Сабақ МҰҒалімге ақпарат  Тақырыбы: Айнымалы типтер Күтілетін нәтиже: Білім • Паскаль тілінің типтерін атап шығады. • Паскаль тіліндегі типтерді сипаттайды

жүктеу/скачать 95,44 Kb.

Дата	21.04.2017
өлшемі	95,44 Kb.
	#14194
түрі	Сабақ

№21 сабақ
МҰҒАЛІМГЕ АҚПАРАТ 

Тақырыбы:

Айнымалы типтер

Күтілетін нәтиже:

Білім

• Паскаль тілінің типтерін атап шығады.

• Паскаль тіліндегі типтерді сипаттайды.

Түсінік

• Бүтін және нақты сандарға тәнтиптерді айырып таниды.

• Екі түрде жазылған бірдей санның айырмашылығын жуықтап бағалайды.

Қолданыс

•Айнымалыларды сипаттау үшін сабақ үстінде алған білімін пайдаланады.

• Ақпаратты қай типте жазу керектігін ажыратады.

Анализ

• Берілген ақпаратты BOOLEAN типінде жазып көрсетеді

Синтез

• Әртүрлі типтерге мысал келтіреді.

Баға

• Әр түрлі типтегі айнымалыларды сипаттау.

• Жиым мысалын жиымдардың қасиетіне негіздейді.
Сабақ құрылымы:

ІАқпарат блогы (15 мин.).

ІІЛогикалық тапсырмалар блогы (5 мин.).

ІІІЖаттықтыру және білімді есепке алу блогы ( 15 мин.).

ІVИнтеллектуалдық тренинг блогы (5 мин.).

VКүтілетін нәтиже блогы ( 5 мин.).
Сабақ типі:

• Сабақта жаңа білімді игеру

Оқыту әдісі:

• Түсіндірмелі-иллюстративтік, репродуктивті, топтық

Мұғалім іс-әрекетінің тәсілі:

Жаңа терминологиямен таныстыру
Тапсырмаларды орындауда көмектесетін нақты мысалдарды көрсету
Оқушыларға тапсырманы өз бетімен орындап көруге мүмкіндік беру. Өз бетімен орындауда нәтижелер оң болмаған жағдайда, нұсқаулар беру

Негізгі ұғымдар мен терминдер:

• Айнымалылар типтері, сипаттау бөлімі, бүтін сан түріндегі, нақты сан түріндегі, логикалық, символдық, тіркестік, саналатын, диапазондық немесе ауқымдық және жиымдық типтер.

Оқушыда дағды қалыптастыру:

Жаңа өткен тақырыпты толық игеру
Қажет болған жағдайда мұғалімнен көмек сұрау
Өтілген тақырыпты бекіту мақсатында үй жұмысын, деңгейлік тапсырмаларды толығымен өз бетімен орындау

Ақпарат көздері:

1 Б.Бөрібаев, Б.Нақысбеков, Г.Мадиярова. 2005. Информатика және есептеуіш техника негіздері. Алматы: Мектеп.

2 Д. Прайс. 1987. Программирование на языке Паскаль. Москва: Мир.

3 Типы переменных. Ақпарат көзі:

http://valera.asf.ru/delphi/book/tp05.shtml
Оқушы жетістігін бағалау:

• Оқушының негізгі бағасы деңгейлік тапсырмаларды орындауына байланысты қойылады. Қосымша бағаны (бонус) алу үшін топтық тапсырманы орындау қажет.

Үй тапсырмасы:

• Келесі сабаққа дайындық тапсырмасы

Анықтамаларды, типтердің түрлерін және сипаттамаларын жаттау, кез келген әр түрлі типтегі он айнымалыны сипаттау бөлімінде сипаттау.

• Бонус-балл тапсырмасы

Жиымдық типті қолдануға болатын есепке мысал келтіріңіз.

