Сабақтың эпиграфы: “Мен шәкірттерімді ешқашан да үйретпеймін: мен

* Ойымызды ашық айтамыз;

*бір-бірімізді тыңдаймыз;

* «қол көтеру» ережесін қадағалаймыз;

* бір-бірлеп сөйлейміз;

* мәселенің мәні бойынша сөйлейміз;

* бір-бірімізді ұғынуға тырысамыз;

* өзгелердің сезімін сыйлаймыз;

* құпиялылықты қадағалаймыз;

* уақытша шекараны қадағалаймыз;

* бір-бірімізге сый көрсетеміз (сөзбен, шапалақпен) және т.б.

Оқушылармен сәлемдесіп , түгелдеймін. Барлығын ортаға шеңбер жасап тұрғызып, «Шаттық шеңбері» арқылы ынтымақтастық атмосфеарсын құрамын. «Күн сәулесіндегі жылулық» әдісі

арқылы оқушылар бір-біріне жақсы тілектерін айтып, бүгінгі күнге сәттілік тілейді.

«Суретке қарағанда ең бірінші қандай бейнені байқадыңыз?

• 
  Адамың басы – сіздің есте сақтау қабілетіңіз өте жақсы. Бұл өмірде өзіңізге қажетті мәліметтердің барлығын есте сақтай аласыз. Жақсы мен жаман адамдарды тез ажыратып, сізге деген көзқарасының қандай екендігін бірден анықтау қабілетіңіз бар.
  
• 
  Үй – үй шаруасын, тыныштықты, жылы қарым-қатынасты, махаббат пен мейірімділікті, ас дайындауды жақсы көретін сезімтал жансыз. Үйіңізге қонақ шақырып, дастарханды түрліше етіп безендіргенді жақсы көресіз. Достарыңызбен жиналғанда әңгіме-дүкен құруда алдыңызға жан салмайсыз.
  
• 
  Суретші – сіз шығармашылықтың адамысыз, ойыңызға келген қиялдарыңыздың барлығын жандандыра аласыз. Сіздің ең басты құралыңыз – ұшқыр қиялыңыз. Оның әрдайым дамуына жағдай жасап отырыңыз.
  
• 
  Тас – бірқалыпты өмір сүруді жақсы көретін, жаныңызға жақын адамдарға барынша адал жансыз. Өмірдің ағысымен асықпай жылжудасыз. Кейде елеулі өзгерістер де болып тұрады. Өміріңізді жаңа жылдық от шашумен салыстыруға болады. Тыныштық, артынша жойқын жарылыс.
  
• 
  Ағаштар – сіз әрдайым өсу үстіндесіз. Ақылыңыз, күш-қайратыңыз, шығармашылық белсенділігіңіз күннен-күнге толысуда. Бір орында тұрмай, дамылсыз жылжу үстіндесіз. Бұл қасиетіңізге қызғанышпен қарайтын адамдар жетерлік.
  

Одан кейін «Шығармашыл» ,«Дарын», «Белсенді» үш топқа бөлемін.

№10 есеп

Ағайынды екі баланың үлкенінің жасы 1987 жылы дүниеге келген інісінің туған жылының сандарының қосындысына, ал інісінің жасы ағасының туған жылының қосындысына тең болады. Екеуінің ара жасының айырмашылығы 7 жас. Олай болса, олардың жасы мен туған жылы қай жылдар болмақ?

Жауабы: Інісі 1987 жылы туылған десек, ағасының жасы 25 болады. Екеуінің жас айырмашылығы 7 жыл болғандықтан 1987-ден 7-ні шегеру керек. Сонда ағасының туған жылы шығады. Яғни, ол 1980 жылғы, яғни інісі 18 жаста.

№11. Есептерді шешуді түсіндіру.

Біздер енді сол кездегі он жасар бала Гаусстың пайдаланған есептеу тәсілімен танысайық.Ол үшін 1-ден 10-ға дейінгі натурал сандардың қосындысын Гаусс тәсілімен есептеу.

