Кестені толтыру.
Формуласы
|
Аталуы
|
Қазақстанның қай аймағында кездеседі (карта пайдалану)
|
СаSO4*H2O
|
|
|
СаСО3*MgCO3
|
|
|
Са3(РО4)2
|
|
|
СаСО3
|
|
|
Са5(РО4)2F
|
|
|
СаF2
|
|
|
3.Физикалық қасиеттері.
4.Алынуы (реакция теңдеуін жазу) 1808ж ағылшын ғалымы Г.Деви
СаСl2→ Са + Сl2↑ (электролиз әдісі)
5.Химиялық қасиеттері (оқулықпен жұмыс).
Кальций атомдары металдық байланыс түзеді. Кристалл торы – металдық. Кәдімгі жағдайда химиялық белсенді элемент болып келеді. Күшті тотықсыздандырғыш.
Са0 – 2е- → Са +2
Ауада қыздырғанда тұтанады, ал таза оттекте ашық жалынмен жанады:
2Са0 + О20 → 2 Са+2 О-2
А) Жай заттармен әрекеттесуі (тақтаға теңдеулерді аяқтап жазу.)
Н2
C N2 Ca + Н2 =
Ca+ N2 =
Ca Са + S =
Ca + Cl2 =
CI2 S Са + С =
Ә) Күрделі заттармен: (тақтаға теңдеулерді аяқтап жазу)
Са НОН Са + НОН=
(демонстрациялық тәжірибе)
НСІ Са + НСІ =
(демонстрациялық тәжірибе)
НNO3
(сұйық ) 4Са+ 10НNO3(сұйық)= 4Ca(NO3)2+N2O+ 5H2O
6. Кальций қосылыстары:
CaО - кальций оксиді –ақ түсті, қиын балқитын зат. Техникада оны «сөндірілмеген әк» деп те атайды. Оны әктасты жоғары температурада қатты қыздыру арқылы алады:
СаСО3 → СаО + СО2 ↑
Кальций оксиді – негіздік оксид. Ол сілтілік жер металл болғандықтан, оның оксиді сумен оңай әрекеттесіп, кальций гидроксидін түзеді.
СаО + Н2О→ Са(ОН)2
Бұл реакция өте тез және қуатты жүреді. Нәтижесінде сөндірілген әк деп аталатын көпсіген кеуек - ақ ұнтақ алынады.
Ca(ОН)2 - кальций гидроксиді суда аз ериді. Оның қанық ерітіндісі зертханада әк суы деп аталады. Ол ерітіндіде толық иондарға диссоциацияланады:
Са(ОН)2→ Са 2+ + 2ОН-
Индикатор түсін өзгертеді. Фенолфталейннің түсін таңқурай түске бояйды. Кальций гидроксиді қышқылдармен және қышқылдық оксидтермен әрекеттеседі.
а) Қышқылдармен:
Са(ОН)2 + 2НСl → СаСl2 + 2Н2О
ә) Қышқылдық оксидтермен:
Са(ОН)2 + СО2 → СаСО3↓ + Н2О
Тәжірибе «Дем шығару».
Сынауықта Са(ОН)2 оқушы партасында, түтікше арқылы үрлеген кезде, ерітіндіде тұнба пайда болады. Бұл реакция зертханада көмірқышқыл газын анықтау үшін қолданылады.
7. Қолданылуы.
ІV. Бекіту.
«С»
№1. 1 моль СаCO3 қыздырғанда СО2 (қ.ж) қандай көлемі түзіледі?
№2. 15% қоспасы бар 200г СаСО3 ыдырағанда (қ.ж.) неше литр СО2 бөлінеді?
«В»
№1. Өзгерісті жүзеге асырыңыз
Са → СаО → СаСО3 → СaO →СaCl2
№2. Адам тыныс алғанда сағатына 54 г СО2 шығарады. Көмірқышқыл газының көлемі (қ.ж.) қанша болады?
«А»
№1. Кальций оксидіндегі кальцийдің массалық үлесі қандай?
№ 2. Металл күйіндегі кальций ауада қалса,біртіндеп ақ түсті ұнтаққа айналады. Жүретін реакция теңдеуін жазу.
V.Үй тапсырмасы: § 32,33 оқу, A, B, C деңгейлік есептерін шығару.
VІ. Қорытынды жасау. Бағалау. «Бағдаршам» әдісімен рефлексия. Сіздерге сабақ қызықты болды ма? Білгендеріңнің маңызы қандай?
Қызыл – маған сабақ ұнамады, уақытым текке кетті.
Сары – сабақ өз деңгейінде өтті, бірақ мен әлі де өз білімімді көрсетуім керек.
Жасыл – сабақ жақсы өтті, өз білімімді көрсеттім, білгенім мен үйренгенім көп.
(Қолдарындағы түсті қағаздарын көтереді).
Достарыңызбен бөлісу: |