Сабақтың мақсаты: Білімділік: зат есімнің септелуі туралы түсінік беру, көмектес септіктің жасалуы туралы білім беру

Білімділік: зат есімнің септелуі туралы түсінік беру, көмектес септіктің жасалуы туралы білім беру.

Дамытушылық: мәтінмен жұмыс істей білу дағдысын жетілдіру, жазбаша, ауызша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру.

Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілік қасиеттерге, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: Сөзжұмбақ, кесте, қима карточкалар, ребус,суреттер.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ - жауап,

«Сен – маған, мен – саған» әдісі.

Қайырлы күн деймін,

Жұманың сәті

Сәттілікке толсын

Біздің алар бағамыз

Кілең бестік болсын

Үйге:77-жаттығу. Сызбаны пайдаланып сөйлем құрау.

III.Үй тапсырмасын қорытындылау.

Альтернативтік тест

1)кімнің? ненің? шығыс септігінің сұрақтары ма?

Ия Жоқ

2)Шығыс септігінің жалғаулары:-ға,-ге ,-қа,-ке

Ия Жоқ

3) кімге? неге? қайда? барыс септігінің сұрақтары ма?

Ия Жоқ

4)Жатыс септігінің жалғаулары:- да,-де,-та,-те

4) Қазақ тілінде алты септік бар Ия Жоқ

5) Атау септіктегі сөздер сөйлемде негізінен баяндауыш болады. Ия Жоқ

6) Ілік септік жалғаулары: - ның,-нің,-дың,-дің,-тың,-тің. Ия Жоқ

Өзің барда шалқыдым.

Тіліммен бірге самалмын

Тіліме кім тағар мін.

Зат есім септеледі жеті түрде,

Бір - бірімен шатыстырып алып жүрме.

Жалғанатын жалғаулары сан түрлі ғой,

Жатта соны ойнап - күлме, босқа жүрме.

Атау, Ілік, Барыс, Табыс, Жатыс, Шығыс, Көмектес,

Жаттап алсаң балақай, зат есімді септе тез.

атау

көмектес

барыс

табыс шығыс

жатыс

1. Көмір (Жаңғыш пайдалы қазба)

2. Өшіргіш (Оқу құралы)

3. Мектеп (Білім ордасы)

4. Ереже (Мектеп тәртібі)

5. Көмек (Біреуге қол ұшын беру)

6. Тақта ( Сынып жиһазы)

7. Етік (Аяқ киім)

8. Сағат (Уақыт өлшем бірлігі)

Қандай сөз шықты? «Көмектес»

Бүгінгі өтетін сабағымыздың тақырыбы көмектес септігі.

Көмектес септіктегі зат есімдер кіммен? немен? кімдермен? нелермен? деген сұрақтарға жауап береді. Көмектес септігі атау септікке -мен,-бен,-пен жалғаулары жалғану арқылы жасалады бұл жалғауларды көмектес септік жалғаулары дейміз.

«Ертеде Зат есімнің жерінде Септік деген шал болыпты. Оның 7 ұлы болыпты. Бір жылы елде жұт болып, Септік шалдың үйіне де келіп жетіпті де, ол ұлдарынан айырыла бастапты. Атау атты ұлы қайтыс болғанда шал ағашқа аттың қылын ішек орнына керіп тағыпты да, кім? не? деп үнсіз егіліпті. Ай өткен соң Ілік деген баласы өлгенде тағы бір ішек тағып: ненің зияны, кімнің көзі тиді екен?- деп егіледі.

Ай өткен соң Барыс атты ұлы дүниеден өтеді. Сонда шал тағы да үшінші ішекті тағып: «Кімге айтып жылайын, неге ғана өлді екен?» - деп жоқтау айтыпты. Табыс атты ұлы дүниеден өтеді. «Нені айтып, кімді қорғайын» - дейді. Жатыс атты ұлы да аштықтан өлгенде «Кімде кетті обалың, неде жатып көз жұмдың?»- деп бесінші ішек тағып егіледі. Шығыс атты ұлы да аштықтан өлгенде, сонда алтыншы ішек тағылып: «Неден қайтыс болдың, кімнен сені сұраймын?»- деп егіледі. Ал жетінші Көмектес те сол ашаршылықтан қайтыс болғанда «Кіммен өмір сүрмекпін, енді немен шұғылданамын?»- деп жоқтау айтып егіледі.

Содан 7 ішек, 7 тиек тағылып Жетіген аспабы пайда болыпты»

- Атау қайтыс болғанда кім үнсіз егіледі?

- Септік шал

- Ілік қайтыс болғанда шал не деді?

- Ненің зияны, кімнің көзі тиді екен?- деді.

Осы ретпен Септік шалдың аузынан шыққан сұрақтар қайталанады.

а) Адасқан сөздерді өз орындарына қойып, сөйлем құрау (82). ә) Сөйлемдерді көшіріп жазып, сөйлем мүшесіне талдау (83) б) Мәтінді оқып, көмектес септікте тұрған сөздерді табу және оның көмектес септікте екенін дәлелдеу (84)

№27 Дихан орта мектебі