Сабақтың мақсаты: Білімділік Периодтық жүйе негізінде галогендерді салыстыра отырып, оқушылардың білімін тереңдету

1. 
   Білімділік – Периодтық жүйе негізінде галогендерді салыстыра отырып, оқушылардың білімін тереңдету.
   
2. 
   Дамытушылық - Оқушылардың сақталған ақпаратты қайта қолдану қабілетін және өз ойын қорыта айта алу біліктілігін дамыту.
   
3. 
   Тәрбиелік - Оқушыларды басқа бейметалдарға қарағанда галогендердің басты ерекшелігін, ажырата алуға тәрбиелеу.
   

1. 
   Ұйымдастыру.
   
2. 
   Өткен тақырыпқа пысықтау сұрақтары.
   
3. 
   Релаксация. Мағынаны тану (анаграмма)
   
4. 
   Жаңа сабақ түсіндіру.
   
5. 
   Қорытындылау. (сұрақтар қою)
   
6. 
   Бекіту. (Өзіңді тексер!-тест тапсырмалары)
   
7. 
   Бағалау.
   

1. 
   Ұйымдастыру бөлімі: Оқушылармен амандасып, түгелдеп, сыныптың сабаққа дайындығын тексеру.
   
2. 
   Сұрақ-жауап:
   

• 
  Күкірттің периодтық жүйедегі орны.
  
• 
  Табиғатта таралуы
  
• 
  Күкірттің физикалық қасиеттері.
  

3. 
   Релаксация. Мағынаны тану (анаграмма)
   

4. 
   Жаңа сабақ түсіндіру. Жалпы сипаттама. VII А топша элементтеріне, галогендерге: фтор, хлор, бром, йод, астат жатады. Алғашқы 4 элемент табиғатта әртүрлі қосылыстар түрінде кездеседі. Астат тек жасанды жолмен 1940 ж алынды. Галоген атомдарының сыртқы қабатындағы электрондық конфигурациясының формуласы ns²np⁵. Галогендердің кристалдық торы молекулалық типті. Ядро заряды өскен сайын галоген атомдарының радиустары артады, өйткені энергетикалық деңгей саны жоғарылайды. Сондықтан электртерістілік фтордан йодқа қарай төмендейді, сонымен қатар бейметалдық қасиеттері де әлсірейді. Ең күшті бейметалдық қасиеттер фторда, ең әлсіз бейметалдық қасиеттер йодта байқалады. Фтордың басқа галогендерден айырмашылығы – оның бос d-орбиталі жоқ. Сондықтан фтор бір валентті. Қалған галоген атомдары хлор, борм және йод 1 валенттіліктен басқа 3,5 және 7 валенттіліктерді де көрсете алады.
   

1. 
   Күн сәулесінің әсерінен хлор сутекпен қопарылыс түзе әрекеттеседі:
   

Йод әлсіз қыздырғанда әрекеттеседі:

I₂+H₂=2HI

2. 
   Металдармен әрекеттеседі:
   

2Al+3I₂=2AlI₃

Зертханалық жағдайда хлорды тұз қышқылынан оған әртүрлі тотықтырғыштармен әсер ету арқылы алады:

Өнеркәсіпте хлорды тұз қышқылы тұздарының ерітінділерін немесе балқымаларын электролиздеп алады:

Йодты йодидтерден, олардың ерітінділеріне хлормен әсер ету арқылы алады:

2NaI + Cl₂ = I₂ + 2NaCl

Хлорсутек, тұз қышқылы және хлоридтер. HCl

Концентрлі күкірт қыщқылы мен натрий хлоридін әрекеттестіру арқылы хлорсутекті алуға болады:

NaCl + H₂SO₄ = NaHSO₄ + HCl

NaHSO₄+ NaCl = Na₂SO₄ + HCl

Хлорсутекті синтездік жолмеен хлор ағынында сутекті жағу арқылы алады:

H₂ + Cl₂ = 2 HCl

Қолданылуы:

5. 
   Қорытындылау:
   

1. 
   Галогендердің тотықтырғыштық қасиеті топ бойынша қалай өзгереді?
   
2. 
   Галогендер қосылыстарында қандай тотығу дәрежесін көрсетеді?
   
3. 
   Галогендердің салыстырмалы электртерістілігі топ бойынша қалай өзгереді?
   
4. 
   Берілген формулалардан ас тұзын табу
   
5. 
   Атом ядросының заряды +17-ге тең элементте неше электрон болады
   
6. 
   Электрондық формуласы 1s²2s²2p⁷болатын элемент?
   
7. 
   Қай элементтің жетіспеуі тіс ауруына ұшыратады?
   
8. 
   Қай элемент бактерияларды өлтіріп, денсаулығымызды қорғайды
   

1. Галогендер тобына жататындар:

А) Ca,Mg,Ba,Na,Li Ә) Ne,Cu, C,P,K Б) F,Cl,Br,I,At В) S, F, Al, N

2. Хлордың судағы ерітіндісі

А) хлорсутек Ә) тұз қышқылы. Б) хлор суы

3. Хлор темірмен әрекеттескенде түзілетін өнім

А) темір(ІІ)хлориді Ә) темір (ІІІ)бромиді

Б) темір(ІІІ)хлориді В) темір (ІІІ) оксиді

4. Хлор газы ауадан неше есе ауыр:

А) 2 есе Ә) 2,5 есе Б) 3 есе В) 1,5 есе

5. Тұз қышқылының тұздары:

А) хлоридтер Ә) иодидтер Б) хлорсутек.

6.Теңіз балдырларында кездесетін элемент:

А) фтор Ә) бром Б) йод В) хлор

7. 1826 ж француз оқымыстысымен ашылған элемент:

А) хлор Ә) бром Б) йод В) фтор

8. 1886 жылы француз химигі Г. Муассанмен ашылған элемент

А) хлор Ә) бром Б) йод В) фтор

9. Галогендердің ішіндегі күшті тотықтырғышы:

А) F ₂ Ә) Cl₂ Б) Br₂ В) I ₂

10. Қай элементке сәйкес келетін электрондық формула.

1s² / 2 s² 2 p⁶ / 3 s² 3 p⁵ А) фтор Ә) бром Б) йод В) хлор