Сабақ тақырыбы: Салыстырмалы принципі Мақсаты
жүктеу/скачать 0,56 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Арнайы салыстырмалы теорияның постулаттары.
- Салыстырмалы принцип.
 яғни  (2)
Не болмаса  арқылы төмендегіше жазамыз:
 (3)
(2) және (3) теңдеулері классикалық механикадағы жылдамдықтарды қосу әдісін береді. Егер (3) теңдеуін уақыт арқылы дифференциалдасақ, онда  яғни
 (4)
Бұл өрнектен дененің әр түрлі инерциалдық санақ жүйелеріндегі үдеулері екі жүйеде де бір-біріне тең екенін көреміз. Сондықтан екі жүйенің біреуі инерциалды болса, екіншісі де инециялды болуға тиіс. Ньютонның екінші заңына сәйкес  болғандықтан, (4) теңдеуінен денеге әсер ететін күштер барлық санақ жүйелерінде бірдей шамамен анықталатынын көреміз.
Сонымен классикалық механикада динамиканың теңдеулері (қозғалыс теңдеулері) барлық инерциялық жүйелерде бірдей орындалады. Яғни, инерциалды санақ жүйелері бір-біріне толық балама болады, белгілі бір инерциялды санақ жүйесінің ішінде орналаса отырып, оның бір орында тұрғанын, не болмаса бірқалыпты түзу сызықты қозғалыста екенін аңғару мүмкін емес. Мысал ретінде самолеттің бірқалыпты түзу сызық бойымен ұшуын, немесе автобустың, поездың бірқалыпты түзу сызықты қозғалуын келтіруге болады.
Арнайы салыстырмалы теорияның негізін қалаушы –А. Эйнштейн. Бұл теорияның негізіне, Ньютонның классикалық механикасындағы сияқты, кеңістік пен уақыттың біртектілігі алынған. Сондықтан арнайы салыстырмалық теория кеңістік пен уақыттың физикалық теориясы ретінде қаралды. Арнайы салыстырмалы теорияның қағидалары ретінде 1905 жылы А. Эйнштейн тұжырымдаған екі постулат алынады:
Салыстырмалы принцип. Табиғаттағы кез-келген физикалық құбылыс барлық инерциялық жүйеде бірдей өтеді. Жылдамдықтың инварианттық принципі. Бос кеңістіктегі (ваккумдегі) жарық жылдамдығы жарық көзі мен жарық қабылдағыштың қозғалысына тәуелсіз тұрақты шама. Табиғаттың іргелі қасиеттерін сипаттайтын А. Эйнштейннің 2-ші постулаты тәжірибеден алынған қорытындыларға негізделген. Пысықтау сұрақтары. Есеп шығару үлгілері: Үй жұмысы: өткен тақырыпты қайталау: 7-жаттығу 6-10 есептер жүктеу/скачать 0,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|