Сабақтың мақсаты Білу: Микро және ультрамикроскопиялық деңгейде ядроның құрылымын анықтау

Сабақтың мақсаты

1. Микро және ультрамикроскопиялық деңгейде ядроның құрылымын анықтау.

2. Ақуыз синтезіндегі ядроның рөлін түсіндіру.

3. Митоздың негізгі фазаларын анықтау: профаз, метафаз,анафаз,телофаз.

4. Жасушалардың жасушалық циклінің графигін жасау және оның функционалдық сипаттамасын беру –постмитотикалық,синтетикалық,премиточной.

5. Ядроның функционалдық сипаттамасы үшін микроскопиялық ультрамикроскопиялық және гистохимиялық деректерді пайдалану.

ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР САМОПОДГОТОВКЕ.

Білімнің қажетті бастапқы деңгейі

Басқа курстардан

1. Жасуша ядросының құрылысы мен функциялары

Алдыңғы тақырыптардан
1. Ядроның тинкториялық қасиеттері
Ағымдағы тақырып бойынша

1. Ядро функциялары

2. Интерфазадағы ядроның құрылысы

3. Эндорепродукция митозы, амитоз

4. Интерфазалы және митотикалық хромосомада ДНҚ орау

5. Жасушалық цикл

Тапсырмалар

1. Дәптерге кестені толтырыңыз интерфазалық ядроның құрылысы мен қызметі

интерфазалық ядро

2. Хромосомалық жіптің негізгі химиялық компоненттерін жазыңыз.

3. Ақуыз синтезінің негізгі кезеңдерін жазыңыз

Ақуыз синтезінің негізгі кезеңдері жасушадағы Локализация

4. Жасушаның өмірлік циклы кезеңдерінің сипаттамасына дәптерге жазып жазыңыз

Интерфаза

Қабылданған әріптік белгілер кезеңдер негізгі процестер

Митоз

Анафаза

Профаз

Міндеттер

2. Торда екі еншілес жұлдыздың бейнесі көрінеді. Митоз фазасы қандай? Әрбір жұлдызда қанша хромосом бар?

3. Адамның соматикалық жасушасының митотикалық бөлінісінде еншілес жасушалар пайда болды. Оларда қанша хромосом бар ?

4. Клетка митозда орналасқан. Онда ақуыз синтезі бар ма?

5. Сандық әдіспен анықталған,қалыпты өлшемдері бар интерфазалық жасушаның ядросында ДНҚ екі есе мөлшері бар. Жасушалық циклдің қай кезеңінде тор?
Зерттеу объектілері

1. Өз бетінше оқуға арналған микропрепараттар.

Жасуша ядросының құрылымы. Гематоксилин эозинмен бояу

Жасушаның ядросындағы дезоксирибонуклеин қышқылы. Фельген әдісі бойынша бояу

Цитоплазмадағы рибонуклеин қышқылы және жасушаның ядросы. Метилді жасыл-пиронинмен бояу

Аш ішек. Гематоксилинмен эозинмен бояу

Саусақтың терісі Гематоксилин эозинмен бояу
2. Демонстрациялық препараттар

Лейкоциттердегі жыныстық хроматин. 2 эозинмен азураны бояу

Жануарлар жасушаларына митотикалық ұршық.

Тапсырмалар картасы және іс-әрекеттің бағдарлы негіздері

Тапсырма нысан бағдарлама мүмкін бағдарлар
Бекітілген және боялған жасушадағы ядроның құрылысын зерттеу. Препарат-жасушаның ядросының құрылымы гематоксилин эозинмен бояу бауыр жасушаларының тобын аз мөлшерде үлкейткенде табу. Үлкен үлкейгенде табу: 1) тор 2) цитоплазма 3) ядро 4) ядролық қабық 5) хроматин глыбки 6) ядро 1-пештің массасының үлкен бөлігін құрайтын ең ірі жасушалар 2-оксифильді сәл түйіршікті. Ядроның құрылымы (4-6) күлгін түске боялады: бұрыштық пішін

2.Зерделеу құрылысы ядро тіркелген әкеледі.

4. Сәйкестендіруге

жыныстық хроматин

6. Ядро құрылысының сызбасын пронализациялау. Интерфазалық және митотикалық бөлінетін ядрода ДНҚ орауы туралы түсінік құру.

7. Электрондық микрофотографиядағы ядроның құрылымын анықтау.

7. Жасушалық цикл схемасын талдау

10. Митоз сатысын анықтау.

11. Тақырып соңында бақылау тапсырмаларын шешу және сұрақтарға жауап беру. Жасушаның ядросындағы ДНҚ препараты
Цитоплазмадағы РНК препараты және жасушаның ядросындағы метил жасыл – пиронинмен бояу

Нейтрофильді лейкоциттердегі демонстрациялық-жыныстық хроматин препараты

Жасушалық цикл.

Препарат-саусақтың терісі гематоксилин эозинмен бояу

Митоз животной жасушалар

1) шеткі бездің ұлғаюында табу

Үлкен үлкейгенде табу: 2) құпия бөлімінің жасушалары 3) ядро 4) хроматин. 1) ДНҚ молекулалары 2) гистондар молекулалары 3) нуклеосомалар.

Табу: 1) Сыртқы ядролық мембрананы 2) ішкі ядролық мембрананы 3) тесіктерді 4) конденсирленген және диффузды хроматинді табу: 1) жасушаның өмір кезеңдері 2) оның репродукция кезеңдері

Табу: 1) профазаны 2) метафазаны 3)анафазаны

4) телофазаға Атлас күріш ядролық қабығының жанында жиі тиесілі.30

Фельген реакциясы кезінде хроматиндегі ядро бар ДНҚ шие түске боялған.

Құрамында РНК бар ядролар мен цитоплазма пиронинмен қызғылт түске, хроматин – жасыл түске боялады

1 - күлгін түсті азурмен 2-барабан таяқшасы түрінде ядро сегменттерінің бірінде ыдыраған.

Сурет астындағы қолтаңбаны қараңыз

Атлас,33,34,35-суретті қараңыз

1. 
   Гистология: Оқу құралы төрт бөлімді/ Ж.О.Аяпова. Алматы: «Кітап» баспасы. – 2018. - 285 б.
   
2. 
   Гистология, цитология және эмбриология атласы медицина жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған. /Р.Б. Абильдинов, Ж.О. Аяпова, Р.И. Юй. – Алматы: «Эффект» баспасы, 2018. – 411 б.
   

1. 
   Гистология: Оқу құралы. Ажаев С.А. Төрт бөлімді. Кентау: Еркін и К – ХХI, 2004
   
2. 
   Кузнецов С.Л., Мушкамбаров Н.Н. Гистология, цитология и эмбриология. Учебник. Изд-во: МИА, 2007. 600 С.
   
3. 
   Данилов Р.К. Гистология, эмбриология, цитология. Изд-во: ООО «Медицинское информационное агентство», 2006. 500 С.