VI. Бағалау: Оқушылардың білімін сараптап баға қою
VII.Үйге тапсырма беру. Тарихи-әдеби шығармалардан реферат жазып келу
Сабақтың тақырыбы: Қазақстандағы білім беру жүйесінің қалыптасуы және дамуы
Сабақтың мақсаттары:
А) білімдік – Қазақстандағы білім беру жүйесінің кешегісі және бүгінгісі келешегі жайлы оқушыларға кең түрде мағлұмат беру
Ә) дамытушылық – оқушылар тұлғасын рухани жетілдіріп, білімділік дағдыларын меңгерте отырып, ізденімпаздыққа, қабілеттілікке, шығармашылық білімдерін дамыту.
Б) тәрбиелік – әрбір оқушының ғылыми көзқарасын, адамгершілігін, белсенді шығармашылығын және әлеуметті кемелденген жоғары адамгершіліктегі үйлесімді дамыған тұлға болуға тәрбиелеу. Отан тарихын білуге, елжандылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа білімдерді хабарлау, меңгерту, білімді бекіту
Сабақтың түрі: аралас сабақ, сұрақ жауап
Сабақтың әдісі: әңгімелеу, түсіндіру, көрсету
Сабақтың формасы: фронтальдық; жекелеген топпен жұмыс
Сабақтың көрнекті құрал-жабдықтары
А) Оқытудың техникалық құрал-жабдықтары: терілім техникасы.
Ә)Дидактикалық көрнекіліктер: карточка тапсырмалар, сұрақ карточкалары, схемалар, кестелер Ұлы философтардың нақыл сөздері.
Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі
А) Оқушылардың сабаққа қатысуын түгендеу
Ә) Оқушылардың сырт бейнесіне назар аудару
Б) Оқушылардың техника қауіпсіздігін сақтауына назар аудару
ІІ. Өткен сабақты қайталау сұрақтары.
Кешенді әдістемелер арқылы үй тапсырмасын сұрау:
А) Карточка тапсырма
Ә) Схема толтыру
ІІІ. Жаңа сабақ
Жоспар:
1. Қазақстандағы білім берудің кешегісі
2. Қазақстан білімінің бүгінгісі
3. Қазақстандағы білім берудің болашағы
Енді осыларға жеке жеке тоқталып, жоспардағы үш бөлікті сыныптағы оқушылар санына сәйкес үш топқа бөлемін.
Бірінші топ: Қазақстандағы білім берудің кешегісі
А) XV-XVII ғасырдағы білім.
Қазақ хандығы кезінде араб жазуы қолданылып, діни оқу кең өріс алады. Қазақ хандығының астанасы Түркістан қаласында, басқада қалаларда мешіт, медіреселер салынады. Сол кездегі білім беру жүйесін мына сызба нұсқа бойынша елестетуге болады.
Сызба нұсқа
Сызба нұсқа
XV-XVII ғасырларда медреселік оқу діни сипатта бола тұрсада осы медреселерде оқып, білім алған адамдар арасынан сауатты өз заманына лайық ғұлама ғалым жазушылар шықты.
Сызба нұсқа
Кемеңгер ойшыл Асанқайғы да тарихта қазақ халқының философиялық ой-пікірін өрістетуге үлес қосқан ғұламалардың бірі.
XV-XVII ғасырлардағы ақын жыраулар:
Асанқайғы (XVғ)
Қазтуған жырау (XVғ)
Доспамбет жырау (1490-1523жж)
Шалкиіз жырау (1465-1560жж)
Жиембет жырау (XVIIғ)
Марғасқа жырау (XVIIғ)
Ақтамберді жырау (1675-1768жж)
Бұхарадағы Көгелташ медресі, салынуы тарихынан қысқаша мағлұмат. Мешіттің салынған уақыты XVIғ
Ә) XVIIIғ –XIX ғасырлардағы білім.
«Ғылым білімдіге қонады, ғылымсыз білім тым құрғақ» Ж.Аймауытов.
