжытатын мәтінді кірістіретін орынға меңзерді орналастыру.
   
2. 
   Правка – Вставить командасн орындаймыз немесе Қосымша меню – Вставить, пернетақтаның көмегімен Ctrl+V
   

1. 
   Paint пайдаланып сурет саламыз немесе дайын суретті суреттер кітапханасынан аламыз.
   
2. 
   Суретті белгілейміз.
   
3. 
   Правка – Копировать немесе Вырезать командаларының бірін орындаймыз.
   
4. 
   суретті кірістіретін мәтінді ашамыз.
   
5. 
   Меңзерді құжаттың суретті кірістіретін жеріне орналастымазы.
   
6. 
   Правка-Вставить командасын орындаймыз.
   

• 
  Мәтіннің бір бөлігін көшіру және жылжыту дегеніміз не?
  
• 
  Мәтіннің бір бөліктерін жылжыту немесе көшіру әрекеттері қалай орындалады?
  
• 
  Жылжыту, көшіру әрекеттерін орындаудың бірнеше жолдарын көрсет.
  
• 
  Мәтінге сурет, енгізу әректі қалай орындалады?
  

танысу

объектілері және графикалық суреттерді кірістіруді үйрету.

1.Оқушыларды ұйымдастыру

2.Үйге берілген тапсырманы тексеру

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру

4.Тапсырмаларды орындау

5.Сабақты бекіту

6.Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары:

* WordРad мәтіндік редакторының атқаратын қызметі қандай?

* wordРad редакторын қалай іске қосамыз?

* wordРad мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз

* Мәтіннің әріпін, өлшемін әлпетім қалай өзгертеміз?

* Мәтінді тегістеуің қандай түрлері бар, олар қалай орындалады?

WordPad құжатына дайын суреттерді, сондай-ақ Paint графикалық редакторында немесе басқа графикалық қолданбаларда жасалған суреттерді кірістіруге болады.

Графикалық обьектіні кірістіру үшін келесі әрекеттерді орындаңдар.

1. 
   Paint редакторын пайдаланып сурет салыңдар немесе дайын суретті суреттер кітапханасынан алыңдар.
   
2. 
   Суретті белгілеңдер (яғни оларды Paint редакторындағы бөліп алу батырмаларының көмегімен қиып алу керек.)
   
3. 
   Правка менюінен Копировать немесе Вырезать командаларының бірін таңдаңдар.
   
4. 
   Суретті кірістіретін мәтінді ашыңдар.
   
5. 
   Меңзерді құжаттың суретті кірістіретін жеріне орналастырып, Вставить батырмасын шертіңдер немесе Правка-Вставить командасын орындаңдар.
   
6. 
   Суретті тышқанның сол жақ батырмасын басып тұрып іліп алыңдар да, мәтіннің тиісті жеріне орналастырыңдар.
   

Өткендегілерді пысықтау үшін төмендегі практикалық жұмыстарды орындаңдар.

қолданбаларын таныстыру.

таныстыру көшіру мен кірістіріп қою командаларын үйрету;

үйрету.

1. 
   оқушыларды ұйымдастыру
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру
   
4. 
   тапсырмаларды орындау
   
5. 
   сабақты бекіту
   
6. 
   үйге тапсырма беру
   

• 
  Wordpad мәтіндік редакторыныңатқаратын қызметі қандай?
  
• 
  WordPad мәтіндік редакторын қалай іске қосамыз?
  
• 
  WordPad мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз
  
• 
  WordPad мәтіндік редакторында құжат құру сатыларын атаңыз
  
• 
  Мәтінің қаріпін, өлшемін, әлпетін қалай өзгертеміз?
  
• 
  Мәтінді тегістеудің қандай түрлері бар, олар қалай орындаолады?әрекеттерін
  
• 
  Мәтінің бір бөлігі көшіру жәнежылжыту дегеніміз не?
  
• 
  Мәтіннің бір бөліктерін жылжыту немесе көшіру әрекеттері қалай орындалады?
  
