Сыныбы: 10 сынып
Пәні: Қазақстан тарихы
Сабақ тақырыбы: ХҮ-ХҮІІІ ғасырлардағы қазақ халқының өнері
Сабақ мақсаты: ХҮ-ХҮІ ғасырлардағы қазақ халқының өнеріне тоқталу, өзіндік ерекшелігін анықтау. Музыка өнерінің даму жағдайына баға беріп, айтыс өнерінің ерекшелігіне тоқталу.
Сабақ түрі:
Сабақ әдісі:
Сабақ көрнекілігі:
Пәнаралық байланыс:
Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру
А. Оқушылармен сәлемдесу. Оқушыларды топқа бөлу.
Шарты: Оқушыларға жыраулар есімі жазылған кеспелер таратылады. Олар қолдарына тұскен есімдерге қарай топтасады.
Сыпыра жырау, Асан қайғы, Қодан тайшы, Қазтуған Сүйінішұлы, Доспамбет, Шалкиіз, Жиембет, Марғасқа, Ақтамберді, Тәтіқара, Үмбетей, Бұқар жырау.
І топ: ХҮ-ХҮІ ғғ. Сыпыра жырау, Асан қайғы, Қодан тайшы, Қазтуған Сүйінішұлы, Доспамбет, Шалкиіз,
ІІ топ: Жиембет, Марғасқа, Ақтамберді, Тәтіқара, Үмбетей, Бұқар жырау.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
Сәйкестендіру: \ әр жыраудың өзіндік ерекшелігін анықтау мақсатында \ топтардан кезекпен шығып отырады \
Ақын-жырау
|
сәйкестік
|
Ерекшелігі
|
Сыпыра жырау
|
|
Абылай ханның жақсы көретін жырауы
|
Бұқар жырау
|
|
Қазақ пен ноғайға ортақ тұлға
|
Шалкиіз
|
 
|
Қазақ-ноғай халқының философы
|
Қазтуған
|
 
|
Есім ханның әскербасы және кеңесшісі
|
Үмбетей
|
 
|
«Еңсегей бойлы ер Есім»
|
Асан қайғы
|
|
Жыраудың бізге жеткен үш жыры белгілі
|
Жиембет
|
|
Әділ билігі үшін Ақжол би атанған.
|
Қодан тайшы
|
|
Атақты батырларды мадақтап, елге таныстырып отырған.
|
Марғасқа
|
|
Кавказ, Қырым, Донға әскери жорық
|
Тәтіқара
|
|
Абылайға ақыл-кеңес беріп отырған
|
Сұрақтарға жауап беру. \оқушыларға постерлер таратылады, кластер сызып, қорғай отырып, сұраққа жауап береді, үш минут уақыт беріледі\
І топ: Ақын жыраулардың халық өміріндегі маңызы
ІІ топ: Ақын – жыраулар жырларының тақырыбы және тәрбиелік маңызы.
ІІІ. Сергіту сәті
Өнер халық тарихының шежіресі. Өнерде өмір, тіршілік құбылыстары, адамның күйініш-сүйініші, қуанышы мен қайғысы бейнеленеді. Қазақ халқының басынан өткен қилы замандар, тіршілігі мен тағдыры, салт-дәстүрі, өмір сүрген ортасы мен әдет-ғұрыптары ұлттық өнері арқылы ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып, тарих арнасына айналды...
Ал, енді мына назарларыңдағы суретте өнердің қандай салары бейнеленген. Дұрыс айтасыңдар. Бүгін біз қазақ халқының музыкасы мен қолөнеріне тоқталмақпыз. Ендеше оқулық пен дәптерлеріңді ашып, бүгінгі күн мен жаңа тақырыпты жазып қойыңдар.
ІҮ. Жаңа білімді игеру
Сабақ жоспары:
І. Музыка
ІІ. Қолөнер және қолданбалы өнер.
І. Қазақ музыкасы жайында шетелдіктер - Жетпісбай Альмира
Алдымен балалар, Альмираның дайындаған жұмысын тыңдайық.
Қазақ халқының дәстүрлі әуені
Слайд № Қазақ биінен көрініс, Потанин, Затаевич, Ромен Роллан, Абай суреттері мен сөздері.
Музыканың қандай салалары мен түрлерін білесіңдер.
айтыс
терме
күй
Музыка өнері
Сұрақтар қою:
А. Айтыс туралы не білеміз ?
Ә. Кімдердің айтыстарын білесіңдер ?
Б. Айтыстың қандай тәрбиелік маңызы бар ?\шешендікке, тапқырлыққа, зеректікке, әділдікке, батылдыққа үйретеді \
В. Бүгінгі таңдағы айтыс өнерінің даму деңгейіне қандай баға беруге болады ?
Айтыстың мынадай түрлері болады екен:
АЙТЫС
ТҮРЕ АЙТЫС
СҮРЕ АЙТЫС
ҚЫЗ БЕН ЖІГІТ айтысы
ЖҰМБАҚ
А. Күй туралы не білесіңдер ?
Ә. Қандай қазақ күйлері бар ?
Б. Атақты қазақ күйшілерін атаңдар.\Құрманғазы, Тәттімбет, Дина, Сүгір \
Назарларына күй үзінділерінен әуен тыңдатып, екеуін ажыратып алуға тапсырма беру. Екеуінің бірінен айырмашылығын айтқызу.
Оқушылар жауабы: шертіліп ойналады, әдеттегідей ойнайды.
Дұрыс балалар, тартылуына қарай күй екі түрге бөлінеді екен.
төкпе күй және шертпе күй. \дәптерге жазу \
А. Терме дегеніміз не ?
Терме жайында өзім айтып кетемін.
Терме – халқымыздың ән өнерінің көп тараған бір түрі. Терме әуені, ырғағы бір сарынды, тыңдаушыға жеңіл, айтушы өз жанынан шығарған немесе дастандарды ел арасына терме арқылы таратқан. Терме домбыра, қобыз, сырнаймен сүйемелденеді. \ уақытқа қарай терме тыңдатуға болады\
Қазақ музыкасын аспаптарсыз елестету қиын. Халқымыздың бүгінгі таңда 40-тан астам музыкалық аспаптары белгілі.
Ал, қане қандай музыкалық аспаптарды білесіңдер.\оқушылар атайды \
Слайдпен көрсетемін.
Назарларына видеоролик ұсынамын.
Видеоролик негізіне сұрақтар қою.
Аспап жасауға қандай талаптар қойылады ?
Аспап жасауға қандай ағаш түрлері пайдаланылады екен ?
ІІ. Қолөнер және қолданбалы өнер.
Назарларына қолөнер бұйымдары бар слайд шоу ұсынамын.
Сұрақ:
А. Қазақ шеберлері қолөнер бұйымдарын неден жасаған ?
Дәптермен жұмыс:
Ү. Бекіту
Синквейн құру
І топ:Музыка
ІІ топ: Қолөнер
ҮІ. Үй тапсырмасын беру
Тақырыпты оқу
Эссе жазу
ҮІІ. Бағалау
Достарыңызбен бөлісу: |