Патшалы Рессейдің билігі кезінде Қазақстанда білім отарлау бағытында болды. Қазақ арасынан патша үкіметіне қызмет ететін кіші шенді шенеуліктер, тілмаштар, хатшылар даярланды. Сол кезегі білім жүйесін көз алдымызға елестету үшін мына төмендегідей сызба нұсқаны пайдалануға болады.
Сызба нұсқа
Әскери оқу орындары
|
Мектептер
|
Омбы
1789ж. Азиялық мектеп
Орынбор
1813ж. Әскери училище
Сібір
1837ж. Кадет корпусы
Орынбор
1844ж. Неплюев кадет корпусы
|
Ішкі Ордада
1841жылы
Торғай
1861-1864 жылдары
Қазалы
1861-1864 жылдары
Перовск
1861-1864 жылдары
|
Училищелер
|
Гимназиялар
|
1831ж. Семей, Өскемен
1836ж. Қыздар училищесі
Ырғыз
Қостанай
Қарабұтақ
Ақтөбе
|
XIX ғасырдың аяғы
Верный- әскери
Орал - ер балалар
Семей - ер балалар және қыздар
|
Институттар
|
1872ж. Омбы
1879ж.Ташкент
1879ж.Орынбор
|
«Жәңгір мектебі», «Ыбырай мектебі» құжат материалдары пайдалынылды.
Қорытынды
Абай: «Халқым надан болған соң...», «Мыңмен жалғыз алыстым...», «Қайран сөзім қор болды» деп қазақ халқының басындағы отарлық бұғау, қараңғылық пен надандық туралы ашына жырлады.
Б) XX ғ. Кеңес үкіметі кезіндегі білім.
Қазақстанда Кеңес үкіметі кезінде білім беру ісі кеңестік жүйеге түсті, бірақ ұлтық педагогика ескерілмеді, сонда да халықтың білімділігі артты.
Білім берудің барлық саласы мемлекет есебінен іске асырылды. Оқушыларға оқулық тегін берілді. Кеңес адамдары дүние жүзінде ең көп оқитын халық болды. Мысалы: 155 тілде кітаптар, 8 мың газеттер, 5 мың журнал шығып тұрды. 1465 мұражай жұмыс істеді. Әр отбасына 6 басылымнан келді.
Тапсырма карточкасы
Тапсырмада берілген сұрақтарға жауап іздеңдер
№
|
Сұрақ
|
Жауап
|
1
|
Алған білімнің өмірде қолданылуы қалай болды?
|
|
2
|
Білім өмір талабына сәйкес пе?
|
|
3
|
Қоғамның, өндірістің талабынан алшақ па?
|
|
Тоқсаныншы жылдары халық шаруашылығының тең жартысында жұмыс үрдісінің елу пайыздан астамы машина механизмді пайдаланбай қолмен атқарылған. Әсіресе, ауыл шаруашылығында, құрылыста, транспорт салаларында. Оның себебі: шаруашылықтың көп салалары жаңа техникамен қамтамасыз етілмеді, екінші оларды қолданушы адамдардың кәсіби біліктілігі жеткіліксіз болды. Алған білім өмірден алшақ болды. Ұлт мамандары қара металургияда 5-6 пайыз, түсті металургияда 3-4 пайыз ғана болды.
Екінші топ: Қазақстандағы білім берудің кешегісі
А) Тәуелсіз Қазақстан білімі
Тәуелсіз елдің дамуы білмге байланысты. Еліміз тәуелсіздік алды, материалдық рухани байлық өз меншігімізге айналды. Өркениетті елдер ҚР ның тәуелсіздігін мойындады.