• 
  Жылжыту көшіру әрекеттерін орындаудың бірнеше жолдарын көрсет
  
• 
  Мәтінге сурет енгізу әрекеті қалай орындалады?
  

Блокнот-бұл өте шағын мәтіндік редактор, оның жұмысы үшін жатқан аз көлемі қажет. Блокнотжұмыс уақытында белгі құруға, кейін оны басқа қолданбаға кірістіріп қоюға болатын мәтіндік ақпаратты сақтауға арналған.Оны іске қосу үшін мына әрекеттерді орындаймыз. Пуск-Все программы-Стандартные-Блокнот. Блокнот қолданбасының терезесі.

Мұнда ақпараттарды тек алмасу буферінің көмегімен ғана көшіруге және жылжытуға болады, ол үшін Правка-Вставить, Вырезать және Вставить командаларын орындаймыз.

Файл-Макет страницы командасының көмегімен қағаздың пішімін, өріс мөлшерін және мәтіннің бағдарын(Альбомдық немесе Кітаптық)таңдауға болады.

Формат-Шрифт командасы арқылы мәтінді пішімдеу әрекеттерін орындай аламыз.

Файл – Сохранить как командасы арқылы құжаттарды сақтаймыз. Файлдар кеңейтілуі *txt болады.

Файл – Открыть командасы арқылы сақталған құжаттарды ашамыз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

• 
  Блокнот қолданбасын атқаратын қызметі қандай?
  
• 
  Блокнот қолданбасын қалай іске қосамыз№
  
• 
  Блокнот қолданбасында қаріп пішінін, өлшемін, түрін, элпетін қалай өзгертеміз.?
  
• 
  Блокнот қолданбасында құжаттарды сақтау, ашу, әрекеттері қалай орындалады?
  

таныстыру көшіру мен кірістіріп қою командаларын үйрету;

үйрету.

1. оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру
   
4. 
   тапсырмаларды орындау
   
5. 
   сабақты бекіту
   
6. 
   үйге тапсырма беру
   

1. 
   Wordpad мәтіндік редакторыныңатқаратын қызметі қандай?
   
2. 
   WordPad мәтіндік редакторын қалай іске қосамыз?
   
3. 
   WordPad мәтіндік редакторының терезесінің бөліктерін атаңыз
   
4. 
   WordPad мәтіндік редакторында құжат құру сатыларын атаңыз
   
5. 
   Мәтінің қаріпін, өлшемін, әлпетін қалай өзгертеміз?
   
6. 
   Мәтінді тегістеудің қандай түрлері бар, олар қалай орындаолады?әрекеттерін
   
7. 
   Мәтінің бір бөлігі көшіру жәнежылжыту дегеніміз не?
   
8. 
   Мәтіннің бір бөліктерін жылжыту немесе көшіру әрекеттері қалай орындалады?
   
9. 
   Жылжыту көшіру әрекеттерін орындаудың бірнеше жолдарын көрсет
   
10. 
    Мәтінге сурет енгізу әрекеті қалай орындалады?
    

Калькуляторды пайдалана отырып, есептеулерді жылдам орындауға және есептеу нәтижелерін басқа бағдарламаларға беруге болады. Сонымен қатар калькулятор қолданбасы компьютердің сандық ақпаратпен жұмыс істеуін: бір жүйеден екінші жүйеге сандарды аударуды, логикалық арифметика принциптерін, есептеу дәлдігін және т.б. тереңірек игеруге мүмкіндік береді. Жүйеде қалькулятор екі түрлі болады: Қарапайым және инженерлік.

Калькуляторды іске қосу: Пуск – Программы – Стандартные – Калькулятор. Калькулятордың түрін ауыстыру үшін: Вид менюін пайдаланамыз.

Калькулятордағы цифрлық ақпараттарды басқа бағдарламаларға көшіру үшін: Правка – Копировать немесе Вырезать және Вставить командаларын пайдаланымыз.

Сабақты бекіту сұрақтары:

1. Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

2. Калькулятордың қандай түрлері бар?
Үйге тапсырма: Windows –тің блокнот және калькулятор қолданбаларымен танысу.
САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж

Пән аты: Информатика

Класы: 7 «А», 7 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Инженерлік калькулятормен жұмыс жасау ерекшеліктері

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды калькулятор программасымен таныстыру.

