Ой толғаныс
|
Топ пікірлерін тыңдау.
Топтық жұмыс Суретті талқылау )
Толқын дегеніміз не?
Толқын түрлерін ата?
25-жаттығу. №1
Толқын түрлерін салыстыр?
Толқын түрлеріне мысал келтір?
Толқын түрлерін білу біз үшін маңызы қаншама?
Бекіту.
Толқынның энергия тасымалдамайтынын қалай дәлелдеуге болады.
Есеп шығару.25-жаттығу.1-есеп.
Б ерілгені: ХБЖ Шешуі:
t=15c T=15с/60=0,25с
n=6 T=t/n
=40 cm =0,4m
Т/к ?
БББ кестесі
Оқушылар толтырады
|
Сабақты бекіту
|
Шығармашылық тапсырма. Жұптық жұмыс.
|
Саған қайсы тапсырма қиын болды?
|
Үй тапсырмасы
|
№ 6. 27 - бет.
|
Оқушылар күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бүгінгі сабақ ұнады ма?
Өз көңіл күйлерін стикерге жазу.
|
Бағалау парақшасын толтырады
|
Физика
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Сабақ 29
|
Сабақтың аты
|
§31. §32. Дыбыс. Дыбыстың сипаттамалары.
|
Жалпы мақсаты
|
Дыбыс. Дыбыстың сипаттамалары жайлы мағлұмат беру
Дыбыс. Дыбыстың сипаттамаларын күнделікті тұрмыста және формулаларын есептер шығаруда қолдана білуге үйрету
|
Күтілетін нәтиже
|
Дыбыс. Дыбыстың сипаттамалары жайлы мағлұмат алады
Дыбыс. Дыбыстың сипаттамаларын тұрмыста және формулаларын есептер шығаруда қолдана білуге үйренеді
|
|
Мұғалімнің әрекеті
|
Оқушының әрекеті
|
Бағалау парақшасымен таныстыру
|
Топқа бөлу
|
Оқушыларға кесілген суреттер үлестіріледі.
|
Қолдарына алған қиындыларды құрастырып,сол бойынша топқа бөлінеді. Суреттерді тақтаға іледі.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
|
Оқушылар бір-біріне жақсы тілек тілеп, сыныпта жақсы ахуал қалыптастырады.
|
Үй тапсырмасын пысықтау
Қызығушылығын ояту
|
Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар:
Толқын дегеніміз не?
Көлденең толқын қандай ортада пайда болады?
Бойлық толқын ше?
Толқын ұзындығы деген не?
Толқын жылдамдығы деген не?
Оқушылардың үйге берілген есептерді қалай орындап келгенін тексеру
. Формулаларды білесің бе?
Толқын ұзындығы υ Гц T=1/ ν
Толқын жиілігі λ м/с ν=υ/λ
Толқын жылдамдығы ν м υ=λ·ν
Толын периоды Т с λ= υ·Т
|
Жаңа сабақ
К
Дыбыс
ластер әдісі арқылы тақырыптың мағанасын ашу
Дыбысты сипаттайтын физикалық шамалар
Дыбыс қаттылығы тонның биіктігі тембр
Дыбыс қатылығы дыбыс шығаратын дененің тербелістер амплитудасымен анықталады.
Тон биіктігі тербеліс жиілігімен анықталады.
Тембр – адамның дауысына немесе аспаптың үніне өзіндік бояу беретін дыбыстың сапасы.
Шу әр түрлі жиіліктігі дыбыстардың ретсіз қабаттасуы
16 Гц-20000 Гц →дыбыс толқындар, акустикалық дыбыстар.
Жиілігі 20000 Гц-тен жоғары дыбыстар ультрадыбыстар, 16 Гц-тен төмен –инфрадыбыстар деп аталады.
Ауада тарайтын дыбыс толқындары серпімді бойлық толқындар болып табылады.
Дыбыстың қаттылығы неге байлынысты болатынын анықтау үшін камертонды қолданады.
Камертондардың немесе басқа гармоникалық тербеліс жасайтын денелердің шығаратын дыбыстары музыкалық дыбыстар деп аталады.Дыбыс қаттылығы дыбыс шығаратын дененің тербелістер амплитудасымен анықталады.
Белгілі бір жиіліктегі дыбыс толқынын тон деп атайды.
Тембр –адамның дауысына немесе аспаптың үніне өзіндік бояу беретін дыбыстың сапасы.
Шу - әр түрлі жиіліктегі дыбыстардың ретсіз қабаттасуы болып табылады.
5.2. Есептер шығару, 8 минут
26 – жаттығу № 2, 3
2. Жиілігі 510Гц дыбыс көзінен толқын ауада 340м/с жылдамдықпен таралады. Толқын ұзындығын табыңдар.