Кесте карточкасы
Өркениетті елдермен түрлі байланыстар орнықты. Олар қандай? Жауабын кестеге толтыр
Экономикалық
|
Саяси
|
Мәдени
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ендігі міндет - қоғамның жан жақты дамуы үшін заман талабына сай білімді адамдар дайындау. Халыққа білім берудің жаңаша стратегиясы жасалды. Яғни, жаңа 1999 жылы білім туралы заң қабылданды. 2000 жылы қарашада Білім туралы мемлекеттік бағдарлама жасалды. Алған білімнің сапасын, тиімділігін, құндылығын арттыру әлемдік стандарттқа сәйкестендіру үшін әрекеттер жасалуда. Ұлттық интеллегенцияны қалыптастырудың мақсаты, тәуелсіз қоғам дамуының маңызын түрлі фактілер келтіру арқылы ашу. Кәсіби бір жақтылықтың теріс ықпалын Арал Балхаш, Семей, мәселелері туындады. Тың игеру кезінде жіберілген бір жақтылықтың салдарынан халық шаруашылығына зиян келтірілді.
Ә) Білімнің күнделікті өмірде қолданылуы
Нарық жағдайында қиыншылықтан құтылудың бір жолы қосымша кәсіби шеберлікті меңгеру. Мысалы: телевизор, тоңазытқыш, тағы басқа нәрселер бұзылса, жөндеп алу отбасы қаржысын үнемдейді. (оны күнделікті өмірден кездестіруге болады).
«Алдыңғы жақсы артқы жасқа тәлім айтпаса ел болғаның қайсы» М.Әуезов айтқандай, кәсіби білімнің ұрпақтан ұрпаққа берілуінің маңыздылғына тоқталу. Мысалы: қазақ халқының қол өнер кәсібі иіру, тоқу, тері өңдеу, етікшілік, ұсталық т.б. кәсіптерді ұрпақтан- ұрпаққа жалғасып отыр. Сонда ғана қоғамымыз маманға зәру болмай дүниежүзілік өркениетті елдердің дәрежесіне сәйкес болады.
Б) Қоғамның, ғылыми жаңалықтың дамуына ықпалы.
Кеңес үкіметі кезендегі бюрократизм ғылыми жаңалықтарға өндіріске бірден енгізілмей, ондаған жылдар кеңселерде сарғайып жатып қалды, ескерді. Ғылым партиялық қатаң қыспаққа түсіп отырды. Ал сол кезеңдерде АҚШ –та усынылған ғылыми жобалар бірден өндіріске енгізіліп отырды.
Қоғам ғылымды дамытуға ұдайы ықпал етіп отыруы тиіс. Қорыта айтқанда адам баласы білімді игереді, дамытады, керемет жаңаналықтар ашады. Осы жаңалықтарды ұрпақ, және қоғам игілігіне жұмсау өмір талабы.
Қорытынды
Қоғамдағы жазудың өзгермей тұрақты болуы білімнің үзілісіз кедергісіз дамуына және ұрпақтан-ұрпаққа жалғасуына үлкен әсер етеді.
Үшінші топ: Қазақстандағы білім берудің болашағы.
А) Қазақстан Республикасының болашақтағы білім беру жүйесінің бағдарламасы. (ҚР Білім заңына сәйкес оқушылардың өздері жасаған жобасы).
Ә) Бидайық орта мектебінің бағдарламасы. (гимназия сыныптарына арналған жоба) ҚР Білім туралы жаңа Заңы бәсекеге қабілетті отандық білім беру жүйесін қалыптастыруға бағытталған. Жаңа заңның құрылымы білім беру саласын модернизациялауды жүзеге асырудың, оның академиялық мазмұнын жаңартудың, субъектілердің құқықтық ережелерін жақсартудың жалпы концептуалды бағыттарын толық қамтып тұр.