Білімділік: Инженерлік калькулятор программасының міндеттерімен

таныстыру, көшіру мен кірістіріп қою командаларын үйрету;

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

2. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру
   
3. 
   тапсырмаларды орындау
   
4. 
   сабақты бекіту
   
5. 
   үйге тапсырма беру
   

1. Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

2. Калькулятордың қандай түрлері бар?

Жаңа түсініктер

Инженерлік калькулятордың түрін көрейік. Жоғарыда айтылғандай, инженерлік калькуляторды «шақыру» үшін :

Пуск –Все программы- Стандартные-Калькулятор –Вид Инженерный командаларын орындаңдар.

Инженерлік калькулятор кәдімгі қарапайым калькуляторға ұқсас, бірақ оның батырмалары көбірек, олардың кейбіреулері 2-3 міндет атқарады. Бұл калькулятордың көмегімен статистикалық есептеулер жүргізу, тригонометриялық функцияларды, логарифмді, дәреже табуды орындау үшін қолдануға болады.

Егер бұл калькуляторда жұмыс істеп отырып, оның кейбір функциялары қалай орындалатынын ұмытып қалсаңдар, онда анықтамалық жүйені пайдаланыңдар. Мысалы, батырмалардың міндеттерін анықтау үшін, динамикалық менюді пайдалануға болады.

Ол үшін, әдеттегідей, өздеріңе қажет тышқанның оң жақ батырмасын шертіңдер. Сонда кішкене жақтау үшін «Что это такое?» жазуы шығады. Бұл жазуда тышқанның сол жақ батырмасын шертсеңдер, осы батырма жөнінде ақпарат пайда болады.

Инженерлік калькулятор төрт санау жүйесінде жұмыс істейді: ондық, сегіздік, екілік және оналтылық..
Сабақты бекіту сұрақтары:
1. Инженерлік калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

2. Инженерлік калькулятордың қандай ерекшеліктері бар?

дыбыс жазу мен ойнатуға үйрету;

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма беру.
   

• Блокнот қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Блокнот қолданбасын қалай іске қосамыз?

• Блокнот қолданбасында қріп пішінін, өлшемін, түрін, әлпетін қалай өзгертеміз?

• Блокнот қолданбасында құжаттарды сақтау, ашу әрекеттері қалай орындалады?

• Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Калькулятордың қандай түрлері бар?

Жаңа түсініктер:

Мультемедиа – бұл компьютердің аппаратық жзабдықтамасы және бір уақытта мәтінді, суреттерді, дыбысты, бейнежазбаны, музыканы жәнеанимацияларды қолданатын бағдарламалар. Бұл пайдаланушымен қары-қатынас қызық және сазды болуына мүмкіндік береді. Мульти-көп, ал меиа – баспа мәтіндерді, дыбыс және теледидар бейнелерін қолданатын бұқаралық ақпарат құралдарының жалпы аты. Көптеген компьютерлік ойындар мультимедиа негізінде құрылған. Компьютерде мультимедианы қолдау үшін қосымша ақпарат құралдары, кем дегенде дыбыстық карта мен мен СД-РОМ құрылғысы болу керек.

Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы CD-ROM-ды пайдаланып музыкалық компакт-дискіні ойнатуға мүмкіндік береді. Музыкалық компакт-дискіні іске қосып қойып, басқа қолданбаларды жұмыс істей беруге болады.

Іске қосу: Пуск-Программы-Стандартные-Мультимедия-Лазерный проигрыватель.

Windows’98-де компакт дискіні ойнату өте оңай, тіпті ештеңе түсіндірудің қажеті жоқ. Ол үші музыкалық дискіні компакт-дискіден оқу құрылғысынаорналастыру жеткілікті.

Лазерлік ойнатқыштың арнайы батырмалары бар, олардың көмегімен бір әннен екінші тәнге көшуге, ойнатуды тоқтатуға, уақытша үзуге, сондай-ақ компакт-дискіні алып қоюға да болады.

