Мектеп: Көкдала орталау мектебі
|
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі: 9.2. Координация және реттелу
Сабақ тақырыбы: Тынысалу мен тынысшығарудың реттелуі мысалында нейрогуморальдық реттелу механизмі. Жүйкелік және гуморалдық реттелуді салыстыру. Ағзаның күйзеліске бейімделуі
|
Күні: 10.12.2019
|
Мұғалімнің есімі: Қантбаева Г.Б.
|
Сынып: 9
|
Қатысқандар саны: 4
|
Қатыспағандар саны: 0
|
Сабаққа негізделген оқу мақсаты
|
9.1.7.4. Нейрогуморальды реттелудің механизмін түсіндіру
|
Сабақ мақсаттары:
|
Барлық оқушылар: Нейрогуморальды реттелудің механизмін түсінеді
Оқушылардың басым бөлігі: Жүйкелік және гуморальдық реттелуді сипаттайды
Кейбір оқушылар: Ағзаның күйзеліске бейімделуін анықтайды
|
Ойлау деңгейі
|
Білу, Түсіну, Қолдану
|
Бағалау критерийлері:
(жетістік критерийлері, табыс критерийлері, күтілетін нәтиже)
|
1.Нейрогуморальды реттелудің механизмін түсінеді.
2.Тынысалу мен тынысшығарудың реттелуін жүйке және гуморальдық реттелу механизмінің айырмашылығын анықтайды.
3.Жүйкелік және гуморальдық реттелудің адам ағзасына әсерін түсінеді.
|
Тілдік мақсаттар
|
Тілдік дағдылар:
Оқушылар:
Жүйке және гуморальдық реттелудің механизмін кезең кезеңімен тиісті терминологияны қолдана отырып ауызша, жазбаша түрде сипаттай алады.
Жүйкелік және гуморальдық реттелудің қызмет әрекеттерін салыстыра отырып, түсіндіре алады
|
Терминология:
Нейрогуморальды реттелу - Neurohumoral regulation
Тыныс алу оралығы – Respiratory tract
Гипоталамус – Hypothalamus
Хеморецепторлар – Hemoreceptors
Күйзеліс – Stress
Гипофиз – Pituitary gland
Адреналин – Adrenalin
Гликоген – Glicogen
Глюкоза – Glucose
|
Сөз тіркестері:
Хеморецепторлар өз кезегінде қандағы көмірқышқы газы мөлшерінің артуынан ....
Қандағы глюкоза мөлшері артқанда...бөлінеді.
Қанда глюкоза мөлшері жеткіліксіз болғанда ...бөлінеді.
Глюкагон ...затын ...затына айналдырады.
Күйзеліс – жүйке және гуморальдық механизм арқылы гомеостазды сақтауға бағытталған төтенше жағымсыз факторлардың әсеріне ағзаның ....
|
Құндылықтарды дарыту
|
Қарым-қатынас жасау қабілеті, өзгелердің көзқарастарына құрметпен қарау, жауапкершілікті болу. Денсаулық сақтауға бағыттау
|
Пәнаралық байланыстар
|
Медицина – Күйзеліске ағза қалай бейімделетіні жөнінде айтады
Химия - Гормондардың табиғаты және ағзадағы мөлшерін реттейтін заттардың түрлері туралы қарастырған кезде химия пәнінен алған білімдерін қолданады
|
Алдыңғы оқу/ Бастапқы білім
|
Гормон, гуморалдық реттелу, экзокриндік, эндокриндік және аралас бездер туралы, дене температурасының реттелу жолдары туралы біледі
|
Жоспар
|
Жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған жаттығулар
|
Ресурстар
|
Басталуы
2 мин
5 мин
|
Ұйымдастыру кезеңі:
Ынтымақтастық атмосферасын құру. Оқушылар «Шаттық шеңбер» құрып, бір-біріне жылы лебіз тілектерін білдіреді.
Оқушыларды жұптастыру: (Терминдер арқылы жүргізіледі).
І- жұп: Хеморецепторлар,
ІІ-жұп: Гипоталамус,
Ой қозғау:
«Кинометафора» әдісі арқылы сабақтың тақырыбын ашу мақсатында бейнеүзінді көрсету.
Оқушылардан бейнеүзінді бойынша ой-пікірлерін сұрақтар қою арқылы білу.
Тыныс алу орталығы қайда орналасқан?
Адам ағзасында реттелудің қандай типтері болады?
Олардың қайсысы эволюция барысында бұрын пайда болды?
Ағза нейрогуморальды реттелу арқылы басқарылады деген пікір дұрыс па?
Оқушыларға сабақтың мақсатымен таныстыру
|
Электрондық тақта
Үлестірмелі қағаздар
https://www.youtube.com/watch?v=KyyKBfhxGrk
|
Ортасы
20 мин
5 мин
5 мин
|
(Жұптық жұмыс) Белсенді оқыту. Оқушылар «Дастархан » әдісі бойынша мәтінді игерту. (мәтінді топтарға бөліп беру арқылы жүргізіледі және мәтінді тақырыпқа сай өзге топтарға түсіндіретін болады)
І-жұп: Жүйке және гуморальды реттелуді салыстыру
ІІ-жұп: Тынысалу мен тынысшығарудың реттелуі мысалында жүйке және гуморальдық реттелу механизмі
Оқушылар жасаған жұмыстарын сыныпқа таныстырады. 1-2 жұптың жұмысы тыңдалып, қалған топтар тек жаңа ақпаратты қосып отырады.