3. Бақылаушы найзағайдың жарқылын көрген мезеті мен күннің күркіреуін есту арасындағы уақыт 10с болғанын байқады. Найзағай бақылаушыдан қандай қашықтықта жарқылдаған? Ауадағы дыбыстың таралу жылдамдығы 343 м/с деп есептеңдер.
Есептер шығару.
Толқын ұзындығы 2м, бөлшектердің толқындағы тербеліс периоды 0,2с. Толқын қандай жылдамдықпен тарайды?
Бөлшектердің толқындағы тербеліс жиілігі 0,6Гц, толқынның таралу жылдамдығы 12м/с. Толқын ұзындығын табыңдар
|
Сергіту сәті
|
|
|
Ой толғаныс
|
Топтық жұмыс
№438.
Ер адамның ең төменгі дауысы үшін ауадағы дыбыс толқынының ұзындығы 4,3 м-ге, ал әйел адамның ең жоғары даусы үшін 25 см-ге жетеді. Осы дауыстардың тербеліс жиілігін табыңдар.
Дыбыс дегеніміз не?
Дыбыс сипаттамаларын ата?
Теңіздің кеме астындағы тереңдігін эхолот арқылы өлшегенде ультрадыбысты жіберу және қабылдап алу мезеттерінің уақыт аралығы 0,6 с болып шықты. Теңіздің кеме астындағы тереңдігі қандай?
Дыбыстың ауадағы және судағы жылдамдықтарын салыстыр?
Кеменің тереңдікті қалай анықтайтынын түсіндір?
Дыбысты білу біз үшін маңызы қаншама
|
Сабақты бекіту
|
Үй тапсырмасы
|
№
|
Оқушылар күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бүгінгі сабақ ұнады ма?
Өз көңіл күйлерін стикерге жазу.
|
Бағалау парақшасын толтырады
|
Сыныбы: 9
|
Күні
|
Сабақтың тақырыбы
|
Дыбыстың сипаттамалары. Дыбыстың шағылуы. Жаңғырық. §31-34
|
Мақсаты
|
Акустикалық резонанс.. Дыбыстың шағылуы.Жаңғырық жайлы мағлұмат беру
Акустикалық резонанс.. Дыбыстың шағылуы.Жаңғырықты күнделікті тұрмыста және формулаларын есептер шығаруда қолдана білуге үйрету
Дыбыстың негізгі сипаттамаларымен таныстырып, дыбысқа байланысты құбылыстардың физикалық мағынасын меңгерту.
|
Күтілетін нәтижелер
|
Акустикалық резонанс.. Дыбыстың шағылуы.Жаңғырық жайлы мағлұмат алады
Акустикалық резонанс.. Дыбыстың шағылуы.Жаңғырықты тұрмыста және формулаларын есептер шығаруда қолдана білуге үйренеді
А. Дыбыстың негізгі сипаттамаларын біледі.
В. Дыбыстың негізгі сипаттамаларының айырмашылығын ажырата алады.
С. Дыбыстық құбылыстардың мәнін түсіндіре алады.
|
Керекті жабдықтар
|
Камертон, әртүрлі дыбыс шығарғыш заттар
|
Әдіс-тәсілдер:
|
«Мозайка» әдісі, «Ойлан, жұптас,бөліс», «Ой шақыру» стратегиясы, тест
|
Сабақ барысы:
|
Сабақ кезеңдері
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушы әрекеті
|
Кіріспе
3мин
|
Физикалық диктант
|
Үй тапсырмасы бойынша дайындалған физикалық диктантты орындайды.
|
Тұсау
Кесер
Үй тапсырмасы
Қызығушылығын ояту
|
Камертонды ұру
Музыкалық аспаптардың дыбыстарын тыңдату
Физикалық диктант, 5 минут
Тербелістердің серпімді ортаның бір бөлшегінен екінші бөлшегіне таралу процесі механикалық толқын деп аталады.
Бөлшектердің тербелісі толқынның бағытына перпендикуляр бағытта жүзеге асатын толқынды көлденең толқын деп атайды.
Бойлық толқын – бөлшектердің тербелісі толқынның таралуы бойында жүзеге асатын толқын
Толқын ұзындығы – периодқа тең уақыт аралығында толқын таралатын арақашықтық.
Толқын жылдамдығы – толқын ұзындығының бөлшектердің периодына қатынасы арқылы анықталатын физикалық шама.
Сейсмикалық толқын – жер сілкінісі кезіндегі тербелістердің таралуы.