1. 
   Ойнату
   
2. 
   Үзіліс
   
3. 
   Тоқта
   
4. 
   Алдыңғы жазба
   
5. 
   Келесі жазба
   
6. 
   Артқы айналдыру
   
7. 
   Алдыңғы айналдыру
   
8. 
   Шығарып алу
   

Лазерлік ойнатқыш, Әмбебеп ойнатқыш, Фонограф бағдарламаларымен жұмыс істеген кезде басқаларға кедергі келтірмеу үшін дауыстың қаттылығын реттеу керек. Дауыстың қаттылығын реттеуге болады:

1. Тапсырмалар тақтасындағы громкоговоритель ( дауыстап сөйлегіш радио ) түрінде бейнеленген белгішені бір рет шерткен пайда болатын дауыстың қаттылығын реттеуші пайдалану;

2. Тапсырмалар тақтасындағы громкоговоритель ( дауыстап сөйлегіш радио) белгішесіндегі тышқаттың батырмасын екі рет шерткен кезде пайда болатын Лазерлік ойнатқыш үшін дауыс деңгейін баптауға және ойнату кезінде әмбебеп ойнатқыш пен Фонографты да баптауға мүмкіндік беретін Громкость терезесін пайдалану.

• 
  Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы не үшін қажет?
  
• 
  Сыртқы жад құрылғыларының қайсысы музыка ойнату үшін қолданылады?
  
• 
  Бір уақытта музыка тыңдап, басқа қолданбалармен жұмыс істеуге бола ма?
  
• 
  Лазерлік ойнатқышты қалай іске қосуға болады?
  
• 
  Дыбыс қаттылығын реттеу жолдары қандай?
  
• 
  Дыбыс файлдар құру үшін қандай бағдарламаны қолданамыз?
  
• 
  Дыбыс енгізу құрылғысы қалай аталады?
  

дыбыс жазу мен ойнатуға үйрету;

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма беру.
   

• Блокнот қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Блокнот қолданбасын қалай іске қосамыз?

• Блокнот қолданбасында қріп пішінін, өлшемін, түрін, әлпетін қалай өзгертеміз?

• Блокнот қолданбасында құжаттарды сақтау, ашу әрекеттері қалай орындалады?

• Калькулятор қолданбасының атқаратын қызметі қандай?

• Калькулятордың қандай түрлері бар?

Жаңа түсініктер:

Фонограф программасы

Фонограф – бұл дыбысты жазуға және ойнатуға арналған бағдарлама. Ол компьютерге сөздер мен музыканы енгізетін құрылғысы оның көзі болып табыатын дыбыс сигналдарын өңдейді. Дыбыс енгізу құрылғысы – микрофон.

Іске қосу. – пуск – программы-стандартные-мультимедиа-фонограф.

Оның терезесінде төмендегідей батырмалар бар:

1.Бас жағына өту

2.аяқ жағына өту

3.ойнату

4.тоқтату

5.жазу

Ақпарат WAV кеңейтілуі бар файлға жазылады.

Кейінгі кезде компьютерлік бағдарламалар компакт-дискілерде таратылады. Бұл қолданбалы бағдарламалар, операциялық жүйелер, ойындар және т.б. болуы мүмкін. Кейінгі дискілердің көбі автоматты түрде іске қосылады, яғни дискіні СД-РОМ-ға қойсақ болды әрі қарай іске қосу автоматты түрде жүреді.

• 
  Лазерлік ойнатқыш бағдарламасы не үшін қажет?
  
• 
  Бір уақытта музыка тыңдап, басқа қолданбалармен жұмыс істеуге бола ма?
  
• 
  Лазерлік ойнатқышты қалай іске қосуға болады?
  
• 
  Дыбыс қаттылығын реттеу жолдары қандай?
  
• 
  Дыбыс файлдар құру үшін қандай бағдарламаны қолданамыз?
  
• 
  Дыбыс енгізу құрылғысы қалай аталады?
  