1-тапсырма . 1-ден 10-ға дейінгі натурал сандар қосындысын табайық.

Шешуі: 1+2+3+4+....+9+10=(1+10)(2+9)...(5+6)=11*5=55

Оқушылардың оқу-танымдық қабілеттерін дамытатын әдіс - тәсілдер:Логикалық жаттығулар,жұппен жұмыс, ой шақыру, шағын топтармен жұмыс,зерттеу іс-әрекеті,топтастыру, миға шабуыл,болжау, маңыздылығын табу, сынып келісімі, пікір-талас және т.б.

Сынамаған-алданар,ойламаған-ұтқызар

“Алтын сандық”әртүрлі логикалық есептер шығару.

Жауабы:Барлығы 37 үй

Жауабы: №1 ала , №2 ақ , №3 қара

Жауабы:

2 мин – 2 балық

3 мин – 4 балық

4 мин – 8 балық

5 мин – 16 балық

6 мин – 32 балық

7 мин – 64 балық

Барлығы 127 балық

Бұл есеп Магницкийдінің «жалған жору», яғни «алдамыш ережесімен» былай шешіледі.

Шешуі:бірінші ретте 24 оқушы бар деп ұйғарамыз. Олай болса есептің шарты бойынша, ол санға сондай, жартысындай, ширегіндей және бірді қосып, табатынымыз.

24+24+12+6+1=67

Есептін шартында айтылған саннан

100-67=33 кем

Бұл 33 санын «бірінші ауытқу» дейміз. Екінші ретте 32 оқушы бар деп ұйғарамыз.

32+32+16+8+1=89

100-89=11 кем болады. Бұл екінші ауытқу.

Екі ұйғарымда да кем сан шыққанда шешудің мынадай ережесі беріледі. 1-ші ұйғаруды 2-ші ауытқуға көбейтіп, табылған көбейтінділердің көбінен азын шегеру керек.

Бұдан шыққан айырманы ауытқулардың айырмасына бөлу керек.Сонда

Жауабы: класта 36 оқушы болған.

Шешуі: Х+у=100

№2

Шопанның 100 бас малын 500мың тенгеге сатты.

1сиыр - 10мың теңге

1 қой – 1мың теңге.

Сұрақ: Шопанда неше кой, неше сиыр, неше жылқы болған.

Шешуі: Туындайтын проблема айнымалы саны 3 теңдеулер саны 2 арасында сәйкестік жоқ. Проблеманы шешуге жұмбақтарның ойша тапқан жауптары дәлел болады. Жұмбақтың шешімі (1; 39; 60) болғандықтан х=1 деп аламыз да, жаңа теңдеулер жүйесін құрамыз:

1+у+z=100

50+10у+z=500

Жауабы:1 жылқы ,39 сиыр , 60 қой

№3

40 адам 40 алма бөлісіп алуы керек.Бір үлкен кісіге 4 алма , жас кісіге 2 алма,4 балаға 1 алма.

Шешуі: Үлкен кісіні – х , жас кісіні – у, балаларды- z деп белгілейміз.

Туындайтын проблема айнымалы саны 3, теңдеулер саны 2 арасында сәйкестік жоқ.

Проблеманы шешуге жұмбақтарның ойша тапқан жауптары дәлел болады.

Жұмбақтың шешімі (1; 15; 24) болғандықтан х=1 деп аламыз да, жаңа теңдеулер жүйесін құрамыз:

Есеп 1. Тіс ысу щеткаларының өндірілуі Вильям Эдиспен 1780 жылы басталды. Содан бері неше жыл өтті?

Есеп 2. 15 бұлшық ет арқылы ғана қөңілді болғанда күлімсірейміз. Бұл адамның барлық бұлшық еттерінің 40-шы бөлігі ғана. Адамның барлық бұлшық еттер санын айт.

Есеп 3. Ғалымдардың айтуы бойынша әлемде бір минуттың ішінде темекі тартатын адамдардан 12 қаза табады. Сонда сендер бір сабақты меңгергенше әлемде сондай неше адам қайтыс болады?

