Жалпы, жер иелену мен жерге деген меншік түрлері мынадай болды:
икта,
сойырғал,
вакуф,
милк.
Икта — дәстүр лі мағынасында Орталық Азияда Қарахан мемлекеті кезінен белгілі. Арабша «кесінді жер» деген мағынаны береді. Әскери-азаматтық қызметі үшін сыйлық ретінде уақытша жер пайдалану және салық жинау құқын білдіреді.
XIV ғасырдың соңына қарай бұл уақытша жер иелену түрі неғұрлым кеңейтілген құқықтар берілген сойырғалмен ауыстырылды. Сойырғал «сыйға тарту» деген мағына білдіреді. Иктадан айырмашылығы — өмір бойына берілді, демек, мұрагерлікке қалдырылды. Салық жинаумен қатар сот-әкімшілік істерін де басқару мүмкіндігіне қол жеткізді.
Вакуфтық жер — салық салынатын мұсылман дінбасы мен мекемелеріне тиесілі жерлер.
Милк — жер телімдеріне және халықтан жиналатын салыққа жеке меншік құқы.
Райаттар — негізінен, қаладағылар және жер өңдеушілерден тұратын салық төлеуші сословие.
Достарыңызбен бөлісу: |