Сабақтың тақырыбы : Халық ауыз әдебиеті
жүктеу/скачать 2,38 Mb.
|
Сабақтың түрі: қайталау сабағы Сабақтың әдісі: шығармашылық ізденіс т.б Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар т.б Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. б) Жаңа сабақты түсіндіру: Шығармаға жоспар жасауға және ол бойынша жазуға үйрету. Жоспар--өте күрделі жұмыс. Ол бүкіл шығарма жазуға тиісті тақырыпты,туындыны,оның идеясын ,құрылысын және мазмұнын толық қамтитындай етіп жасалуы тиіс.Оқушы шығармасының талапқа сай жазылуы оның жоспарының дұрыс жасалуына да байланысты. Сондықтан ең алдымен жоспарды дұрыс,жүйелі жасауға үйретіледі. Шығармаға жоспарды дұрыс жасау оқушының сол тақырыпты,мәселе мен туындының мазмұны мен идеясын қаншалықты түсінгеніне байланысты.Сондықтан шығарма жаздырардан бұрын сол тақырып мәселесін немесе еңбектің мазмұнын қаншалықты білетінін ,оған керекті жағдайларды анықтап алу керек.Содан кейін шығарма жоспарының мәні мен мазмұнының және қандай түрлері болатыны түсіндіріледі. Қорытынды бөлім –оқушы шығармасының түйінді өзегі. Мұнда оқушы сөз етіп отырған тақырыптан алған әсерін,тілек мақсатын жазушы я шығарма ,тақырып я мәселе туралы пікірін білдіреді. Шығарма тақырыбына жоспар құруға көмектесемін. Жоспар I Кіріспе. II Негізгі бөлім: а) ә) III Қорытынды. Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Кез-келген ақын-жазушылардың шығармаларын оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 9 Сабақтың тақырыбы: С.Торайғыров (1893-1920) Сабақтың мақсаты: а) С.Торайғыровтың өмірінен мәлімет бере отырып,оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету; ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу; б) Сабақ барысында оқушыларды өз ойын айта білуге, мәнерлеп оқуға дағдыландыру; Сабақтың түрі: жаңа сабақ Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау,іздену т.б Сабақтың көрнекілігі: сызбалары,кестелері, портреті т.б Пәнаралық байланыс: тарих Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. б) Жаңа сабақты түсіндіру: Cұлтанмахмұт 1893 жылы 28 қазан күні Көкшетау облысының Қызылту ауданында дүниеге келеді. Балалық,жастық шағы Баянауылда өтеді. Арғы атасы Торайғыр би болған, шешендігімен әділдігімен ел арасында аты аңызға айналған. Өз заманының ірі тұлғасы болған. Мұқан,Тортай деген молдалардын сауатын ашады. Ақын 27 жасында 1920 жылы 21 мамырда ауыр науқастан қаза табады.
С.Торайғыровтың шығармаларына назар салып зерттеген жазушы Ж.Аймауытов, ғалымдар Б.Кенжебаев,Ғ.Ахмедов А.Еспенбетов т.б Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін. 1.С.Торайғыровтың қандай поэмаларын білесіңдер? 2. Ақынның қандай өлеңдерімен таныс едік? 3. Сұлтанмахмұттың ұстаздары кімдер? Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: С.Торайғыровтың өмірбаянын оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 9 Сабақтың тақырыбы: С.Торайғыров «Шәкірт ойы» Сабақтың мақсаты: а) «Шәкірт ойы» өлеңін оқытып, мағынасан ашу,талдату; ә) өзіндік ой,пікір айта білуге жетелеу,шығармашылық қабілеттерін дамыту; б) өлең арқылы оқу білімге үндеу,отансүйгіштікке,еңбексүйгіштікке тәрбиелеу; Сабақтың түрі: шығармашылық сабақ Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,мәнерлеп оқу,топтастыру т.б Сабақтың көрнекілігі: сызбалары,кестелері, электронды оқулық т.б Пәнаралық байланыс: тарих,астрономия Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген Сұлтанмахмұттың шығармаларын сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. б) Жаңа сабақты түсіндіру: Сергіту сәті. Оқушылар орындарынан тұрады. Мұғалім айтқан қимылдарын оқушылар бейнелейді. Тегіс жолда келеміз деп елестетіңіздер. Енді сазды,балшықты жерде келесіздер. Өзенде жүзіп келесіздер. Енді қолдарыңызға дүрбілеріңізді алып қараңыздар.(Осы сәтте экранға Қазақстан бейнелеген карта шығады). Не көрдіңіздер? -Қазақ елін. -Баянауыл аймағын. -Сұлтанмахмұт Торайғыровты. Тапсырма. Ақынға арнау Өлең тармақтарының соңғы сөздері берілген. Сол сөздерді байланыстырып өлең жазу. арнаған бар адам. ................. тараған. Бүгінгі танысатынымыз С.Торайғыровтың келесі шығармасы –«Шәкірт ойы» Өлеңді мәнерлеп оқу. «Миға шабуыл» әдісі арқылы талдау. Шәкірт нені армандайды? Елдің жүрегі неге мұздаған? Ол неге жұлдыз емес Күн болғысы келеді? Астрономиялық тұрғыдан жұлдыз бен Күн туралы ғылыми түрде түсінік береді. (электронды оқулық) Топтастыру. Ілім-білімге құштар Қараңғылықтан құтқаратын Күн болуды армандайды ШӘКІРТ Еліне адал қызмет еткісі келеді. Надандықпен күреседі «Менің ойым», ой түйін жасау. 6.Венн диаграммасы арқылы ортақ қасиетін табу