компакт-дискідегі программаларды орнату мен іске қосуды үйрету;

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма беру.
   

Компакт-дискідегі программаларды орнату және іске қосу

Кейінгі кезде компьютерлік программалар компакт-дискілерде таратылады. Бұл қолданбалы программалар, операциялық жүйелер, ойындар және т.б. болуы мүмкін. Сондықтан компакт-дискідегі программаны компьютерге дұрыс орната білудің үлкен мәні бар.

Компакт –дискідегі программаны орнатуды қандай да бір ойынның мысалында қарастырайық.

Кейінгі дискілердің көбі автоматты түрде іске қосылады (автозапуск), яғни сендер дискіні CD-ROM –ға қойсаңдар болды, әрі қарай іске қосу автоматты түрде жүреді. Сендердегі тура осындай дискі делік. Онда пайда болған безендірілген бастамасы бар терезеде Install батырмасын таңдау керек немесе егер мұндай батырма жоқ болса, Setup батырмасында шертіңдер. Орысша нұсқасында бұл батырмалардың кез келгенін орнында Установить батырмасы болады. Егер тіпті бұл батырмалар да болмаса, онда ОК және Cancel екі батырмасы, орысша нұсқасында ОК және Отмена батырмалары болады. Бұл жағдайда ОК батырмасын шертіңдер.

Бірақ ойын Setup.exe. немесе Install.exe арқылы орнатылатын жағдайда автоматты түрде іске қосылмауы да мүмкін, онда дискіден бұл файлдың бірін сендердің өздеріңе іздеуге тура келеді.

Ол үшін:

1. 
   Мой компьютер қапшығын ашыңдар.
   
2. 
   Д: дискінің белгішесін екі рет шертіңдер.
   
3. 
   Пайда болған қапшықтың терезесінде 7.8- суретте келтірілген файлдарды іздеңдер.
   

4. 
   Қондырғыны іске қосу үшін табылған файлды екі рет шертіңдер.
   

Содан соң орнату барысында тек ОК (Жарайды), Next (келесі) немесе Далее (Әрі қарай) батырмасын басу керек.

ұғымдарымен таныстыру, жергілікті желі туралы түсінік беру;

Ақпаратты бір компьютерден екінші компьютерге ауыстыру үшін дискеттер, компакт-дискілер қолданылады. Егер ақпараттың көлемі өте үлкен болса және жұмыс кезінде онымен ұдайы алмасып отыру қажет болса, онда мұндай әдіс қолайсыз болады. Сондықтан компьютерлердің даму тарихында оларды арнайы кабельдердің және басқару программаларының көмегімен жалғастырып, компьютерлер арасында нақты уақыт режимінде деректермен алмасу ойы пайда болады. Компьютерді осылай бірімен бірі байланыстыруды компьютерлік желі деп атайды.

Компьютерлік желі – бұл әр түрлі ресурстарды, мысалы программаларды, құжаттарды және құрылғыларды бірігіп пайдалану үшін бір-бірімен жалғастырылған компьютерлер тобы.

Бір-бірімен жақын аралықта (бір немесе бірнеше көршілес ғимараттарда) орналасқан компьютерлер тобын жергілікті желі деп атайды.

Компьютерлеріндегі дискілер мен қапшықтарға қатынау.

Қапшыққа немесе дискіге қатынау үшін, келесі:

• 
  қапшықтың белгішесін бөліп алу (белгілеу)
  
• 
  белгіленген обьектінің контексті менюінен Доступ командасын таңдау.
  
• 
  Ауыстырып қосқышты Общий ресурс жағдайына қою;
  
• 
  Егер желі атын өзгерту керек болса, онда оны Сетевое имя өрісіне және Заметки өрісіне енгізу.
  
• 
  Қажетті қатынау құқын орнату;
  

• 
  сәйкес парольді енгізу;
  

• 
  ОК-ді басу. Қадамдарын орындау керек.
  

Егер компьютерге принтер қосылмаса, онда жергілікті желінің оған қатынауға болатын кез келген принтерінде басуға болады.