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» жаңа Заңы бәсекеге қабілетті отандық білім беру жүйесін қалыптастыруға бағытталған. Ол республикадағы жетілдірілген жаңа білім беру ортасын қалыптастырудың концептуалдық идеясына сәйкес құрылған. Білім беру қызметі іштей жүйелендіріліп, оның барлық аспектілері құрылымға бағындырылған, қисындық сабақтастыққа сәйкес заңның мазмұнынан көрініс тапқан. Заң «білім беру жүйесі» ұғымымен оны құрайтын білім беру деңгейлерінің анықтамасынан басталады. Одан әрі әр түрлі деңгейдегі оқу бағдарламалары арқылы білім берудің мазмұны ашылады. Келесі кезекте білім беруді ұйымдастыру, білім алушыларға қойылатын талаптар, қабылдау ережелері, оқу түрлері, білім берудің оқу, тәрбие, ғылыми және оқу-әдістемелік жұмыс сияқты түрлі бағыттары сипатталады. Сондай-ақ білім беру деңгейлері мен оларға сәйкес келетін білім беру ұйымдарының түрлеріне сипаттама беріледі. Білім беру қызметінің субъектілері, олардың құзыреттері, құқықтары, білім алушылар мен тәрбиеленушілердің және олардың ата-аналары, басқа да заңды өкілдерінің міндеттері мен жауапкершіліктері жеке тарауға бөлініп берілген.
Заң құрылымындағы маңызды жаңалықтардың бірі – педагогикалық қызметкердің мәртебесі туралы норманың енгізілуі. Бұрынғы заңда педагогикалық қызметкердің мәртебесі туралы бірде-бірсөз айтылмаған еді. Одан кейін білім саласын басқарудың мазмұны ашып көрсетілген. Онда білім беру саласындағы мемлекеттік басқару мен мемлекеттік билік субъектілерінің құзыреттері жазылған.
Осы жобаны өз беттеріңше орындап шығыңдар
№
|
Тапсырма
|
ҚР дағы білім беру жүйесінің жобасы
|
Бидайық орта мектебінің даму жобасы
|
1
|
Әлемдік білім беру кеңістігіне кірігуге (интеграцияға);
|
|
|
2
|
Педагог қызметкерлердің мәртебесін көтеруге;
|
|
|
3
|
Сапалы білім берудің қол жетімділік кепілдігін көтеруге;
|
|
|
4
|
Басқару және қаржыландыру жүйесін жетілдіруге
|
|
|
5
|
Білім берудің құрылымы мен мазмұнын жаңартуға;
|
|
|
6
|
Оқыту технологиясын жетілдіруге;
|
|
|
Қорытынды
«Ғылым білімдіге қонады, ғылымсыз білім тым құрғақ» Ж.Аймауытов.
Білімнің өмірмен байлынысты, қоғам қажетіне жарауы, жан-жақты және үнемі дамуға, ұрпаққа жалғасуға тиісті екені әңгімеленді.
Мұғалім өзі басшылық ете отырып, оқушы мынадай жоба жасады. (Бидайық орта мектебінің дамуы)
1.Әлемдік білім беру кеңістігіне кірігуге (интеграцияға);
2.Педагог қызметкерлердің мәртебесін көтеруге;
3.Сапалы білім берудің қол жетімділік кепілдігін көтеруге;
4.Басқару және қаржыландыру жүйесін жетілдіруге
5.Білім берудің құрылымы мен мазмұнын
6.Гимназия сыныптарын ашу, оған конкурс бойыншы қабылдау,
7.12жылдың мектеп болғанда, кәсіби мамандықтың іске асуы.
8.Республикалық жарыс жеңімпаздары н/cжоғарғы санаттағы ұстаздардың жетекшілігіменен 1 сыныптан бастап ғылыми жұмыстармен, шығармашылық шұғылдануды ұйымдастыру.
9.Аудан әкімшілігінен кәсіпкерлердің салықтарын өтеу есебінде мектептің материалдық жағдайын жақсартуға қаржылай, заттай көмек беруге міндеттеуді сұрау.
10.Мектепте «Мәдениет тану», «Шеберлікке үйрету» іспетті жаңа сабақтар енгізу. « Дін тану» пәнін 7 сыныптан енгізу.
IV. Бағалау
V. Үйге тапсырма. Жаңа жобалар қарастырып келу.
Сулейменова Рымжан Файзуллаевна
Қарағанды облысы,
Жаңаарқа ауданы,
Бидайық ауылы,
Бидайық жалпы орта білім беретін мектебі
3
Достарыңызбен бөлісу: |