«Теңдеу» Математика 5 сынып Сабақтың тақырыбы:
5.2.2.1 арифметикалық амалдардың белгісіз компоненттерін табу ережесі негізінде теңдеулерді шешу;
5.2.2.2 теңдеудің шығарылуының дұрыстығын тексеру тəсілдерін қолдану.
Сабақтың мақсаты
Қайталау
Арифметикалық амалдардың белгісіз компоненттерін қалай табамыз?
Жаңа тақырып
Мысалы: – теңдеу,
, мұндағы – белгісіз сан.
Шешуі:
– теңдеудің түбірі.
Анықтама. Құрамында әріппен белгіленген белгісіз
саны бар теңдікті теңдеу деп атайды.
Арифметикалық амалдар
Белгісіз компонентті табу
Қарапайым мысал
Тексеру
Қосу амалы
,
Азайту амалы
,
;
Көбейту амалы
,
;
Бөлу амалы
,
;
Арифметикалық амалдар
Белгісіз компонентті табу
Қарапайым мысал
Тексеру
Қосу амалы
Азайту амалы
Көбейту амалы
Бөлу амалы
Анықтама. Теңдеудің түбірі дегеніміз – әріптің теңдеуді
тура санды теңдікке айналдыратын мәні.
Теңдеуді шешу дегеніміз – оның барлық түбірлерін табу немесе оның бірде-бір түбірі болмайтынына көз жеткізу.
Мысалдар қарастырайық:
1-мысал.
теңдеуін шешейік.
Шешуі:
– белгісіз көбейткіш, ендеше белгісіз көбейткішті
, табу үшін көбейтіндінің мәнін белгілі көбейткішке бөлеміз;
, мұндағы – белгісіз қосылғыш, белгісіз қосылғышты табу үшін қосындының мәнінен белгілі қосылғышты азайту керек;
,
– теңдеудің түбірі.
2-мысал.
теңдеуін шешейік.
Шешуі:
– белгісіз бөлгіш, ендеше белгісіз бөлгішті
, табу үшін бөлінгішті бөліндінің мәніне бөлеміз;
, мұндағы – белгісіз азайғыш, белгісіз азайғышты табу үшін айырманың мәніне азайтқышты қосамыз;
