Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру
|
Балалар, бүгін біз бірінші рет шаттық шеңберіне жиналайық! Шеңберге тұрайық, достарымызбен қол ұстасайық! Барлығымыз жақсы көңіл-күйде бір-бірімізге тілегімізді айтайық! Бір-бірімізге қарап күлкімізді сыйлайық!
Қол алысып, қәне, біз,
Достасайық бәріміз.
Айтарым бар сендерге,
Тез тұрыңдар шеңберге.
Қандай жақсы бір тұру,
Достарменен бір жүру!
Қандай жақсы дос болу!
– Балалар, бір-біріміздің қолымыздан ұстап, алақан арқылы жүректің жылуын сезініп үйренген қандай тамаша, қандай қуаныш!
|
Мағынаны тану
|
Өзбектің негізгі халық музыкалық аспаптары мыналар:
Ысқышпен ойналатын аспаптар
|
Шертіп тартатын ішекті аспаптар
|
Ұрмалы ішекті аспаптар
|
Үрмелі аспаптар
|
Ұрмалы аспаптар
|
гиджак,
сато,
сетор;
|
дутар, танбур, ур,рубаб
|
чанг
|
сибизик, буламан, сурнай, қошнай, гаджир, карнай
|
дойра,
нагора,
сафаиль
|
Өзбек халқында Шығыс халықтарының көпшілігіндегі тәрізді халықтық фольклордың үлкен екі тармағы бар. Оның бірі – халық шығармашылығы және ауызша дәстүрлері өнер – макомдар (қазақша – мақамдар). Өзбек ән жанрындағы салалар – терма (қазақша – терме), қошук, лапар, ялла, ашула.
    
Рубаб Уд Танбур Дутар Сурнай
ІҮ.Музыка тыңдау (өзбекше музыка тыңдату)
Ұйғыр музыка өнері өзінің даму жолында өзіне ғана тән көркемдік дәстүр түрлерін, сонымен қатар, орындаушылық шеберлігін үйренуде ерекше әдістерді қалыптастыра алды. Осы түрлерді қатарында өзінің әуезді, иірімі күрделі, сұлу сырлы дыбыстардан тұратын «мұқамдар» мәні мен мағынасы, мазмұны мен түрінің жинақтылығы жағынан жетілген өнер түрі ретінде қабылдануға ылайық [4]. Ұйғыр әндерінің ең басты ерекшелігі олардың халықтық, ұлттық мінез-құлықты аша алуында болса керек. Өйткені, бұл өнер түрі елдің тұрмысымен, ішкі жан-дүниесімен рухани тығыз байланыста. Әріде сөзбен, әуенмен жеткізе алмаған тұстарында ұлттық сана айтар сөзін бимен де беріп отыратындығы – оның жалпы музыкамен ішкі үйлесімділігін көрсететін қасиеттің бірі. Әуендік әркелкілігімен ерекшеленетін Қазақстандағы ұйғыр халық әндерін екі топқа бөле қарастыруға болады:
1. Аспаптық қосылусыз (аспапсыз): а) жеке дауысты орындауда; ә) хормен бірнеше дауыстың орындауында.
2. Халықтық аспаптың, немесе бірнеше аспаптардың, я болмаса оркестрдің сүйемелдеуімен орындалатын әндер.
Осындағыаспаптыңсүйемелдеуіменорындалатынәндеререкшеназараудартады. ШҰАР-да да Қазақстанда да еңкөпаккомпонементжасайтынаспапхордофонтобындағы «тамбир» болптабылады. Бұлхалықорындаушыларыныңарасында «еңнегізгіаспап» ретіндетанылып, қадірленеді. Соныменқатарұйғырхалықәндеріравап, гиджак жәнедутардың да сүйемелденуіндеорындалады. Дутар да – халықарасындакеңінентанылып, қолданылғанаспаптыңбірі
Шығармашылық тапсырма Әуенді тап.
|
