Эра
|
Эон
|
Дәуірлер, ұзақтығы млн жыл
|
Қатпарлық
|
Басты геологиялық оқиғалар.
|
Фанерозой
|
кайназой
|
Төрттік 2,5
|
Альпілік
|
Аумақтың көтерілуі, Мұз басу. Адамның пайда болуы.
|
Неоген 20
|
Құрлық дәуірі.Палеозойлық таулардың қайта көтерілуі. Қазіргі Қара және Каспий теңіздері болып табылатын Сармат теңізінің трансгрессиясы басталды. Тянь-Шань таулары біршама көтерілді.
|
Палеоген 43
|
|
Теңіз дәуірі. Мұхит деңгейінің ауытқуы, теңіз қайтуы. Жер бетінің тегістелуі. Гүлді өсімдік тен құстар, сүтқоректілердің дамуы. Құрлық тек Орал үстіртінде, Мұғалжарда, Сарыарқада, оңтүстік және шығыс бөліктердегі тауларда сақталды.
|
мезозой
|
Бор 79
|
Мезозойлық
|
Теңіз дәуірі. Батыс Сібір теңізінің Торғай бұғазі арқылы Каспиймен қосылуы. Астероидтардың соғылуы. Динозаврлардың қырылуы. Құстар мен сүтқоректілердің дамуы
|
Юра 56
|
Теңіз дәуірі. Қазіргі мұхиттардың пайда болуы. Палеозой тауларының бұзылуы. Ыстық, ылғалды климат. Қарапайым құстардың пайда болуы.
|
Триас 51
|
Герциндік
|
Құрлық дәуірі. Жер тарихындағы ірі теңіз қайтуы. Құрғақ климат. Кең байтақ шөлдер. Динозаврлар мен сүтқоректілердің пайда болуы.
|
палезой
|
Пермь 47
|
Құрлық дәуірі. Каспий теңізінің оқшаулануы, қуатты жанартау атқылауы.
|
Таскөмір 60
|
|
Көп мөлшерде таскөмір қабаттары түзілді. Жанартау атқылауы. Ыстық климат. Қосмекенділердің пайда болуы.
|
Девон 60
|
Каледондық
|
Құрлық дәуірі. Солтүстік Тянь-Шань, батыс Сарыарқа, Алтай тауларының пайда болуы. Ыстық климат. Белсенді жанартау атқылау. Алғашқы ормандар пайда болуы.
|
Силур 25
|
Құрлық дәуірі . Қазақстанның қалыптасуының аяқталуы. Өсімдіктердің құрлыққа шығуы.Кремнийлі және сазды тақтатастар Батыс Қазақстанда, Мұғалжарда кең таралған.
|
Ордовик 42
|
Құрлық дәуірі .Аралдық доғалардың Қазақстан архипелагының астына кіруі-солтүстік жартышардың субэкваторлық ендіктерінде Қазақстанның пайда болуы.Терең жарылымдардың пайда болуынан магмалық әрекеттер күшейіп, интрузивті тау жынысы түзілді. Жаңа жоталар қалыптасты. Олар Тянь-Шаньның солтүстік жоталары, Орталық Қазақстанның солтүстік және батыс бөлігі жатады.
|
Кембрий 56
|
Байкалдық
|
Теңіз дәуірі. Қазақстан аумағының орталығы мен оңтүстігін бойлай аралдар болған. Аралдардан батыста Шығыс Еуропа платформасының оңтүстік-шығыс бөлігі болып табылатын Каспий маңы ойпаты мен Үстірттің бір бөлігін алып жатқан құрлық болды. Шығысында күрделі аралдар тобы болды. Сазды және кремнийлі шөгінділер түзілді.
|
Криптозой
|
Протерозой 1959
|
Алғашқы гидросфераның қалыптасуы, бактериялар пайда болуы. Жанартау атқылауы
|
Архей 1500
|
Ғаламшардың, алғашқы литосфера мен атмосфераның қалыптасуы
|