САБАҚ БЛОКТАРЫ 

і. АҚПАРАТ БЛОГЫ

Тақырып жоспары:

Айнымалылар типтері.
Типтерді сипаттау.
Типтер мысалы.

Слайдтар:

1-слайд (титул)

2-слайд Тип дегеніміз не?

Мәліметтердің немесе айнымалылардың типі деп, олардың қабылдай алатын мәндерінің және олармен орындауға болатын амалдардың жиынын анықтауды айтады.

3-слайд

4-слайд Типтерді сипаттау

Айнымалылар мен функциялардың типтері программаның сипаттау бөлімінде көрсетіледі.

Жазылу пішімі:

1. var<идентификатор> : <тип>

2. type<тип атауы> = <тип мәндері>;

Типтерді сипаттау диаграммасы

5-слайд Бүтін сан түріндегі типтер

Типі	Мәндердің өзгеруі	Ұзындығы, байт
BYTE	0 – 255	1
SHORTINT	-127 – +127	1
INTEGER	-32768 - +32767	2
WORD	0 - 65535	2
LONGINT	-2147483648 - +2147483647	4

6-слайд Нақты сан түріндегі типтер

Типі	Ауқымы	Мәнді цифрлары	Өлшемі, байт
REAL	-1.7∙10³⁸ – 1.7∙10³⁸	11 – 12	6
SINGLE	- 3.4∙10³⁸ – 3.4∙10³⁸	7 – 8	4
DOUBLE	-1.7∙10³⁰⁸ – 1.7∙10³⁰⁸	15 – 16	8
EXTENDED	-1.1∙10⁴⁹³² – 1.1∙10⁴⁹³²	19 – 20	10
COMP	-2∙10⁶³-1 – 2∙10⁶³+1	19 – 20	8

7-слайд Логикалық тип

BOOLEAN
Логикалық типтегі шамалар, негізінен, екі мән қабылдайды - TRUE (ақиқат) және FALSE (жалған), олар компьютер жадында бір байт орын алады.
Логикалық типтегі шамаларға мына амалдар қолданылады: AND - (және), OR - (немесе), NOT - (емес), XOR -(арифметикалық немесе)

8-слайд Символдық тип

CHAR
Символдық типтегі шамалар мән ретінде тек бір таңбаны ғана қабылдай алады.Мәннің символ екенін көрсету үшін оны апостроф ішіне алып жазады. Мысалы, ‘a’, ‘h’, ‘5’, ‘*’ т.б.

9-слайд Тіркестік тип

STRING
Тіркестік типтегі шамалар апостроф ішіне алынған символдар тізбегін қабылдайды.

Сипаттау мысалы:

VAR

s : string[25]; { s айнымалысының ұзындығы 1-ден 25 символға дейін өзгере алады}

s1 : string; { s1 айнымалысының ұзындығы көрсетілмеген, яғни символдардың ең үлкен саны 255-ке тең }

10-слайд Саналатын тип

Саналатын тип стандартты типке жатпайды, ол параметрлердің мәніне сәйкес келетін атаулар (идентификаторлар) тізімінен тұрады. Атаулар тізімі үтір арқылы ажыратылып, жай жақша ішіне жазылады. Мысалы:

атау= (1-идентификатор, 2-идентификатор, …, n- идентификатор);

Var

kunder = (‘дүйсенбі’, ‘сейсенбі’, …, ‘жексенбі’);

11-слайд Диапазондық немесе ауқымдық тип

Мұнда көрсетілген шама қабылдай алатын мәннің алғашқысы (ең кіші) мен соңғысы (ең үлкен) екі нүкте арқылы бөліп көрсетеді.
Мысалы:

атау = <алғашқы мән>..<соңғы мән>;

Var

Apta_kunderi = 1..7;

Ai_kunderi = 1..31;

12-слайд Жиымдар (Массивтер).

Жиым дегеніміз – бір атаумен белгіленіп, бір өлшеммен өлшенетін шамалардың реттелген тізбегі.
ARRAY
Әрбір массив элементінің реттік нөмірі (индексі) болады.
Массив көп өлшемді бола алады; алайда, 65520 байттан артық орын ала алмайды.

