3.Қортынды:
Ақын және данышпан,
Келді бізге алыстан.
Әр түрлі өлең шығарып,
Әкелді бізге ғарыштан.
Ақын міне ағамыз,
Алып Сізден үлгі біз.
Үлгі тұтар жастарым,
Ұмытпайды халқымыз
Ақындығы танымал еліне,
Өлеңдерін жаттаймын мен күніге.
Құрметтеймін әрқашан да ағамды,
Айтыстарын санаймын мен үлгіге.
Елімнің ең керемет ақынысыз,
Халқыма бәрінен де жақынысыз.
Әрқашанүлгітұтам сізді аға
Сылаймын құрметтеймін ақын аға
қарсы аттатпайтын,қырғызға қырғидай тиіп,халықты қара өленің сорпаны қандырып,қыршын жасында қиылын,қазақтың қабырғасын қайысырып кеткен жас ақынымыз
Қазақтың маңдайына бітіп, кең дүниеге сыймай кеткен саңлақтар өнерде аз емес. Өмірден тым жас кеткен дарын иелерін NUR.KZ Baistars.kz-ке сілтеме жасап, назарларыңызға ұсынады. Оразалы Жарылқасынұлы Досбосынов 1975 жылы қарашаның он бесінде Райымбек ауданына қарасты Текес ауылында дүниеге келген. Айтыстың "Құлмамбеті" атанған ақын 30 қараған шағында бақилық болды. 2005 жылы қарашада Оразалы Досбосынов Алматы облысы Шонжы ауылынан келе жатқанда көлік апатына ұшырап көз жұмды. Оразалы Досбосыновтың жары әнші Ажар Түзелбекқызы ақынның артынан алты жылдан соң кете барды. Тағы да
ІІІ Жаңа тақырыпты түсіндіру.
Оқушылар, сендер ақынның кім екенін білесіңдер ме? Ақын өз жанынан өлең шығаратын өнер иесі. Ал енді сол ақындар өзінің суырып салма өлеңге қаншалықты шешен екендігін көрсету үшін арнайы сөз сайысына, яғни айтысқа қатысқан. Ал, айтыс дегеніміз не, балалар?
Айтыс «айтысу» деген сөзден шыққан. Айтысу қара сөзбен де, күй тарту арқылы да, суырып салма өлеңмен де болады.
Айтыстың қандай түрлерін білеміз?
1. Бәдік айтысы Ата бабаларымыз сөзбен ауруды аластап, малды емдемек болған.
2. Жар - жар айтысы. Ерте заманда қызды ұзатар алдында айтылатын айтыс түрі. Өлең құрлысы 7 - 8 буынды.
Жар - жар әнін айтқызу
өлеңде «қаранасар» деген не мағынаны білдіреді?
Қара жібек кездеме, мата деген мағынаны білдіреді.
3. Қыз бен жігіт айтысы. Ойын - сауықта айтылады. 11 буынды. Басы қайталанып, негізгі ой үшінші, төртінші жолдарында айтылады. Әр әуенге салынып айтыла беріледі.
4. Мақал - мәтел айтысы, жұмбақ айтысы, күй тартысу айтысы, оқушылар айтысы бар.
Ал енді біз ақындар айтысына тоқталайық. Ақындар айтысына сөз өнерін шебер меңгерген суырыпсалма, тез арада жауап бере білетін ақындар қатысады. Ақындар айтысында жаттама өлеңдер аз болады. Айтыскер ел тарихы, жер жайын білуі керек. әсерлі болуы үшін домбыра, гармон, қобыздың сүйемелдеуімен орындаған.
Слайдтардан түрлі аспаптардың суреттерін көрсету. Ақындармен таныстыру.
Енді ақын қыздардың бірі - Сара Тастанбекқызы туралы айтайын. Сара атақты әнші, ақын Біржанмен сөз сайысына түскен. Сара Талдықорған облысы, Ақсу ауданында туған. Жастайынан сауықшыл, домбырашы, ақын, күйші қауым ортасында өседі. Әнші қыз 13 жасынан қолына домбырасын алып, топқа түскен.
Біржан мен Сара айтысы - ақындар айты
Достарыңызбен бөлісу: |