Сабақтар топтамасына «Диалогтік оқыту» модулі туралы рефлексивті есебі. «Баланы оқытудың мақсаты- оны әрі қарай мұғалімнің көмегінсіз-ақ дамуға қабілетті ету»

Алға ауданы А.Байтұрсынов атындағы орта мектептің ағылшын тілі пәнінің мұғалімі И.А Шаукебаеваның тізбектелген сабақтар топтамасына «Диалогтік оқыту» модулі туралы рефлексивті есебі.

«Баланы оқытудың мақсаты- оны әрі қарай

Эдгард Хабард.

Жеті модульдердің барлығында қарастырылатын идеяларды оқыту мен оқудың жаңа тәсілдері деп санауға болатынына қарамастан, мен жаңа әдіс ретінде «Диалог арқылы оқытуды» алып отырмын, себебі диалог арқылы оқыту әлеуметтік-сындарлылық көзқарасымен тығыз байланысты. Диалог негізінде оқыту мен оқу оқушылардың өзара сұхбаттасуы және мұғалім мен оқушы арасындағы диалогтің шәкірттердің өзіндік ой-пікірін жүйелеуі мен дамытуына көмектесетін амал екенінмеңзейді (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 12-бет ).

Диалогтік оқыту кезінде Мерсер мен Литлтонның пайымдауынша оқушының пәнге деген қызығушылығы артады, оның білім деңгейінің өсуіне әсер етеді, берілген тақырыпты тереңірек түсінуге мүмкіндік береді (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 38-бет). Ал Барнстың пікірінше сыныпта тіл қаншалықты қолданылса, оқушының білім алуына соншалықты әсер ететінін айтқан (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 38-бет). Мерсердің зерттеуіне сәйкес, әңгімелесу оқушылардың оқуының ажырамас бөлшегі болып табылады және әңгімелесудің үш түрін сипаттаған. Оқуда қолданылатын әңгімелесу түрлері: әңгіме-дебат, топтық әңгіме, зерттеушілік әңгіме. Дәлелдеме идея мен мүмкіндіктерді ілгерілету және келісу деген анықтама береді. Оқушылар құрдастарымен, сарапшылармен диалог жүргізу барысында сыни тұрғыдан ойлап зерттеу жүргізуге қабілетті болады (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 40-бет). Әңгімелесу түрлерінің беретін нәтижесіне көңіл бөлсек, сапалы білім берудің бірден- бір жолы- диалогтік оқытуды үнемі жүзеге асырып отыру. Келесі ғалымдардың Рэгг және Браун пайымдауынша оқушылардың жауаптары мен түсініктемелеріне қарай әрекет етудің түрлерін атап кеткен. Олардың еңбегінде жауап беру кезінде оқушының кідірісіне дұрыс әрекет жасау мәселесі қарастырылған (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 41-бет). Харгривс пен Гэлтон ойларынша күту уақыты үштен жеті секундқа дейін созып жіберсе, ойлануға берілетін уақыттың ұлғаюы оқушыларға өз жауаптарын түзетуге, нақтылауға және дұрыстауға мүмкіндік береді (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 42-бет). Диалог арқылы оқытуға В. Л.Скалкин мынадай сипаттама бере отырып «Диалог екі немесе одан да көп серіктестердің ауызша сөйлесу әрекетінің үйлесімді жемісі, ол- өзара байланысы бар мәтін»,- дейді. Диалог-сабақ барысында оқушы мен мұғалім арасындағы, оқушы мен оқушының арасындағы жүргізілетін қарым-қатынас. Талқылау мен диалог өзінің танымдылығы мен ерекшеленеді.

Мұғалім балалар ерекшеліктерін – мінез, темперамент, ұжымшылдық, тәртіп, ерік т.б. жағдайларын ескеріп ұйымдастыруы қажет және сабақтың мақсаты, міндеттері, мазмұны мен жүрісін анықтау керек. Мұғалім сабақты ұйымдастырушы, сабақтың мазмұны жөніндегі ақыл-кеңесшісі, балалардың даулы нәрселерін шешіп беретін әділ төрешісі, сонымен бірге оқу барысында олардың жолдасы болуы қажет.

Сұрақ қоюдың түрткі болу, ой салу, сынақтан өткізу және қайта бағыттау сияқты әр түрлі техникалары сипатталған (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 41 бет). Практикада мұндай сұрақ қою түрлерін қолданып жүргенмен теориялық жағын үйрену мен үшін жаңалық болды. Сұрақты нақты, дәл, белгілі – бір мақсатты көздеп қоюға мүмкіндік береді, сабақта болатын тиімді және тиімсіз сұрақтардың болуы сияқты. Яғни мұғалім әр қадамын нақты ғалымдардың теориясына, зерттеулеріне сүйеніп қадам жасай алады. Алдыңғы тақырыпта бағалау түрлері, әдістері туралы мағлұмат алсақ, енді диалогтық оқытуды да нақты теорияны практикамен бекітіп отырдым. Рэгг және Браунның оқушылардың жауаптары мен түсініктемелеріне қарай әрекет етудің түрлерін атап кеткен, бұл мұғалім үшін маңызды мәселелердің бірі. Жауап беру кезінде оқушының кідірісіне дұрыс әрекет жасау, одан шығу мәселесі қарастырылған. Мысалы: мәтін бойынша тапсырма берсек, оқушы түсінбедім деген сұрақ қойса, біз оған түсіндіруге уақыт жібереміз, ал бір партадағы екі оқушыға тапсырсақ олар ақылдасып, бір-бірімен кеңесіп жетеді (Харгривс және Гэлтон, 2002). Күнделікті оқытуда көбіне жауап беру жылдамдығына көп көңіл бөлмейміз, жауап беруге кететін уақытты өлшемейміз, тек шамамен жүреді екенбіз,осының әсерінен үнемі уақыт тығыздығы сезіледі.Осындай кезде мұғалім оқушыларды асықтырып ойларын жинақтауға уақыт бермейді. Ал, енді осы бағдарламаға келсек нақты теорияға сүйеніп, әр қадамымызды реттеуге болады, осы арқылы жаңа технологияны кеңірек қолдануға мүмкіндік туғызды.

Топтық жұмыстың тиімді әдістерін жүйелі жүргізудің ерекшелігін анықтау

 

Сабақтың тақырыбы: Топтық  жұмыстың  тиімді әдістерін  жүйелі жүргізудің  ерекшелігін анықтау.

 

Мұғалімдердің коучинг барысындағы мүмкіндіктері:

• 
  бір-бірінің пікірін тыңдау;
  
• 
  бірін -бірі сыйлау;
  
• 
  берілген тапсырманы нақты орындау;
  
• 
  бірігіп, белсенді жұмыс жасау;
  
• 
  бәсекелестікке қабілеті болу;
  

1.Сауалнама                          4.Тақырыппен жұмыс

2.Топтық жұмыс                   5.Ассоциация құру

3.Талқылау, талдау               6.Кері байланыс

Әдебиет тізімі

2. Бережнова Е.В. Основы учебно-исследовательской деятельности студентов: учебник / Е.В. Бережнова, В.В. Краевский.- М.: «Академия», 2005.- 128с.

3. Коджаспирова Г.М. Словарь по педагогике (междисциплинарный) / Г.М. Коджаспирова, А.Ю. Коджаспиров.- М.: ИКЦ «МарТ»; Ростов н/Д: ИКЦ «МарТ», 2005.- 448с.

4. Коджаспирова Г.М. Педагогика в схемах, таблицах и опорных конспектах / Г.М. Коджаспирова.- М.: Айрис-пресс,2006.- 256с.