Г равитациялық толқын – ауырлық және беттік керілу күштері әрекетінен туындайтын толқын.
|
Дыбыстың айырмашылықтарын болжап айту керек, қатты не бәсең, музыкалық дыбыс т.б
|
Негізгі бөлім
(5 мин, 15мин)
|
.Өздік жұмыс
Толқын көзінің тербеліс жиілігі 0,2 Гц. Толқынның таралу жылдамдығы 10 м/с Толқын ұзындығын тап.
А.10м В.5м С.50м Д.2м Е.25м
2.Егер Ертіс өзенінің толқындарының әр өркештерінің арасы 3м болып, жылдамдығы 12м/с болса, онда толқын жағаға қандай жиілікпен соғады?
А.36Гц В.4Гц С.0,25Гц Д. 15Гц Е.9Гц
3.Орта бөлшектерінің тербеліс жиілігі 10Гц, толқын ұзындығы 2м.Толқынның таралу жылдамдығы қандай?
А.20м/с В.0,2м/с С.0,032м/с Д.5м/с Е.32м/с
«Ой шақыру» стратегиясы
Қазір өмірімізді радио-телехабарларсыз, телефон байланысынсыз елестету мүмкін емес. Механикалық толқындар әлемінде біз көрмейтін, бірақ, сол арқылы бір-бірімізбен қарым-қатынас жасап, музыка, радио тыңдайтын толқын түрі бар. Ол дыбыс толқындары деп аталады?
Бүгінгі тақырыбымыз дыбыстың сипаттамалары, шағылуы, жаңғырық.
1 топ келесі топты бағалайды
Музыкалық дыбыстар – камертондардың немесе басқа гармоникалық тербеліс жасайтын денелердің шығаратын дыбыстары.
Дыбысты сипаттайтын физикалық шамалар
Дыбыс қатылығы дыбыс шығаратын дененің тербелістер амплитудасымен анықталады.
Тон биіктігі тербеліс жиілігімен анықталады.
Тембр – адамның дауысына немесе аспаптың үніне өзіндік бояу беретін дыбыстың сапасы.
Шу әр түрлі жиіліктігі дыбыстардың ретсіз қабаттасуы.
Жаңғырық – қандай да бір кедергіден шағылған және бастапқы таралған орнына қайта оралған дыбыс толқындары.
Акустикалық резонанс құбылысын түсіндіруге арналған тәжірибе көрсету.
Дыбыстың шағылуы.
Жаңғырық – қандай да бір кедергіден шағылған және бастапқы таралған орнына қайта оралған дыбыс толқындары.
Дыбыстың әр түрлі кедергілерден шағылуы барысында, естілу ұзақтығының артуы реверберация деп аталады.
Жиілігі 20000 Гц-тен жоғары дыбыстарды ультрадыбыстар деп атайды.
Оқушыларды 5 топқа бөлініп, тақырыпты топта талдайды.
Талқылаудан кейін әр бала өзінің тобында айтылған нәрселерді келесі топтарға барып айтады.
|
(12 мин)
(4 мин)
|
1- тапсырма Есептер шығару.
2- тапсырма Тест жұмысы
Акустикалық резонанс дегеніміз не?
Акустикалық резонанс қандай құбылыстарда көрініс береді?
27-жаттығу. №4
Музыкалық аспаптардың ойықтарының көлемін салыстыр?
Домбыраның дыбыс шығаруының мәні неде түсіндір?
Акустикалық резонансты, дыбыстың шағылуын білу біз үшін маңызы қаншама?
Тест жұмысы, 5 минут
Жиілігі 16 Гц-тен төмен дыбыстар қалай аталады?
А) инфрадыбыстар Б) акустикалық дыбыстар
С) ультрадыбыстар Д) толқындық дыбыстар
2. Адамның есту мүшесі қабылдайтын дыбыс толқындарының жоғары жиілігі қандай?
А) 20 000Гц Б) 200 000Гц С) 200Гц Д) 2Гц
3. Дыбыс қаттылығы немен анықталады?
А) осциллограф Б) дыбыс зорайтқыш
С) камертон Д) генератор
4. Дыбыс қаттылығы қандай шамаға тәуелді?
А) тонның биіктігіне Б) тербеліс амплитудасына
С) тербеліс жиілігіне Д) таралу жылдамдығына
5. Дыбыс қаттылығының бірлігі қандай?
А) метр Б) герц
С) метр/секунд Д) децибел
6. Ауадағы дыбыстың таралу жылдамдығы
А) 330м/с Б) 50м/с
С) 1480м/с Д)5600м/с
7. Ұшақтың көтерілу кезіндегі дыбыс қаттылығы
А) 100дБ Б) 50-60дБ
С) 120дБ Д) 10дБ
.
|
Әр оқушы тақтаға және дәптерге шығарады
|
Қоры-тынды бөлім
|
Оқушыларды бағалау
Сұрақ-жауап
|
Бағалау парағын толтырады
|
Үйге тапсырма
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
