8 сынып
|
Күні
|
№ 32 сабақ
|
Сабақтың тақырыбы
|
Иммунитет. Иммундық жүйенің мүшелері: қызыл сүйек майы, тимус, лимфа түйіндері. Иммундық реакция. Антигендер және антиденелер
|
Сабақтың мақсаты
|
Иммундық жүйе туралы негізгі түсінік беру. Қанның қорғаныш қызметіне лейкоциттердің қатысуы, организмдегі лимфаның маңызы туралы білім беру. Топпен жұмыстарды ұйымдастыру
Оқушылардың ағзаның ішкі ортасы тақырыбы бойынша түсініктерін одан әрі дамыту
|
Оқу нәтижелері
|
Диагноз қоюдағы қан анализінің маңызын түсінеді. Иммундық мүшелердің қызметін түсіндіре алады. Жұқпалы аурулар жөніндегі түсініктері кеңиді. Тапсырмаларды орындауға арналған қосымша әдебиеттерді қолданады
|
Негізгі идеялар
|
Иммундық жүйе адам ағзасында қорғаныштық қызмет атқарады. Иммундық жүйенің орталық мүшелеріне кемік майы, тимус, ал шеткі мүшелеріне бадамша бездер, лимфа түйіндері, көкбауыр, соқырішек т.б. жатады. Антигендер. Антиденелер.
|
Сілтемелер
|
Р.Әлімқұлова, Р.Сәтімбеков, А.Соловьева. Биология. Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы «Атамұра» 2012. Әдістемелік нұсқаулық. Жұмыс дәптері. Интернет материалдары
|
Жаттығулар
1-тапсырма
Кім шапшаң?
1. Қан қандай ұлпа түріне жатады?
2. Қызыл түсті жасушалар
3. Эритроциттегі ерекше нәруыз
4. Қанда болатын ерігіш нәруыз
5. Қан аздық ауруы
6. Ақшыл-сарғыш сұйықтық
7. Қанды ұйытушы жасуша
2-тапсырма
Сәйкестендіру кестесі
1
|
Фагоцитоз
|
А
|
Организмді бактериялардан қорғауға қатысатын нәруыз
|
2
|
Глобулин
|
Ә
|
Қанның қызыл жасушасы
|
3
|
Қанұйық
|
Б
|
Лейкоциттердің әр түрлі микроорганизмдерді сіңіріп, қорытып жіберуі
|
4
|
Гемотолог
|
В
|
Қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы
|
5
|
Эритроцит
|
Г
|
Қан ауруын емдейтін дәрігер
|
6
|
Ағзаның ішкі ортасы
|
Ғ
|
Іркілдек зат
|
7
|
Протромбин
|
Д
|
4 тобы бар
|
8
|
Қан
|
Е
|
Түйіршікті, түйіршіксіз түрлері болады
|
9
|
Лимфа
|
Ж
|
Лимфоциттері бар
|
10
|
Лейкоциттер
|
З
|
Фибриногеннің фибринге айналуына қатысатын нәруыз
|
3-тапсырма
Таныстырылым «Иммундық жүйе»
Материалды талқылап, пікір айту
4-тапсырма
Сызбанұсқа құру. Иммундық жүйенің мүшелері
Иммундық жүйе
Орталық мүшелер Шеткі мүшелер
кемік майы бадамша бездер
тимус лимфа түйіндері
көкбауыр
соқырішек
5-тапсырма. Жоба қорғау
І топ Сыртқы мүшелері
ІІ топ Ішкі мүшелері
6-тапсырма
Деңгейлік тапсырмаларды орындау. Оқулықтағы А, В, С тапсырмалары
7-тапсырма
«Жұбыңды тап» ойыны. Негізгі ұғымдардың мағынасын тану
Лимфа сақинасы
|
Жұтқыншақтың сілемейлі қабығында шоғырланған 6 бадамша без
|
460
|
Лимфа түйіндерінің саны
|
Көкбауыр
|
Құрсақ қуысының сол жақ жоғары бөлігінде орналасқан сыңар мүше
|
Т-лимфоциттер
|
Жоюшы, әлсіретуші, көмектесуші
|
В-лимфоциттер
|
Жілік майында түзіліп, лимфа ұлпаларында жетіледі
|
|
Сабақ кезеңдері
|
Әдіс-тәсілдер
|
Мұғалімнің
іс-әрекеті
|
Оқушының
іс-әрекеті
|
Ресурстар
|
Ұйымдастыру
|
Топқа бөлу
|
Оқушымен амандасып, түгендейді.
Сыныпта жағымды ахуал туғызып, назарын сабаққа аударады, топқа бөледі
|
Құралдарын дайындайды
Топқа бөлінеді
|
Стикерлер
|
Сергіту
жаттығу Оқушылардың сабаққа жақсы көңіл-күймен араласуына жағдай жасау
|
Үй тапсырмасы
|
Сұрақ-жауап
1-тапсырма Кім шапшаң?
