Сабақ жоспары
Пәні: Химия
Мамандығы, тобы:
Өтілетін күні:
Сабақтың тақырыбы: Альдегидтер және карбон қышқылдары
Пән мұғалімі: А. Нұржанова
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға альдегидтер және карбон қышқылдарының анықтамасын түсіндіру молекула құрылысын жазып көрсету. Альдегидтер мен карбон қышқылдарының құрылымдық формуласын,алыну жолдарын қолдану салаларын ұғындыру
Дамытушылық: өздігінен талдауға, салыстыруға, қорытынды шығаруға ой қорытындысын жасауға жаттықтыру
Тәрбиелік:Альдегидтердің және карбон қышқылдарының гомологтық қатарын қолданылуы мен алынуы туралы түсініктерін, ғылыми дүниетанымын тереңдету; пәнге деген қызығушылығын қалыптастыру
Кәсібилік: ғылыми – ізденіс жұмыстарымен айналысуға қызығушылықтарын ояту, сабақта қолданылған оқыту әдістері мен оқушылар жұмысын ұйымдастыру формаларын өздерінің болашақ кәсіби қызметтерінде пайдалануға ынтасын тудыру.
Күтілетін нәтиже:
Білу керек:
Альдегидтер және карбон қышқылдарын анықтамасын
Молекула құрылысын
Альдегидтерді және карбон қышқылдарын алу жолдарын
Қолдану салаларын
Істей алу керек:
Альдегидтердің және карбон қышқылдарының құрылымдық формулаларын құрастыра алуды
Оларды жүйелік номенклатура бойынша атауды
Альдегидтердің және карбон қышқылдарының химиялық қасиеттерін дәлелдей алуды
Реакция теідеулерін жаза алуды
Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы
Сабақтың түрі: лекция
Сабақтың технологиясы, әдіс – тәсілдері:
Дамыта оқыту, тірек сызбалар әдісі, кесте толтыру, өзіндік жқмыс, топтыө жұмыс , оқулықпен жұмыс
Қолданылатын Әдебиеттер:
А.Л. Цветков Органикалық химия 10 сынып
Г. Абкин Химия есептері мен жаттығулары Алматы «Мектеп» 1984
Шың кітап Химия Жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық - тест
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі:
Мақсаты:Оқушыларды сабақтағы жұмысқа дайындау.Өзара салемдесу оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру, құрал – жабдықтарды түгендеу журналға белгі соғу
ІІ.Мақсат қою: Жаңа сабақ тақырыбын хабарлау, мақсат – міндеттерін қою жоспармен таныстыру
ІІІ. Тірек білімдерді өзектілеу, жаңа материалды қабылдауға дайындау:
Мақсаты: Оқушылардың тірек білімдерін өзектілеу, жаңғырту арқылы негізгі кезеңдегі белсенді оқу – танымдық әрекетке дайындау
1!Негізгі тірек ұғымдарды қайталау:
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру:
|
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
|
|
Бір атомды
спирттер
|
Фенолдар
|
Көпатомды
спирттер
|
|
|
|
Мақсаты: оқушыларға жаңа материалды хабарлау, оқушылардың танымдық әрекеттерін белсендіру
Тақырыбы: Альдегидтер және карбон қышқылдары
Жоспары: 1. Құрылысы мен физикалық қасиеттері
2. Химиялық қасиеттері
3. Қолданылуы мен алынуы
Альдегидтер
|
Салыстырмалы сипаттама
|
Карбон қышқылдары
|
О
R – С
Н
|
Жалпы формуласы
|
О
R – С
ОН
|
Аль жұрнағы
|
Номеклатура бойынша аталуы
|
Қышқыл жұрнағы
|
Функциональдық
|
Құрамы
|
Карбоксил
|
Өткір иісті, тұншықтырғыш, күшті улы зат
|
Физикалық қасиеті
|
Жеңіл, өткір иісті, суда ериді, сұйық зат
|
Гибридтенген SP2 күйінде кездеседі, байланыс бұрыштары 120 градус,көміртегі атомдарының Р- электрондары гибридтенбеген
|
Құрылысы
|
Құрылысы жағынан қышқылдар спирттерденисутегінің екі атомының орнына оттегінің бір атомы пайда болады
|
Химиялық қасиеті
|
Альдегидтер
|
Карбон қышқылдары
|
О
Н – С + Н2 Н – С - ОН
Н
Қосып алу реакциясы
|
Қышқыл ерітіндісімен кейбір металдар әрекеттескенде сутегі бөлініп шығады да тұз түзіледі, мысалы
СН3 – СООН + Mg Н2 + Mg ( СН3 СООН)
|
Күміс айна реакциясы:
О О
СН3 – С +Ag2О СН3 – С + Ag2О
Н ОН
|
Күкірт қышқылын құйып жылытсақ, көп ұзамай сірке қышқылын эти эфирінің жағымды иісі бөлінеді
О О
СН3 – С + НО С2Н5 СН3 – С + Н2О
ОН О - С2Н5
|
АЛЬДЕГИДТЕР
|
САЛЫСТЫРМАЛЫ СИПАТТАМА
|
КАРБОН ҚЫШҚЫЛДАРЫ
|
Сірке альдегидін тотығу тотықсыздану реакциясына қолданылады, тотықтыру арқылы сірке қышқылы, тотықсыздандыру арқылы этил спиртін алады. Ағза ақуызына иелік әрекет етеді,
( шіруіне жол бермейді) формалин жоғары өндірісінде егістік матеиралды дәрілеуге дизенфикциялауға қолданылады
|
ҚОЛДАНЫЛУЫ
|
Құмырсқа қышқылы спирттер арасындағы реакцияны пайдаланып күрделі эфирлер алады. Олар еріткіштер, қош иісті заттар ретінде қолданылады. Сірке қышқылы – ауыл шаруашылығында арамшөптерге қарсы күрес ретінде қолданылады (гербицидтер) оның судағы ерітіндісі сірке суы тағамды дәмдендіретін консервлейтін зат ретінде қолданылады. Сірке қышқылы – бояу, дәрі дәрмек ретінде де қолданылады.
|
Альдегидтердің алудың жалпы әдісі спирттерді тотықтыру, өнеркәсіпте Кучеров реакциясы арқылы алады. Соңғы жылдары ацетадегидті палладин мен мыс хлоридін қатыстыра отырып этиленді оттегімен тотықтыру әдісі кең қолданылады.
|
АЛЫНУЫ
|
Сірке қышқылын өндірісте сірке альдегидін тотықтыру арқылы алады. Карбон қышқылдарының ортақ алу әдісі альдегидтерді тотықтыру, тотықтырғыш ретінде калий маргенецін қолданылады.
|
Білімді бекіту және қолдану, бақылау және бағалау:
Альдегидтер
|
Салыстырмалы сипаттама
|
Карбон қышқылдары
|
|
Жалпы формуласы
|
|
|
Номеклатура бойынша аталуы
|
|
|
Құрамы
|
|
|
Физикалық қасиеті
|
|
|
Құрылысы
|
|
Үйге тапсырма беру, бағалау:
29 - оқу
тақырыптың соңындағы 6-7-8-9 жаттығу жұмыстарын орындау
3. 42- суретті салу
Достарыңызбен бөлісу: |