Витаминдерді кристалды түрде бірінші поляк ғалым Казимир Функ 1911 жылы тауып шығарған. «Витамин» атауы латын «vita” -өмір сөзінен пайда болған.

Витаминдердің ішінде өте маңыздысы – витамин С.

Есеп 4: Көкөніс пен жемістен басқа витамин С шырша инелерінде бар. Олардағы витамин С лимондағыдан 7 есе артық. 60 кг шырша инелеріндегі витамин С –ны алу үшін лимонның қанша килограммы керек?

Есеп 5: «Витамин» термины 1912 жылы ғана кең пайдалана басталды. Содан бері неше жыл өтті?

Есеп 6. Адамның капиллярларының орташа ұзындығы 10000 км. Метр есебімен жазып беріңіз.

Сергіту сәті

• 
  Альтернативті сұрақтар
  “иә” немесе “жоқ”
  
• 
  Күн сәулесін сандыққа тыға алмайсың.
  
• 
  - егер қаз бір аяғымен тұрса 3 кг болады, ал 2 аяғымен тұрса, 5 кг болады.
  
• 
  - Күн көзі 2012 жылы 366 рет шықты.
  
• 
  -Қабырғасының ұзындығы 5 см болатын шаршының периметрі -25 см
  
• 
  - 28 саны барлық айда кездеспейді.
  
• 
  - 1 км-дің ширек бөлігі 250 м болады.
  
• 
  - Ең үлкен сан болмайды.
  
• 
  - Айдос 1 айда он кітап оқыса,осы қарқынмен бір жылда 120 кітап оқиды.
  
• 
  -1- ден 30-ға дейін “5” саны 5 рет кездеседі
  

Адамға қарағанда 5 қабырғасы артық, 30 қабырғалы, 517 мускулдан, алдыңғы аяғында 5 саусақ, артқы аяғында 4 саусағы бар, жүгіргенде 50 км/сағ жүгіре, 60 метр қашықтықтан көре алатын, адамға қарағанда 14 есе иісті артық сезе алатын жануар қалай аталады?

Бұл қоршауда 4 тақтай босап тұр. Оларда бұрыс бөлшектер жазылған. Оларды тап. Қателеспе. Сенің қатеңді бәрі көреді.

Оң жақтан дұрыс бөлшектер жазылған тақтайларды алсаң, олардың барлығы орнына түседі.

№1 3 шиіні 3 шаршы шығатындай қылып жылжытыңыз.

№2 1 шиіні 3 шаршы шығантындай етіп жылжытыңыз.

№3 2 шаршы шығатындай етіп 2 шиіні алып тастаңыз

Математикалық фокус.Әрбір топ бір-біріне айтып жауабын алады.

а) Туған айдың реттік номерін 21-ге арттыр, шыққан санды 16-ға кеміт, шыққан санды 5-ке кеміт. Нәтежиесі бойынша туған айды айтуға болады. Мысал : туған ай қыркүйек болса, онда реті 9-ды 21-ге арттыру керек.

(9 + 21 =30), оны 16-ға кеміту (30-16 =14) керек. Алынған нәтежиені 5-ке кемітіп, ( 14-5 = 9), яғни қыркүйек айы екенін айтып беру керек.

ә) Туған күнге 20-ны қосып, шыққан санна 17-ні азайту керек. Алынған нәтежиені 3-ке кемітсе, туған күн шығады. Мысалы, 27 наурыз, 27+20 = 47,

47-17=30, 30-3 =27

б) Бір сан ойла. Оған 15-ті қосып, шыққан санды 13-ке кеміт. Нәтежиесін айтқызып, оны 2-ге кеміт. Шыққан сан ойлаған сан болады. Мысалы:

6+15 = 21, 21-13 = 8, 8 – 2 = 6

Үй тапсырмасы

Өмірдегі кез келген жұмбақ есептерді ойша шығару және оларға теңдеулер системасын құру арқылы шығару.

Кері байланыс арқылы сабақты қорытындылау .Бүгінгі сабақтан алған әсерлерін