2-тапсырма Сәйкестен-діру кестесі
|
Логикалық сұрақтар береді
Тақтадан тапсырманы беріп, түсіндіреді
|
Сұрақтарға жауап қайтарады
Тақтаға, дәптерге жауап жазады
|
Оқулық
|
Негізгі бөлім
Білу
Түсіну
|
3-тапсырма
Таныстыры-лым
Диалог
Жұптық жұмыс
4-тапсырма Сызбанұсқа құру
|
Таныстырылым арқылы
жаңа сабақтың мазмұнын меңгеруге бағыттайды.
|
Мұғаліммен бірге талқылайды.
Пікір айтады
Оқулықтан мәтінмен жұмыс жасайды.
|
Оқулық
Флипчарт
|
Бекіту бөлімі
Қолдану
Талдау
|
5-тапсырма
Топтық жұмыс. Жоба қорғау
6-тапсырма
Жеке жұмыс
Деңгейлік тапсырмалар
7-тапсырма
Диалог
Негізгі ұғымдармен жұмыс
|
Әр тапсырманы талдауды ұсынады, оқушылардың жауабын тыңдайды, толықтырады
Оқулықтағы деңгейлік тапсырмаларды ұсынады
«Жұбыңды тап» ойыны бойынша жаңа сөздердің мағынасын түсіндіруді талап етеді
|
Тақырып бойынша білімдерін толықтырып,
Постерда сызба салып, түсіндіреді
Жұмыс дәптерімен жұмыс істейді
Мағынасына қарай сөздерді топтайды
|
Оқулық
Интерактивті тақта слайдтары
Флипчарт
Оқулық
Жұмыс дәптері
Кеспе қағаздар
|
Бағалау
|
Формативті бағалау
|
Табыс критерийлерін құрып, түсіндіреді
|
Алғаш топтар бірін-бірі, содан соң мұғалім бағалайды
|
Бағалау парағы
|
Үйге тапсырма
|
Жұқпалы аурулар жөнінде хабарламаға дайындалу
|
Тапсырманың орындалу тәртібін түсіндіру
|
Күнделігіне тапсырманы жазады
|
|
Рефлексия
|
Не үйрендім? Не білгім келеді? БББ кестесін толтыру
|
8 сынып
|
Күні
|
№ 33 сабақ
|
Сабақтың тақырыбы
|
Ауру қоздырғыш микробтар мен вирустардың жұқпалы аурулар дамуындағы рөлі. Вакциналар мен емдік сарысулар. Енжар және белсенді, табиғи және жасанды иммунитет. ЖИТС-тің алдын алу
|
Сабақтың мақсаты
|
Ауру қоздырғыштарының түрлерімен жан-жақты танысу. Иммунитет туралы негізгі түсінік беру. Денсаулық сақтау шараларын оқып үйренеді. Топпен жұмыстарды ұйымдастыру
|
Оқу нәтижелері
|
Жұқпалы аурулардың сипаттамасын оқи отыра тұрмыста сол білімдерін қолданады. Тапсырмаларды өз бетінше орындай біледі. ЖИТС-тің алдын алу жағдайларын меңгереді.
|
Негізгі идеялар
|
Иммунитет – қабылдамау, қарсы тұру, ағзаға қорғаныш болу. Табиғи иммунитет – туа біткен иммунитет. Жасанды иммунитетті егу арқылы қалыптастыруға болады. Шешекке қарсы егуді алғаш рет қолданған Э.Дженнер.
|
Сілтемелер
|
Р.Әлімқұлова, Р.Сәтімбеков, А.Соловьева. Биология. Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы «Атамұра» 2012. Әдістемелік нұсқаулықтар. Интернет материалдары
|
Жаттығулар
1-тапсырма
Тест сұрағы
1. Дүние жүзінде соңғы кезде көп таралып бара жатырған ауру:
А) шешек В) СПИД С) туберкулез
2. Иммундық жүйенің орталық мүшесі:
А) кемік майы В) лимфа түйіндері С) көкбауыр
3. Лимфа түйіндері қанша?
А) 360 В) 460 С) 560
4. Антигендерге қарсы ағзада түзілген заттар:
А) қарсыген В) соқырішек С) қарсыдене
5. Лимфоцит жасушалары атқаратын қызметіне байланысты бөлінеді:
А) 2-ге В) 3-ке С) 4-ке
6. Иммундық жүйенің шеткі мүшесі:
А) көкбауыр В) кемік майы С) тимус
2-тапсырма
Хабарлама
«Вакциналар, емдік сарысулар; шешекке қарсы егу шараларының ашылу тарихы»
3-тапсырма
Сызбанұсқа бойынша талдау
Иммунитет
4-тапсырма
Слайд бойынша талдау
ВИЧ құрылысы:
РНҚ
кері (қайтымды) транскриптаза, GР 120, GР 41
екі қабатты липидті мембрана
Р 17/18, Р 24/25
5-тапсырма
І топ
«Миға шабуыл». Оқушылар СПИД туралы білетіндерін еске түсіріп жазады.
