Есептер шығару
Есеп №1.
Массасы 18 г темір пластинкасы мыстың (ІІ) сульфатының ерітіндісіне батырылды. Оның беті мыспен қапталған соң, оның массасы 20 г болды. Темірдің қандай массасы ерітіндіге өтті?
Есеп шешуі: Металдардың стандартты электродты потенциалдар мәнін пайдаланып реакция теңдеуін жазамыз.
Fe + CuSO4 = FeSO4 + Cu
Егер v (Cu) мәні x моль болса, ерітіндіге өткен теміірдің массасы мына мәнге тең болады,
m=v ·M
m (Fe) = 56 ·x г..,
ал пластинканың бетінде бөлінген мыстың массасы, сәйкесінше 64x г..,
Ерітіндіге өткен темірдің массасын, мыстың массасын ескере отырып, пластинканың бетіне қонған массаны ескере отырып, реакция теңдеуін құрамыз:
18 -56 ·x + 64 = 20
X= 0,25
m (Fe) = v ·Mm (Fe) = 56 ·0,25= 14(г)
Есеп №2. Құрамы 80% магнитті темірден тұратын әрбір тонна темір рудасынан құрамында 95% Ғе бар 570кг шойын алуға болады. Теориямен салыстырғанда шыққан темірдің массалық үлесінің шығымын анықтаңдар. Есеп талқыланғаннан кейін, оның шарты жазылады. Жоспар құрылады.
Берілгені: Есепті шығару үшін шығымға байланысты
m (руда) =1т анықтамаларды еске түсіреді. Оны анықтайтын
m (шойын) = 570кг формуланы жазады.
ω(Ғе) = 0,95
ω(Ғе3О4) = 0,8 η = mпрак(Ғе) / mтеор (Ғе)
η(Ғе)-?
Практика жүзінде алынған темірдің массасын шойынның массасы мен ондағы темірдің проценттік мөлшерімен анықтайды. Сонан кейін бір тонна рудадағы темірдің массасын табу үшін алдымен бір тоннадағы Ғе3О4 массасын табады. Сосын химиялық формула арқылы Ғе3О4 және оның молярлық массасы арқылы рудадағы Ғе массасын табуға болады. Осындай талқылаудан кейін барып, есептің шығару жоспары құрылады.
Шойындағы темірдің массасын табу.
m = 570 · 0,95 = 541,5 кг.
Бір тонна рудадағы Ғе3О4 массасын табу.
m (Ғе3О3) = 0,8· 1000 кг = 800 кг
Ғе3О4 құрамындағы темірдің массасын табу (теориялық масса)
800 ----------------------- х
232 ----------------------- 168
х = 800 ·168 / 232 = 579
4.Темірдің массалық үлесінің шығымын анықтау.
η = mпрак(Ғе) / mтеор (Ғе) = 541,5 / 579 = 0,94 = 94 %
Есеп №3. 1,2г Mg қышқылымен Н2SО4 әрекеттесіп 5,5г тұз алынады. Алынған өнімнің шығымының массалық үлесін табыңдар.
Шешуі:
m(Mg) =1,2г 1,2г
m MgSО4) =5,5г Мg + Н2SО4 ═ МgSО4 + Н2
ή =? 24г 120
1моль 1моль
Теңдеу бойынша 1 моль Мg 1 моль қышқылмен әрекеттескен, 1,2г < 24г 20 есе, олай болса m ( MgSО4) массасы 20 есе аз болу керек, яғни
mтеор ( MgSО4) =120 : 20 = 6 г.
Бұл алынған мәліметті формулаға қоямыз.
ή = 5,5г : 6 г = 0,92 = 92 %
Жауабы: 92%
4-кезең «Зерек болсаң, шешіп көр»
|
Шапшаң ұтымды жауап беру керек.
|
І топ
 1 кг темір кенінде 900 г темір(III) оксиді (Fe2O3) бар, қалған 100 г –қоспалар. Темірдің кендегі массалық үлесін анықтаңыз( %-бен).
Алдымен, 1 моль темір(III) оксидінің (Fe2O3) массасын есептеңіз.
1 моль Fe2O3 массасы =×г Fe +×г O
1 моль Fe2O3 массасы = г
Содан соң 1 моль темір(III) оксидінде (Fe2O3) қанша темір барын анықтаңыз.
1 моль темір(III) оксидіндегі темір массасы = г
Енді темірдің оның 900 г оксидіндегі (Fe2O3) массасын есептеңіз.
x= г Fe× г Fe2O3 г Fe2O3= г
Енді кендегі темірдің массалық үлесін анықтаңыз(%).
= г г×100%
кендегі темірдің массалық үлесі = %
ІІ топ
Пириттегі FeS2 темірдің мөлшерін есептеңіз. Нәтижелерді ондық бөлшекке дейін жуықтаңыз. Периодтық кестедегі атомдық массаны ондық бөлшекке дейін жуықтап пайдаланыңыз.
темірдің мөлшері =
×
× 100% =
ІІІ топ
Темір минералдарының химиялық формулаларын тексеріңіз. Олардың әрқайсысындағы темірдің мөлшерін есептеңіз. Нәтижелерді ондық бөлшекке дейін жуықтаңыз. Периодтық кестедегі атомдық массаны ондық бөлшекке дейін жуықтап пайдаланыңыз..
Минерал
|
Сәйкес формула
|
Темірдің мөлшері
(% массасы)
|
гематит
|
Fe2O3
|
|
магнетит
|
Fe3O4
|
|
пирит
|
FeS2
|
|
сидерит
|
FeCO3
|
|
темірдің мөлшері=Fe атом саны×Fe молярлық массасықоспаның молярлық массасы×100%
|
Пиритте қанша Fe атомы бар екенін тексеріңіз.
|
Периодтық кестедегі Fe молярлық массасын тексеріңіз.
|
пириттің молярлық массасы = Fe молярлық массасы + (2 × S молярлық массасы)
|
|
http://bilimland.kz/index.php/kz/
|
5-кезең «Химик сараман»
|
Қызықты тәжірибе
І топ. Судың ластануы.
Ізбес суының қаныққан ерітіндісіне көмірқышқыл газын жібереміз. Ерітінді лайланады.
Түсіндірме: калий гидроксидінің ерітіндісіне көмірқышқыл газы еріп, кальций карбонатының ақ тұнба түзілді:
Са (ОН)2 + СО2 – СаСО3 +Н2О
Ізбес суы көмірқышқыл газының бар екендігін анықтайтын индикатор.
|