Желілік принтерге қосылу үшін:

1. 
   Принтеры қапшығын ашу керек (Пуск-Настройка-Принтеры)
   
2. 
   Принтерді орнату шеберін (Мастер установки принтера) іске қосу үшін, тышқанның батырмасын Установка принтера белгішесінде екі рет шерту керек.
   
3. 
   Шебердің нұсқауын орындау керек. (Далее (Әрі қарай) батырмасы арқылы келесі қадамға өтуге болады.
   

• 
  Компьютерлік желі дегеніміз не?
  
• 
  Желінің қандай түрлері бар?
  
• 
  Жергілікті желінің артықшылығы қандай?
  
• 
  Желілер топологиясы дегеніміз не?
  

олардың электрондық поштамен жұмыс істеу дағдыларын

қалыптастыру, электрондық адрес туралы түсінік беру, Internet

Mail бағдарламасымен жұмыс істеуді үйрету;

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма беру.
   

Компьютерлік желі дегеніміз не?

Желінің қандай түрлері бар?

Жергілікті желінің артықшылығы қандай?

Желілер топологиясы дегеніміз не?

Протокол дегеніміз не?

Хабар дегеніміз не?

Жаңа түсініктер:

Жалпы желі – бүкіл әлемдегі компьютерлерді байланыстырады және ол Интернет деп аталады.

Бүкіл әлемдегі миллиондаған компьютерлерде қаншама ақпараттар сақталған десеңші? Интернеттен әлемнің барлық тілінде жазылған кез-келген ақпаратты табуға болады. Мұражайларды, кітапханаларды қарауға, қашықтан оқытуға, қажетті тауарды сатып алуға, виртуальды турларға қатысуға болады және т.б.

Интернеттегі беттерді қарауға арналған шолулар немесе сілтеушілер деп аталатын арнайы бағдарламалар бар. Олардың ішінде бүкіл әлемде көп қолданылатыны-Internet Explorer.

Интернеттегі бетті қарау үшін оның адресін енгізу қажет. Бір беттен екінші бетке өту сілтеме (гиперссылка) арқылы орындалады. Мәтін, сурет, фотосурет сілтеме бола алады.

Сілтеме бар екенін қалай білуге болады? Тышқанның меңзерін мәтінге, суретке немесе фотосуретке әкелген кезде сілтеме бар жерде, тышқанның бағыттауышы бас бармақ созылған саусақты қолдың суретіне ауысады. Сілтеме бойынша бір беттен басқа бетке өту үшін төмендегі әрекеттерді орындаймыз.

1. 
   Сілтемеге келіп тышқанның сол батырмасын басамыз.
   
2. 
   Беттің жүктелуін тосамыз.
   
3. 
   Жүктелу кезінде оң жақ жоғарғы бұрыштағы глобус айналып тұрады, ал төменгі жағында жүктеу индикаторы пайда болады.
   

Электрондық байланыс ақпаратты тарату үрдісін жылдамдатты. Телефон, пейджер, ұялы телефондар және компьютерлердің пайда болуы ақпаратты тарату үрдісін тездетті.

Электрондық пошта арқылы мәтіндік, графиктік, дыбыстық, бейнелік ақпаратты жіберуге болады. Электрондық пошта өте жылдам жұмыс істейді. Әлемнің кез-келген нүктесінен хатты санаулы минуттарда немесе секундтарда алуға болады. Электронды поштаның стандартты поштаның бумалары алынған және жіберілетін хаттарды сақтау үшін қолданылады.

Кіретіндер (Входящие). Бұл бумаға барлық қабылданған хабарлар орналасады.

Шығаратындар (Исходящие). Жазылған және жіберілген хаттар осы бумаларда орналасады.

Өшірілгенднр (Удаленные). Кез-келген бумадан шірілген хаттар осы бумаға келіп орналасады.

Жіберілгендер (Отправленные). Шығатындар бумасын жіберілгендердің көшірмесі осы бумаға келіп орналасады.

