Сабақ тақырыбы: Дененің тығыздығы Сабақ мақсаты: Тығыздық және оның табиғатын анықтау

білеушелер

Ең алдымен 1-суретте көрсетілген білеушелердің ұзындығын, енін, биіктігін сызғыштың көмегімен өлшеп алып, оның көлемін есептейміз.( Егер өлшеуді дұрыс жүргізсек онда: кіші білеушелердің көлемі 4 *10 ^-6м³ , ал үлкен білеушенің көлемі 1*10^-5 м³ болады)

2-сурет. Әртүрлі көлемдегі қорғасын

білеушелердің массасын таразыда тартып

өлшеу.

таразыға тартып массаларын өлшейміз.

(2- сурет). Суретте таразы

табақшаларындағы білеушелер мен гір

тастарының теңгерілгенін көреміз, біздің

мақсатымыз білеуше массаларын анықтау.

Жасалған тәжірибелерден масса мен көлем

қатынасынан білеуше өлшеміне тәуелсіз тұрақты сан шығады. Кіші білеушенің көлемі 4 *10 ^-6м³,

массасы 45,2*10^-3кг болды. Үлкен білеушенің көлемі 1*10^-5 м³, массасы 113*10^-3кг болды.

Кіші білеуше 45,2*10^-3кг /4 *10 ^-6м³=11,3кг/м³ және

Үлкен білеуше113*10^-3кг/1*10^-5м³=11,3кг/м³.

Тығыздық –зат массасының осы зат

көлеміне қатынасымен өлшене отырып, сол

затты сипаттайтын өте маңызды физикалық

қасиеттердің бірі. Заттың

тығыздығы – , дененің массасын - m, оның көлемі – V әріптерімен белгіленеді.

Заттың тығыздығы деп сол заттың көлем

бірлігіндегі массасына тең физикалық шаманы айтады.

Зат тығыздығының бірлігі үшін бірліктердің Халықаралық жүйесінде (ХБЖ) килограмның метр кубқа қатынасы (кг/м³) алынған. Бұл - көлемі

Суреттер, есептеулер қорытындысы
12-17 мин	«Өзің байқап көр!» тәжрибе			(Видео 1)
18-21 мин	Эксперимерттік есептер шығару Енді алюминий және темірден жасалған білеушелердің тығыздықтарын біле отырып массасын және көлемін тәжірибе арқылы анықтаймыз Масса тобына 1.Тығыздығы 8,9 г/см3 мыс білеуіше және таразы берілген. Қандай шаманы анықтауға болады? Берілгені: ХБЖ m=100 г= 0, 1кг 𝜌=8,9 г/см3= 8,9*103кг/м Табу керек: 𝑉 Шешуі: =0,000011 Көлем тобына 2.Тығыздығы 7,8 г/см3 темір білеуше және сызғыш берілген. Қандай шаманы анықтауға болады? Берілгені: ХБЖ =7,8 г/см3 = 7,8*103 кг/м3 V=3см*2см*2см=12=12*10-6 м3 Табу керек: Шешуі: *12*м3= 0,0936кг= 9,36*			Щтангенциркуль, көлемдері әртүрлі алюминий және темір білеушелер,иінді тарзы, гир тастары, пинцет
21-23 мин