- Енді, мен сендерге дыбыстарға қатысты өлең оқығым келеді. Сендер тауып көріндерші, қандай дауыссыз дыбыстарға арналған.
Лағын жардан секіріп
Лайып кетті бұлақты
Лайықсыз іс істеп
Лайлауы ұятты (Л)
Райхан – қызыл гүл
Раушан – ашық гүл
Райхан мәз болып
Реттеп тасып жүр (Р)
- Л мен Р дауыссыз дыбыстарға арналғаның қалай білдіндер?
- Дұрыс . Өлеңде л мен р дауыссыз дыбыстар көп кездеседі.
- Осы дауыссыз дыбыстарды өздеріміз дене қимылдарымызбен, сымбатты денелерімізбен көрейікші.
- Ʌ, Ṗ
- Міне, тамаша ! Сымбатты денелерімізбен әп-әдемі әріптер жасадық. Сендер сияқты жақсы балалардың қолынан бәрі келеді.
- Л, Р дауысты дыбыстар ма, әлде дауыссыз дыбыстар ма?
- Неге ? Себебін айтыңдаршы ?
- Себебі, бұл дыбыстарды айтқанда өкпеден шыққан ауа ауыз қуысында түрлі кедергілерге ұшырап, ауа қысылып шығады.
- Ал, енді л мен р дауыссыз дыбыстарға математикалық тәсілмен дыбыстық мінездеме берейік:
а) Үн мен салдырдың қатысына қарай :
р, л-үнді ∆
Себебі, бұл дыбыстарды айтқанда салдырдан гөрі үн басым.
Оқулықтағы тапсырмаларды топтарда бөліп орындату.
1-топ 119-жаттығу.Сөздерді көшірі жазу.Лашын,лебіз,лайық,разы,рауша
2-топ 120-жаттығу.Мақалдарды оқып,жатқа жазу.
3-топ 121-жаттығу.Лақ,лай,лайық.Рас,рет,рұқсат,ренжу.
4-топ. 122-жаттығу.Екі бағандағы сөздерді салыстыру.
1-топ.124-жаттығу.Сөздерді көшіріп жазу.Мағынасын түсіндіру.
2-топ.125-жаттығу.Бал,бар,жайыл,тал,лайым,лезде,лақтыру.
3-топ.126-жаттығу.Ілгері,ілесу,ылди,ылғал сөздерін қатыстырып сөйлемдер құрау.
4-топ.127-жаттығу.Сөздерге дыбыстық талдау жасау.
|