Сабақтың жоспары сабақТЫҢ тақырыбы: Шоқан Уәлиханов тұңғыш ғалым сабақТЫҢ мақсаты
жүктеу/скачать 60 Kb.
|
| Әдебиет – зерттеушісі – Шоқан өз еңбектерінде әр дәуірдегі әдебиет өкілдері мен мәдениет мұраларына тоқталып отырады. Қазақ ауыз әдебиетінің көне мұраларын жатқа айтып жеткізген Шөже, Орынбай, Жанақ, Арыстанбай, Нұрымбай секіді жыршы-ақындардан халықтық әдебиет үлгілерін жазып алып, оны зерттеу негізінде қазақ халық поэзиясы жөнінде орынды пікірлер айтады. Қазақ ауыз әдебиетінің көне мұраларын зерделеу үстінде Шоқан оның славян халықтарының, жалпы Еуропа ауыз әдебиетімен байланысына көңіл бөледі. Көркем әдебиеттегі тақырып ұқсастығы, сюжеттердің қайталануы секілді құбылыстарды күнделікті өмір шындығының ұқсастықтарымен байланыстырып, оны араб және қазақ поэзиясының мысалдарына иек арта түсіндіреді. Шоқан көшпелі халықтарда жиі кездесетін суырып салу (импровизация) өнерінің дамығандығын айтады. Сонымен қатар ол туыстас түркі елдерінің әдеби мұраларын қағазға түсіріп қоймай, оларды терең зерттеп, насихаттап отырды. Мысалы, көрші қырғыз халқының «Манас», «Семетей» туралы жырларын көлемі жағынан теңдесі жоқ рухани құндылықтар екеніне, ондағы оқиғалардың құрылымы мен кейіпкерлер жүйесінің ерекшеліктеріне аса жоғары баға береді. «Манас» жырын қағазға алғаш түсіріп, баспаға ұсынған, оған ақпараттық- танымдық талдау жасаған Шоқан болатын. Ол сонымен қатар әдебиеттің теориялық мәселелеріне, қазақтың ұлттық поэзиясының жанр, түр, шығу тегінің ерекшеліктеріне, қазақ өлеңдерінің құрылымына байланысты салиқалы ой айтқан, орнықты тұжырым жасаған.
жүктеу/скачать 60 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|