Шимай дәптерлер (Черновики). Егер жазылған хат әлі жіберуге дайын болмаса да оны жабуға болады, және ол Шимай дәптерлер (Черновики)бумасында сақталады. Келіп түскен хаттармен не істеуге болады. Келген хабарды бірінші белгілеп одан кеиін әртүрлі әрекетті орындауға болады.

Принтер арқылы қағазға басып шығару. Файл – Печать – ОК командасын орындау арқылы.

Жауап беру.Хат жолдаушыға және осы хатты алғандардың әрқайсысына жауап жазуға, хабарды басқа қабылдаушыға жіберуге болады.

Сақтау (Сохранить как). Таңдаған хабарды сақтауға болады, ол үшін Файл – Сохранить как командасын орындаймыз.

Кейде поштаға хаттар ішіне салынған файылдармен келеді. Олар өте үлкен мәтіндік файылдар, графиктік кескіндер, дыбыс және бейнелік ақпараттар болуы мүмкін. Егер қабылданған хатта ішіне салынған файл бар болса, онда оның тақырыбында кішкентай түйреуіштің суреті көрсетіледі.

Ішіне салынған файлдарды сақтау үшін Файл –Сохранить вложения немесе Файл сохранить вложения – Ве командаларын орындаймыз сол кезде бекітілгенфайлды сақтайтын буманы таңдау терезесі пайда болады.

Жаңа хат немесе жіберу үшін оны жіберетін мекен-жайдың адресін білу керек. Адрес былай жазылады: schoo112@os7 kz

Сабақты бекіту сұрақтары:

• 
  Компьютерлік желінің қандай түрлері бар? Бүкіл әлемдік желі Интернет туралы айтыңыз.
  
• 
  Интернеттегі беттерді қарауға арналған бағдарламалар қалай аталады?
  
• 
  Сілтеме дегеніміз не?
  
• 
  Әртүрлі кезеңдерде ақпаратты қалай таратты?
  
• 
  Қазіргі уақытта ақпаратты тарату қалай іске асырылады?
  
• 
  Хат жазу және жіберу әрекеттері қалай орындалады?
  

поштамен жұмыс істеу мүмкіндіктерін қалыптастыру,

хаттарды қабылдау және жіберу дағдыларын қалыптастыру

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын

дамыту

1. Оқушыларды ұйымдастыру

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру

3. Сабақты бекіту

4. Үйге тапсырма беру

Өткен материалды қайталау сұрақтары

1. Компъютерлік желінің қандай түрлері бар. Бүкіл әлемдік желі Интернет туралы айтыңыз?

2. Интернеттегі беттерді қарауға арналған бағдарламалар қалай аталады ?

3. Сілтеме гипперссылка дегеніміз не Бір беттен басқа бетке қалай ауысамыз?

4. Әртүрлі кезеңдерде ақпаратты қалай таратты?

5. Қазіргі уақытта ақпаратты тарату қалай іске асырылады№ Қандай бағдарламалар көмегімен.

6. Хат жазу және жіберу әрекеттері қалай орындалады?

Жаңа түсініктер:

Электрондық поштамен жұмысты аяқтау үшін Файл-Закрыть командасын орындаңдар немесе терезені жабу батырмасында тышқанды шертіңдер.

Дүние жүзінің ең алыс нүктесіне электрондық пошта арқылы жіберілген хабар бірнеше сағат ішінде жетеді. Абонент өз қалауы бойынша электрондық пошта арқылы өз адресаттарымен бір күнде бірнеше рет хабарласуына болады, себебі электрондық пошта сервері тәулік бойы жұмыс істейді.

Сабақты бекіту. Оқушылардың тапсырмаларды толық орындауын тексеріп,

қосымша сұрақтар қою арқылы білімдерін бағалау.

1. 
   Жергілікті желіден басқа қандай желілерді білесіңдер?
   
2. 
   Интернет желісі қалай пайда болды?
   
3. 
   Интернет желісінде не істеуге болады?
   
4. 
   Электрондық пошта дегеніміз не?
   
5. 
   Электрондық поштаны қалай іске қосады?
   
6. 
   Хабар жіберу үшін не істеу керек?
   

