Оқу мақсаты:
|
таңдау әдісімен және қосу мен азайту амалдарының байланысы негізінде теңдеу шешеді;
қосу мен азайту арасындағы байланыс негізінде теңдік құру үшін әріпті өрнектерді қолданады;
есепті сурет, сызба түрінде модельдейді;
қосынды және қалдықты табуға берілген есептерді талдайды және шығарады, кері есеп құрастырады және шығарады.
|
Бүгінгі сабақта бүтін шама мен оның бөліктері арасындағы байланысты негізге алып, азайтқышы бел гісіз болып келген теңдеуді шешудің алгоритмі жаса
лынады. Азайтқыш — бүтін шаманың бөлігі, сондықтан оны табу үшін белгілі бүтіннен бөлікті шегеру қажет. Егер сыныптың дайындығы жеткілікті болса, теңдеу шешімін тексеруді осы бастапқы кезеңде талқылауға болады. Белгісіздің алынған мәнін орнына қойып, тепе-теңдіктің дұрыстығын тексереді. Мұндай жұмыс ты орындау міндетті болып табылмайды.Кіріспе тапсырма. Сабақты топтық ойын өткізу ден бастаңыз. Сыныпты үш оқушыдан топқа бөліңіз. Төменде көрсетілген кесте сызылған парақшаларды әр топқа таратып беріңіз.
Бірінші оқушы кестенің бірінші бағанына геомет риялық фигуралар тобының суретін салуы керек (немесе қиылған үлгілерден құрауы) және оны екінші топ мүшесіне береді. Екінші оқушы кестенің үшін ші бағанына осы топтағы бірнеше фигураны қайта салады да, топтың үшінші мүшесіне береді. Үшінші оқушы белгісіз бөлікті, яғни талап етілетін қалдық ты алу мақсатымен, оның ойындағы, бірінші топтан жойылған бөлік болып табылатын фигураларды қайта салады. Топтағы балалардың рөлдерін ауыс тырыңыз. Әр оқушы барлық рөлде болып шығуы керек. Ойын аяқталғаннан кейін қорытынды шыға рыңыз. Оқушылардан белгісіз бөлікті қалай есептеп шығарғанын сұраңыз. Олардың жауабын тыңдаңыз. Оқушыларды теңдеудегі белгісізді табу үшін оның бүтін әлде бөлік екенін анықтап алу керектігіне әкелу керек. Егер белгісіз компонент бөлік болса, берілген бүтіннен белгілі бөлікті азайту арқылы табу ережесін қолданыңыз. Ұғымды бекіту үшін оқулықтағы суретті мысалға алып белгісіз бөлікті табу ережесін түсіндіріңіз. (Қанша бұршақ болған? Бірнеше бұр шақты алған соң қаншасы қалды? Қанша алғанын санатыңыз.) Оқушылардың сандар кестесі мен сандық сәуле бойынша қосу мен азайту нәтижелерін есептей білу дағдысын жетілдіріңіз. Оқушылар “сөреден” “қажет” санға дейінгі қадамдарын санайтын болады.
Шоколад. Оқушыларға қарапайым есепті шығару ұсынылады. Тапсырманы жеке орындауды ұсыныңыз. Оқушылар екі иллюстрацияны сөзбен ауыстырып, есептің мәтінін оқып шығуы керек. Тапсырманы оқып және ойласа келе, тұтас шоколад тақтасы мен шоколадтың қалған бөлігінің санын торкөздерді санау арқылы есептеу керек деп қорытынды жасайды. Белгісіз бөлік азайтқышты есептеп, Сәуле шоколадтың жартысы, яғни 9 бөлікті жегенін табады.
Жауабы:
9 бөлік (немесе жартысы).
|
Қанша фигураны алып тастады? х-тің мәні неге тең? Жұптық жұмыс ұйымдастырыңыз. Оқушылардан тапсырманы өз бетінше оқып және оны орындауын сұраңыз. Өткен сабақта олар осындай тапсырманы орындаған, сондықтан белгісіз бөлікті табу тәсілі туралы білуі керек. Олар енді белгісіз қосылғыштың мәнін табады. Егер фигураның бастапқы саны мен қанша қалғаны белгілі болса, енді қанша фигураны алып тастағанын санай отырып таба алады.
Жауабы:
9 тіктөртбұрыш;
70 санақ таяқшасы.
Шығарып көр. Тапсырманы топта орындауды ұсыныңыз. Шешімді нақты түсіну үшін текшелер ден оқулықтағы иллюстрацияларға сәйкес фигура құрастыруды ұсыныңыз. Оқушылар бірінші фигураны құрастырып, одан екінші бір фигура шығатындай бірнеше текшелерді алып тастауы керек. Жойылған
бөліктегі текшелер саны белгісіз х-тің мәніне тең болады.
Жауабы:
а) 3; ә) 8.
Орындап көр. Оқушыларға тапсырманы жұпта орындатыңыз. Оларға моншақ салынған қораптарды таратыңыз. Моншақ саны 20-ның көлемінде болу керек. Бірінші ойыншы екінші ойыншыға бірнеше моншақ салынған қорапты ұсынады. Екінші ойыншы қораптағы моншақты санап, оның санын есіне сақ тауға тырысады. Содан кейін бірінші ойыншы қорап тан бірнеше моншақты алады — бұл белгісіз бөлік, яғни бірінші ойыншының екіншіге жасырған бөлігі. Осыдан кейін екінші ойыншы моншақты қайтадан санайды да, “Қанша моншақты бірінші ойыншы жасырып қалды?” деген сұраққа жауап беруі тиіс. Оқушылар тапсырманы орындау барысында айырма мен азайғыштың мәні бойынша белгісізді табу тәсілін бекітеді.
|