ҚБ. 2 жұлдыз 1 ұсыныс арқылы бағаланады
І-тапсырма (Жұптық жұмыс) Кесте толтыру «Мен саған, сен маған...» әдісі
Жүйкелік реттелу
|
Гуморальдық реттелу
|
|
|
Оқушылар орындап болған соң, жауабы слаидта көрсетіліп, жұптар қатемен жұмыс жасайды
Жүйкелік реттелу
|
Гуморальдық реттелу
|
Тез қосылады және тез әрекет етеді.
Жүйке ырғағы арқылы белгі беріледі.
Электрлік белгі беру (жүйке талшықтары арқылы) және химиялық
|
Жәй қосылады және ұзақ жұмыс істейді.
Гормондар арқылы белгі беріледі.
Ағзаның ішкі ортасы арқылы белгі беру арқылы
|
ҚБ. Жұптар бір-бірін «Кері ой қозғау» әдісі арқылы өзара бағалайды
ІІ-тапсырма (Жеке жұмыс) Терминдердің ағылшынша айтылуымен таныса отырып, нейрогуморальды реттелудің механизмін сипаттап «Еркін әңгіме» әдісі арқылы шағын эссе жазады. (Саралап оқыту)
Қазақша
|
Ағылшынша
|
Нейрогуморальды реттелу
|
Neurohumoral regulation
|
Тыныс алу оралығы
|
Respiratory tract
|
Гипоталамус
|
Hypothalamus
|
Хеморецепторлар
|
Hemoreceptor
|
Күйзеліс
|
Stress
|
Гипофиз
|
Pituitary gland
|
Адреналин
|
Adrenalin
|
Гликоген
|
Glicogen
|
Глюкоза
|
Glucose
|
Дескриптор
- Нейрогуморальды реттелудің механизмін түсінді.
- Тынысалу мен тынысшығарудың реттелуін жүйке және гуморальдық реттелу механизмінің айырмашылығын анықтады.
- Жүйкелік және гуморальдық реттелудің адам ағзасына әсерін түсінді
|
Үлестірме қағаздар
|
Аяқталуы
3 мин
|
Рефлексия : «ПОПС» әдісі
Менің ойымша: ............................................................................................
Себебі, мен оны былай түсіндіремін: ........................................................
Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын: ...............
Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім.............
|
|
Саралау - Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлайсыз?
|
Жалпы тапсырмалар мазмұнын оқушылардың қабілеттеріне қарай жоспарлаймын.
Оқулықтан және қосымша нұсқаулықтардан алынған дереккөздерді ықшамдап ұсынамын.
Тапсырмаларды жылдам қарқынмен орындайтын оқушыларға қосымша тапсырма жоспарлаймын.
Барлық оқушыларға нұсқау бере отырып, өздерінің не түсінгеніне тапсырмаларды орындау барысында көз жеткізуге тырысамын.
Бағалаудың түрлерін қолдану арқылы әрбір тапсырмадан соң оқушы жұмыстары бағаланып отырады.
Саралау барысында мағынаны тануда «Кинометафора» әдісін алдым. Себебі, білім алушылардың алдыңғы білімін қолдану арқылы ойлау қабілетін дамыту. Топпен жұмыс «Дастархан» әдісі арқылы оқушылар зерттейді.
Жұптық жұмыста «Мен саған, сен маған...» әдісінде әрбір жұп бірлесе отырып берілген кестені толтырады. Жұптық жұмысты жоспарлау барысында оқушылардың өзара бір-бірімен қарым-қатынас дағдылары әрі сенімділігі артады. Жеке жұмыс «Еркін әңгіме» әдісі арқылы Нейрогуморальдық реттелудің механизмін сипаттап, берілген термин сөздерді қолданып, эссе жазу арқылы оқушының мүмкіндігін анықтауға берілді.
Осы әдістер арқылы оқу мақсатыма жеттім.
|
Бағалау - Оқушылардың үйренгенін, материалды меңгергенін тексеруді қалай жоспарлайыз?
|
Жаңа тақырыпты игеру мақсатында топтық, жұптық, жеке тапсырмаларды орындата отырып «Мадақтау» - жарайсың, өте тамаша, жақсы, керемет ... т.б «2 жұлдыз, 1 ұсыныс», «Кері ой қозғау» әдістері арқылы бағалай отырып, қалыптастыру бағалау тапсырмасы арқылы жаңа тақырыпты қаншалықты меңгергенін тексеремін соған сәйкес «ПОПС» әдісі бойынша сабақтан алған білімдерін пысықтап, кері байланыс алдым.
|
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы
|
Күнделікті сабақ бастар алдында оқушыларға техника қауіпсіздік ережелері ескертіледі, оқушылардың денсаулығын сақтау мақсатында сыныптың тазалығы, желдетілуі, орындардың орнықты болуы қадағаланады
|
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақтың оқу мақсаты шынайы ма?
Бүгін оқушылар не білді?
Сыныптағы ахуал қандай болды?
Мен орындаған саралау шаралары тиімді болды ма?
Мен бүкіл уақыт ішінде үлгердім бе?
Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?
|
Сабақтың жоспарланған мақсатына қол жетімді болды.
Оқушылар бейтараптану үдерісі туралы толық мағлұмат алды
Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді.
Сабақ барысында уақыт жоспарланғандай жеткілікті болды.
|
Қорытынды бағамдау
|
Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1. Психологиялық ахуал. «Шаттық шеңбер» (сергіту және топқа біріктіру)
2. Оқушылар белсенді араласты.
Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1. Әдіс –тәсілді тиімді қолдана білу.
2. Қосымша материалдарды жан-жақты пайдалану.
Сабақ барысында сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиындықтары туралы не білдім? Менің келесі сабағымды жетілдіруге не көмектеседі, неге көңіл бөлу керек?
Оқушылардың кері байланысын ескере отырып, келесі сабақта басшылыққа алу керек.
|