13-слайд Жиымдар. Сипаттау мысалы.

VAR

M1 : array[1..200] of integer; { М1, A1 – бүтін және нақты сандардың бір өлшемді жиымдары }

A1 : array[100..200] of real;

ch1 : array['A'..'Z'] of char; { сh1, ch2 – символдардың бір өлшемді массивтері }

ch2 : array[0..255] of char;

14-слайд Жиымдар. Сипаттау мысалы.Жалғасы

TYPE

Date_M = 1..31;

Cyrillic_b = 'А..Я‘;

Latin_b = 'A..Z'; {диапазондық тип}

Belgi = (2,3,4,5);

Ball = (1,2,3,4,5,6,7,8,9,10); {саналатын тип}

VAR

t1, t2 : Date_M;

c1 : Cyrillic_b;

s1 : Latin_b;

a1, a2 : Belgi;

b : Ball;

іі.Логикалық тапсырмалар блогы

Мына кестені толтыра отырып сабақтың мазмұны бойынша қорытынды шығар.

Айнымалылар типтері.	Типтерді сипаттау.	Типтер мысалы.

Қорытынды:_________________________________________________________________________________________________________________________________

ііі.Жаттықтыру және білімді есепке алу блогы

Деңгейлік тапсырмалар:

І деңгей тапсырмалары

Паскаль тілінің типтерінің сызбанұсқасын сызыңыз.
Паскаль тілінде қолданылатын кез-келген бес типті сипаттаңыз.
Келесі типтердің қайсысы Паскаль тілінде бүтін сандарды сипаттауға қолданылмайды?

a) WORD; b) INTEGER; c) SINGLE; d)LONGINT; e)SHORTINT.

Келесі типтердің қайсысы сандарды сипаттауға қолданылмайды?

a) COMP; b)BYTE; c) WORD; d)EXTENDED; e)CHAR.

Паскаль тілінде 100 және 100.0 сандарының айырмашылығы қандай?

ІІ деңгей тапсырмалары

Айнымалыларды сипаттау бөлімі қалай жазылады?
у=х²функциясының мәнін табатын программада айнымалыларды қай типті пайдаланып сипаттау қажет?
Дөңгелектің ауданын табатын программадағы айнымалыларды сипаттау үшін қандай типтерді қолданау қажет?

ІІІ деңгей тапсырмалары

Адамдар туралы келесідей ақпарат беретін төрт BOOLEAN типіндегі айнымалы берілсін:

MARRIED егер адам үйленген болса рас;
BLOND егер адамның шашының түсі сары болса рас;
MALE егер ер адам болса рас;
EMPLOYED егер адам жұмыс жасайтын болса рас.

Адамдарға қатысты келесідей ақпараттың дұрыстығын анықтайтын BOOLEAN типіндегі өрнек жаз (AND, OR, NOT амалдарын қолдан):

тұрмыс құрған әйел;
үйленбеген ер адам;
тұрмыс құрмаған сары шашты әйел;
жұмыссыз тұрмыс құрмаған әйел адам;
тұрмыс құрмаған немесе жұмыссыз, не екеуі де.

іV.Интеллектуалдық тренинг блогы

Топтық жұмыс.

Сынып оқушылары 3 топқа бөлінуі тиіс.

1-топ:

Нақты сандық типке бес мысал жазып, сипаттау бөліміндегі сипаттамасын жазыңыз.

2-топ:

Бүтін сандық типке бес мысал жазып, сипаттау бөліміндегі сипаттамасын жазыңыз.

3-топ:

Символдық типке бес мысал жазып, сипаттау бөліміндегі сипаттамасын жазыңыз.

	V.Күтілетін нәтиже блогы
Сабақтың мақсатына қалай қол жеткізгендігің туралы эссе жаз. ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

жүктеу/скачать 95,44 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: