2) Түсіну
10 мин
Оқулықта берілген
Ч.Дарвин ілімінің негізгі қағидалары мәтінмен жұмыс
Оқулықпен жұмыс.
Мәтінмен жұмыс
|
Тақырыптың басты идеясын табу.
Оқушылар оқулықпен жұмыс істей отырып, алған білімдерін , түйген ойларын, шығармашылық қабілеттерін постерге түсіреді, топтан бір оқушы шығып қорғайды.
|
Өзіндік жұмыс. Алған мәліметті жүйелейді.
Мәтінмен жұмыс
Оқушылар өз бетінше жеке ойланады, мәтінге талдау жасауды үйренеді, белсенді тыңдайды, постер мен жұмыс жасау дағдысы қалыптасады.
І топ Ч. Дарвиннің тіршілік үшін күрес үғымына түсініктеме беріңдер
ІІ топ Ч. Дарвиннің эволюциялың ілімінің құндылықтарын атаңдар
ІІІ топ Ч.Дарвин ілімінің негізгі қағидалары
|
4 мин
|
«233» әдісі
|
Оқушылар бір-біріне сұрақ қояды. Жауап береді
|
Берілген сұрақтарға жауап береді
2 минутта 3 сұрақ 3 термин сөзі
|
Ч. Дарвиннің эволюциялың теориясы эволюцияның дәлелдемелерін, оның қозғаушы күштерін және эволюциялық процестердің жүру жолдары мен заңдылықтарын қамтитын кешенді ілім екендігін қазіргі ғылым жетістік-тері толығымен дәлелдеп отыр.
Эволюциялық ілім мәнін мынадай қағидалар арқылы түсіндіруге болады:
Жер бетінде тіршілік ететін, бұрын тіршілік еткен барлық тірі организмдерді еш уақытта да Қүдіретті күш жаратқан емес.
Тірі организмдер табиғи жолмен пайда болып, ұзақ уақыт аралығында үнемі өзгеріп отырды және тікелей сыртқы орта жағдайларының әсерлерінен құрылысы мен тіршілік әрекеттері күрделенді.
Табиғаттағы түрлердің пайда болуы және олардың өзгеруі өздеріне тән өзгергіштік пен тұқымқуалаушылың қасиеттері арқылы табиғатта үнемі болатын табиғи сұрыпталу арқылы жүзеге асады. Ал табиғи сұрыпталу организмдердің тікелей бір-бірімен және олардың қоршаған ортамен тығыз байланыстарын қамтамасыз етеді. Табиғатта болатын мұндай өзара тығыз байланыстылықты Дарвин тіршілік үшін күрес деп атады.
Эволюцияның нәтижесі организмдердің өздері тіршілік ететін орта жағдайларына бейімделушілігі арқылы ғана көрініс береді. Ол тіршілік үшін күрестің үш түрлі жолын бөліп көрсетті. Олар түрішілік, түраралық және қоршаған ортаның қолайсыз жағдайларымен күрес деп аталады.
Қолдан сұрыптаудың негізгі қозғаушы күші тікелей адамның іс-әрекеттері арқылы ғана жүзеге асады.
Табиғатта жаңа түрлердің пайда болуы эволюцияның негізгі күштері (тұқым қуалайтын өзгергіштік, тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыпталу) арқылы жүзеге асады. Оны Ч. Дарвин белгілердің ажырауы (дивергенция) деп атады, бұл құбылыс бір түрге жататын даралар арасында ғана байқалады.
Прогрессивті эволюция әрбір тарихи замандарда тіршілік еткен түрлердің арасынан белгілі бір орта жағдайына жақсы бейімделе алған түрлердің жалпы құрылысының күрделенуімен ерекшеленеді.
Палеонтолог ғалымдардың деректері бойынша геологиялық замандардың әрқайсысына тән организмдер бірінің орнына бірі пайда болып өзгеріп отырғандығы анықталған және олардың құрылыс деңгейлері де бастапқы заманмен салыстырғанда келесі замандарда үнемі күрделенгендігін айқын байқауға болады
|
3) Қолдану
7 мин
|
Тақырыптың меңгерілгендігін байқаймыз
«Ыстық алақан» әдісі
|
Оқушылар бір-біріне сұрақ қояды. Шеңбер түзеді алақандарын бір-біріне қоя отырып, сұрақ қояды
|
Берілген сұрақтарға жауап береді
|
4) Талдау
2 мин
|
Ұғымдарын байланыстырып құрастыра білуге дағдыландыру мақсатында салыстыруға тапсырмалар беріледі
Кестемен жұмыс
|
Сұрақтарға талдау жасап, тапсырмаларды орындайды. Алған ұпайларын жазып отырады.
|
Топтық жұмыс
|
№
|
Еңбектері
Ғалымдар
|
«Табиғи сұрыпталу жолымен
түрлердің шығуы”
|
Зоология филосо-
фиясы
|
Табиғат жүйесі
|
Биология терминді
ғылымға енгізген
|
“Адамның шығу тегі және
жыныстық сұрыпталу”
|
Қосарлан-ған атау
|
“Үй хайуанаттары мен
мәдени өсімдіктердің өзгеруі”
|
Ботаника философиясы
|
Трансформист
|
1
|
Карл Линней
|
|
|
+
|
|
|
+
|
|
+
|
|
2
|
Жан Батист Ламарк
|
|
+
|
|
+
|
|
|
|
|
+
|
3
|
Чарлз Дарвин
|
+
|
|
|
|
+
|
|
+
|
|
|
|
5) Жинақтау
5 мин
|
Қалпақтарды таратады
|
Алты қалпақтар өз рөлдерін сомдайды
Ойын жинақтайды
|
|
6) Бағалау
5 мин
|
Оқушыларды топтық бағалайды.
«Бестік»
Кері байланыс
ҚАҒАЗДЫҢ БЕТІНЕ ӨЗ ҚОЛЫҢЫЗДЫҢ САУСАҚТАРЫН АЙНАЛДЫРА СЫЗЫҢЫЗДАР
|
Оқушы өз-өзіне баға бере алады
|
ОҮБ. 3 балдық жүйе арқылы топ басшысы кестеге түсіреді.
|
Бағалау парағы
Толық жауапқа 3 балл
Орта жауапқа 2 балл
Әлсіз жауап 1 балл
«5» - 8-10 жоғары балл
«4» - 4-7 балл
«3» -1-3 балл
|
Оқушының
аты-жөні
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Мәтін
мен жұмыс
|
Ыстық алақан
|
Кестемен жұмыс
|
Алты қалпақ
|
Қорытынды
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Үйге тапсырма
|
Ч.Дарвин ілімінің негізгі қағидалары
|
Не сәтті өтті?
|
|
Не сәтсіз болды?
|
|
Нені дамыта алар едім?
|
|