Білімділік: Оқушылардың 7 сыныптағы алған білімдерін тексеру және бағалау.

Тәрбиелік: Оқушыларды тәрбиелікке, ұқыптылыққа,тиянақтылыққа үйрету:

Дамытушылы: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын

дамыту:

Сабақтың түрі: Сынақ сабақ.

Сабақтың өту барысы:

1. 
   Оқушыларды ұйымдастыру.
   

3. Тесте берілген сұрақтарға жауап беру.

4. Тест сұрақтарын талдау.

5. Үйге тапсырма беру.

1. Ақпараттық процестерді жүзеге асыратын құрал...

А) Компьютер Ә) Модем Б) Калькулятор В) Машина.

2. Бірінші ЭЕМ қай жылы жасалды және ол қалай аталды.

А) 1823, МИНСК Ә) 1946, ЭНИАК Б) 1951. ІВМ В) 1949, ЭНИАК

3. Қай сөйлем дұрыс.

А) Пернетақта- енгізу құрылғысы В) Принтер- енгізу құрылғысы

Ә) Пернетақта- шығару құрылғысы Б) Монитор- енгізу құрылғысы

4. Компакт дискілерді оқуға арналған құрылғы-

А) Сканер Ә) Плоттер Б) Прцессор В) СД-РОМ

5. Иілгіш дискетаны оқуға арналған құрылғы-

А) Принтер Ә) Дискжетек Б) Процессор В) СД-РОМ

6. Ақпаратты шығару құрылғыларын көрсетіңіз...

А) Монитор, принтер Ә) Монитор, тышқан

Б) Процессор, принтер В) Принтер, сканер.

7. Бағдарламау жасақтамалары қандай топтарға бөлінеді.

А) Жүйелік, қолданбалы,бағдарламау жүесі.

Ә) Жүйелік, әмбебап, қолданбалы

Б) Қолданбалы, бағдарламау тілдері, операциялық жүйелер

8. Комьютердің ішкі жадысының неше түрі бар?

А)Тұрақты, уақытша жадтайтын құрылғы

Ә)жедел, тұрақты жадтайтын құрылғы

Б)жедел, оперативті сақтайтын құрылғы

9. Дискілердің қандай түрлері бар?

А) иілгіш, қатты, жұмсақ Ә) иілгіш, қатты, компакт

Б) қатты, иілгіш,терте

10. Экранның төртбұрыштың қоршаулы аумағы...

А) Терезе Ә) Шартбелгі Б) Жұмыс үстелі В) Бума

11. Жұмыс столында жаңа бума құру әрекеті қалай

орындалады?

А) Қосымша меню-Создать-папку Ә) Қосымша меню Открыть-папку

Б)Негізгі меню-Создать- Папку

12. Кез келген команданы жылдам орындау үшін қолданылатын терезе бөлігі..

А) жұмыс алаңы Ә) тақырыптық қатар

Б) меню қатары В) құралдар тақтасы

13. WordPad мәтіндік редакторында файлдың типі қандай болады?

А).doc ә).bmp б).txt в).exe

14. Paint графиктік редакторында файлдың типі қандай болады?

А).doc ә).bmp б).txt в).exe

15. Paint графиктік редакторында үзінділерді еңкейту мен созу командалары қалай орындалады?

А) Үзіндіні белгілеу, қосымша меню- Отразить/ Повернуть

Ә) Үзіндіні белгілеу, негізгі меню- Отразить/Повернуть

Б) Үзіндіні белгілеу, қосымша меню- Растянуть/Наклонить

В) Үзіндіні белгілеу, негізгі меню- Растянуть/Наклонить

16. Өте кішкентай мәтіндік редактор қалай аталады?

А)Wort Pad Ә)Раіnt Б)Microsoft Word B)Блакнот

17. Компьютердің сандық ақпараттармен жұмыс істейтін қолтанбасы...

А) калькулятор Ә) Блакнот Б)Wort Pad B)Раіnt

18 . Компьютердің дыбыс жазуға арналған қолтанбасы...

А) Wort Pad Ә) Зувукозапись Б)Раіnt B) Блокнот