СПИД
ІІ топ
Сөйлемді толықтыр
СПИД белгілері -----------. ВИЧ пішіні ------- ұқсайды. Сыртқы қабығында --------------------- бар. -------------- арқылы иесінің жасушасына бекінеді. ВИЧ ------- қан жасушаларын бұзады. ВИЧ ------- арқылы беріледі. 1981 жылы Калифорния штатында алғаш рет ---------------- СПИД ауруы тіркелді. Вирусы бар жасушаға ағзада түзілген ------------- әсер етпейді.
ІІІ топ
Топтастыру .
Жұғатын, жұқпайтын жағдайлары
Жұғатын
жағдайлар
Жұқпайтын жағдайлар
6-тапсырма
Кесте толтыру. Иммунитет түрлері
Иммунитет түрлері
|
Туа пайда болған немесе жүре пайда болған
|
Әсерінің ұзақтығы
|
|
|
|
7-тапсырма
Сәйкестендіру
Сұрақтар
|
Жауаптар
|
Бөгде заттарға қарсы түзілетін ерекше нәруыз
|
Иммунитет
|
Бөгде денеге қарсы тұру
|
Қарсыдене түзу
|
Малдың қанынан дайындайды
|
И.И.Мечников
|
Лимфоциттердің басты қызметі
|
Сарысу
|
Иммунитеттің негізін салған
|
Табиғи иммунитет
|
Тұқым қуалайды
|
Антидене
|
8-тапсырма
Ұсыныстарды оқи отырып, түсіндіріңдер
1. Толық жазылып кеткенше далаға шығуға болмайды
2. Салқын тигізбеу, шомылмау қажет
3. Дәрігердің рұқсатынсыз дәрі ішуге болмайды
4. Оңай сіңірілетін тамақ ішу керек
5. Дәрігердің рұқсатынсыз жылытқыш қоюға болмайды
|
Сабақ кезеңдері
|
Әдіс-тәсілдер
|
Мұғалімнің
іс-әрекеті
|
Оқушының
іс-әрекеті
|
Ресурстар
|
Ұйымдастыру
|
Топқа бөлу
|
Оқушымен амандасып, түгендейді.
Сынып оқушыларының назарын сабаққа аударып, топқа бөледі
|
Құралдарын дайындайды
Топқа бөлінеді
|
Стикерлер
|
Сергіту жаттығу Оқушылардың сабаққа жақсы көңіл-күймен араласуына жағдай жасау
|
Үй тапсырмасы
|
1-тапсырма
Тест
2-тапсырма
Жеке жұмыс
|
Тест сұрақтарын береді
Оқушы хабарламасын тыңдап, талқылайды
|
Жауабын дәптерге белгілейді
Сұрақ дайындайды
|
Интерактивті тақта
Қосымша әдебиеттер, интернет материалдары
|
Негізгі бөлім
Білу
Түсіну
|
3-тапсырма
Ұжымдық жұмыс
Сызбанұсқа-мен жұмыс
4-тапсырма
Көрсетілім
|
Тірексызбасы арқылы
жаңа сабақтың мазмұнын меңгеруге бағыттайды.
Қосымша мәліметтермен таныстырады
|
Оқулықтан мәтінмен жұмыс жасап, талдайды
Жұмыс дәптерімен жұмыс істейді
|
Оқулық
Флипчарт
Интерактивті тақта слайдтары
|
Бекіту бөлімі
Қолдану
Талдау
|
5-тапсырма
Топтық жұмыс
6-тапсырма
Кесте толтыру
7-тапсырма
Сәйкестен-діру
8-тапсырма
Диалог
|
Топтарға тапсырмалар:
І топ
Миға шабуыл
ІІ топ
Сөйлемдерді толықтыр
ІІІ топ
Топтастыру
Тапсырманы талдауды ұсынады.
Оқушылардың жауабын тыңдайды, толықтырады
Оқушылармен пікірлеседі
|
Тақырып бойынша білімдерін толықтыру
Постерда сызба салып, түсіндіреді
Жұмыс дәптерімен жұмыс істейді
Өз ойларын айтады
|
Оқулық
Интерактивті тақта слайдтары
Оқулық
Интерактивті тақта слайдтары
Интерактивті тақта слайдтары
|
Бағалау
|
Формативті бағалау
Өзін-өзі бағалау
|
Табыс критерийлерін құрады.
|
Топ мүшелері бір-бірін бағалайды
|
Бағалау парағы
|
Үйге тапсырма
|
|
Тапсырманың орындалу тәртібін түсіндіреді
|
Күнделігіне тапсырманы жазады
|
|
Рефлексия
|
Келесі сабаққа ұсыныстарын жазады
|
