А.Құнанбайұлы «Әуелде бір суықмұз ақыл зерек »өлеңі. «Ескендір»поэмасы
Жалпы мақсат:
Оқушыларға қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаев туралы мәлімет беру, ақынның өмірбаянына тоқталу, ақынды әр қырынан аша білу, бұрынғы Абай туралы білімдерін тереңдету. Оқушылардың сөздік қорын, сөз байлығын дамыта отырып, сабаққа, ақынға деген сүйіспеншілігін, қызығушылығын арттыру .Қазақ халқының мәдениетін қастерлеуге, туған жерді сүюге, отбасын қадірлеуге тәрбиелеу, әнге сүйіспеншілікті ояту
Сілтеме:
Нұсқаулық, Қазақ әдебиеті оқулығы, хрестоматия
Оқушылар үшін оқу нәтижелері:
АКТ пайдалана біледі. Топпен жұмыс жасай біледі. Өз бетімен жұмыс жасауға машықтанады. Әр түсінікке өз көзқарасын білдіреді. Оқушылар халықтың зар заман кезеңінде өмір сүріп,езгіге түскен қазақ халқының тағдыры мен мұң-зарын жырлаған ақындар шоғырымен танысады, сөйлеу мәдениеті қалыптасып, сөздік қоры дамиды.
Негізгі идеялар:
Оқушыны өз бетімен ізденуге бағыттау. Сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін арттыру.
Қазақ әдебиеті тарихындағы елеулі тұлғалардың бірі екенін білу
1.Ойға шабуыл: тренинг, топқа бөліну.
«Сіз сандықшасыз» Әр сандықтың ішіне ақынның өлеңдерін тізіп жазып қою.
Қазақ әдебиеті тарихының ең бір мазмұны бай кезеңі қай ғасыр екенін білу.
Әр түрлі түстер арқылы топтасады үш топқа бөліп алу
Тренинг:
1.Оқушылар берілген тапсырмалардың жауаптарын сандықтың ішіне орналастырады.
Смайликтермен топқа бөліну.
Түсіну
Жүрегіңнің түбіне терең бойла, Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла.
Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім, Мыңмен жалғыз алыстым кінә қойма,-деп ақынның өзі айтқандай, «соқтықпалы, соқпақсыз жерде өсіп», тар жол, тайғақ кешу өмір кешкен, өкініш пен өксігі көп, қайғысы мен қасіреті мол қараңғы қапас өлкеде де ел мұңдарын «асау жүрегінен» ағыта, шабытты жыр ғып төккен алып Абай туралы түсіндіру
Туып өскен жері ақындық өнерді ерекше қастерлеген аймақ болғанын түсініп талдау.
2. Оқулықтағы тапсырмалар:
«Қарлы кесек ойыны»
1.Бұл әдебиеттің өкілі.
Абай Құнанбайұлы
2..Мәтін бойынша тақырыптарды топқа бөліп оқушыларға бөліп беріп оқыту
Әр оқушы екі топқа барып кітаптағы материалдардан түсінгендерін айтады
Топтың спикері белсенді оқушыларды түртіп отырады.Бағалау парағын толтырады.
Қолдану
Шығармашылық
қабілетін арттыру
1.Сабақ жоспары бойынша оқушылыр дайындаған материалдарымен таныстырады.
2.Абай-аудармашы бөлімі бойынша бір оқушы таныстырады. Соңында «Татьянаның хаты» әнін орындайды.
3.Мұғалім: «Абай-бүгінгі адамға қажетті сауатты, ерекше білімді уағыздың иесі...Хакім Абайдың қарасөздері адам туралы ғылымның көркем сөзбен баяндалуы» дейді ғалым А.Ісмақова.
Біреулер таза пейзаждық суреттер жасаса, екінші біреулері табиғат арқылы қоғамдық өмірді суреттейді. Абай да табиғатты өзінше жырлаған.Абайдың «Жаз», «Күз», «Қыс», «Қараша желтоқсанмен сол бір-екі ай», «Желсіз түнде жарық ай» атты табиғат лирикалары бар.
Абай қыс табиғатын бұдан өзгешелеу стильде суреттейді. Бұл нағыз орыс поэзиясының классикалық үлгісімен туылған өлең. Абай қысы: Н.Некрасовтың «Аяз атасы» тәріздесБұл өлеңінде Абай қысты бейнелей келе көшпелі елдің күзгі тіршілігі мен табиғаттың жүдеу көрінісін, кедей үйлерінің тұрмысын көрсетеді.
Бағалау парағын толтырады.
Талдау
Оқушылардың ойлау қабілетін,белсенділігін,құпия сақтауға бейімділігін мейірімділігін және алға қойған
«Қыс «өлеңінің шығу тарихы Абай ізбасарларының бірі Тұрағул өз естелігінде : «Ақ киімді, денелі, ақ сақалды»» деп өлең қылғаны 1884 жылы қыс қатты болып, ел жұтаған
Енді оқушылар ақынның өлеңдерінің шығу тарихымен слайд арқылы таныстырады.
Бағалау парағына жазу
Синтез/Жинақтау/
Ақын шығармашылығы туралы баяндаудың жоспарын құру
Постер құру: «Лирикалық өлеңдер»
Әр түрлі жағдайлар бойынша суреттер таратады
Суреттерге тақырып қойып суреттерді жапсырмалап жанына мәтін жазады.
