Бұрыс бөлшекті аралас санға келтіру үшін, алымындағы санды бөліміндегі санға бөліп, бүтін бөлігін ажыратып, түрде жазамыз.
Топпен жұмыс. 4-ке саналу арқылы оқушылар 4 топқа бөлінеді.
Әр топ мұғалімнің дайындап берген материалы бойынша өз постерлерін рәсімдеп, топпен өздерінің жұмыстарын басқа топтарға түсіндіреді, қалған топтардан сұрақтар болса жауап береді.
Анықтама. Егер, жай бөлшек түрінде жазылса, онда бұл бөлшекті аралас сан деп атайды, мұндағы: a – бөлшектің бүтін бөлігі, b – бөлшектің алымы, c – бөлшектің алымы.
Бұрыс бөлшекті аралас санға келтіру үшін, алымындағы санды бөліміндегі санға бөліп, бүтін бөлігін ажыратып, түрде жазамыз.
І топ. Бөлімдері бірдей аралас сандарды қосу.
№1. Мысал.
Бөлімдері бірдей аралас сандарды қосу үшін:
1) олардың бүтін бөліктерінің қосындысын, бөлшек бөліктерінің қосындысын табу керек;
2) бүтін бөліктерінің қосындысы мен бөлшек бөліктерінің қосындысын аралас сан түрінде жазу керек.
Бөлімдері бірдей аралас сандарды азайту.
№2. Мысал.
Бөлімдері бірдей аралас сандарды азайту үшін:
1) олардың бүтін бөліктерінің айырмасын, бөлшек бөліктерінің айырмасын табу керек;
2) бүтін бөліктерінің айырмасы мен бөлшек бөліктерінің айырмасының қосындысын аралас сан түрінде жазу керек.
Ескерту! Егер, азайғыш аралас санның бөлшек бөлігі, азайтқыш аралас санның бөлшек бөлігінен кіші болса, онда:
Азайғыштың бүтін бөлігінен 1 бүтінді алып, оны бөлшек түрінде жазу керек.
МЫСАЛЫ: азайғыш болса, онда жазу керек.
1 бүтіннің бөлшек түріндегі жазылуына аралас санның (азайғыштың) бөлшек бөлігін қосып, оны бұрыс бөлшек түрінде жазу керек:
Достарыңызбен бөлісу: |
