Мұғалемнің түсіндірмесі :
Тіршілік үшін аса қажетті оттегі ауаның үштен бір бөлігін құрайды. Көмірқышқыл газының ауадағы үлесі оттегінен 700 есе аз. Ауа қоспасындағы ең көп газ – азот. Сонда азот 78%, оттегі 21%, көмірқышқыл газы 1%.
Ауа Жер шарын тегіс қоршап, қабат түзеді. Оның қалыңдығы бірнеше жүз киллометрге жетеді. Біз газдан тұратын ауа мұхитының түбінде өмір сүреміз.
Ауа қабығы бірнеше қабаттан тұрады. Жер бетіне жақын бөлігінде су буынан бұлттар түзіледі, яғни атмосфераның төменгі қабатында бұлт үйіліп, жауын — шашын жауады. Екінші бөлігін де газдар сирейді. Бұлттар түзілмейді, өйткені су буы өте аз. Үшінші сыртқы бөлігінде ауа құрамындағы газдар одан әрі кеміп, ауасыз кеңістік басталады.
Әр қабат ауа шарлары, ұшақтар жасанды Жер серіктері, ғарыш кемелері арқылы мұқият зерттелген. Жер бетіндегі тіршілік үшін маңызы да анықталған.
6. Оқулықпен жұмыс.
(Оқушыларға кезекпен оқыту)
1.Ауа-газдарың қоспасы екенін дәлелдейтін абзацты тауып оқы.
2.Жұмсалған оттегінің орнын толтыратын бөлімді тауып оқы.
3.Тіршілік үшін қажетті бөлігі.
4.Ауа қабығы туралы жазылған жерін тауып оқы.
5. Аспан денелерінің Жерге ұшып түсуі туралы жазылған жерін оқы.
7.Шығармашылық жұмыс.
Ауаның құрамы, ауа қабығы туралы шағын әңгіме жазу..
Сұрақ-жауап.
1. Ауа неліктен қоспаларға жатады?
2. Ауа қабаты дегенді қалай түсінесің?
3. «Аққан жұлдыздар» деп жүргеніміз не?
4. Ауа мен тіршілік иелері арасында қандай байланыс бар.
|