7.Өлең құрылысына талдау Қараңғы қазақ //көгіне// а Өрмелеп шығып //күн болам!// б Қараңғылықтың// кегіне// а Күн болмағанда,//кім болам?// б Мұздаған //елдің жүрегін // в Жылытуға //мен кірермін!// в 3 шумақ, 6 тармақ , 2 бунақ , 8 буынды кезектес,шалыс ұйқас. Бекіту «Менің арманым», пікірлесу. Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: 1. Сұлтанмахмұттың «Шәкірт ойы» өлеңін жаттау 2.Өлең құрылысына талдау 3. «Орны отайып көгерді,Ақын арманын ел көрді» тақырыбында шығарма жазу. Қорытынды. Жүсіп Баласағұнның «Біле бер, қанша білсең тағы тіле, Жетерсің мұратыңа біле-біле» деген сөзін әрқашан естеріңізге сақтап,білмекке құмар болыңыздар. Бүгінгі сабақтан түйген ойларыңыз болашақ өмірлеріңізден көрініс тауып,Күн нұрындай баршаға шуақ сеуіп жарқырап жүріңіздер. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 9 Сабақтың тақырыбы: С.Торайғыров «Бір адамға» Сабақтың мақсаты: а) С.Торайғыровтың өмірі мен шығармашылығы туралы айта отырып,өлеңнің мән-мазмұнын түсіндіру; ә) оқушыларды адамгершілікке, қайырымды болуға,қоғамдық-саяси дүниетанымын дамыту; б) Сабақ барысында оқушыларды өз ойын айта білуге, мәнерлеп оқуға дағдыландыру; Сабақтың түрі: аралас сабақ Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау,іздену т.б Сабақтың көрнекілігі: сызбалары,кестелері, газет-жұрнал т.б Пәнаралық байланыс: тарих Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген тапсырманы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. б) Жаңа сабақты түсіндіру: Ой шақыру. Тақтаға тақырыпты жазу. С.Торайғыров кім? Қандай өлеңдерін білеміз? Ой өрбіту. Сыныпты үш топқа бөлеміз: баяндаушылар,зерттеушілер, сарапшылар. «Баяндаушылар» ақынның өмірбаяны жөнінде қысқаша мағлұмат береді. Ой қозғау. «Бір адамға» өлеңін оқып беру. Осы өлеңнің шығу тарихы және ақынның басқа да өлеңдері жөнінде зерттеу тобы не дайындап келгенін тыңдау. Сұрақ. Шорманның Садуақасы шен-шекпенді кімнен не үшін алды? Қалай жинады? Әлеуметтік теңсіздікті ашу. Ой дамыту. Мәтін бойынша жұмыс. Осы өлеңде оқиға бар ма, әлде ақынның көңіл-күйі сезімі бар ма? Неше адам қатысып отыр? Мұнда шал сөзі бар, ол қын атынан баяндалады. Сосын ақынның ішкі ойы,монологы берілген. Ирония дегенді түсіндіру. Бір қарағанда мақтау сияқты көрінгенмен ,астарында зілді кекесін,мысқыл,әжуа жататын астарлы ойды ирония дейміз. Мәтіннен иронияны тауып оқыту. Екі-үш шумақ. Ащы мысқылмен,зілді кекесінмен ашық түрде күлкі ете суреттеуді сатира дейміз. Соңғы үш шумағы. Сатиралық ойды табу. Оқушылардың баяндағанын қорытындылау үшін синхрондық таблица қолдануға болады. 1893 жыл Көкшетау облысы әкесі Шоқпыт (Әбубәкір) 1908 жыл Баянауыл Әбдрахман медресесі. 1911 жыл Баянауыл Нұрғали мұғалім. Ой шарықтату. Өлең ұйқасын,тармақтарын талдау (5 шумақты) а әр тармақта үш шумақ а қара өлең 11 буын б ұйқас 11 буын а 11 буын 11 буын
Білімді бекіту: Сөздік жұмысы. Ой қозғау Оқа-әшекейлі зат. Бұлды түйме-бағалы ілгек Шекпен-түйенің жүнінен жасалған сырт киім Нақақ-адал,бейкүнә 1. 1 шумақты үш қайталап жаттау. 2. Өлеңді бөліп мәнерлеп оқытып шығу. 3. Деңгейлік тапсырма. І деңгей. 4-шумақты қара сөзге айналдырып жазу. ІІ деңгей. Осындай ирониялық сарында жазылған А.Байтұрсынұлының қандай шығармасы бар? Мазмұнын естеріне түсіруі. І деңгей. Өлең мазмұнын айт. ІІ деңгей. Осы өлең арқылы Шорманның Садуақасына мін,ездеме бер. ІІ деңгей. Осы өлең идеясымен мәндес мақал-мәтел айт. ІІ деңгей. Өзің біреуді әжуалап өлең шығарып көр. Ой қорыту. Insert стратегиясы бойынша жұмыс.
Панасы жоқ таудан без. Пайдасы жоқ байдан без. Итті күшігім-күшігім десең,аузыңды жалайды. Өзін-өзі мақтаған өліммен тең. Жеп тоймаған жалағанмен тоймайды. Басы ауырмағанның құдайда несі бар. Басы ауырғанның қасында балтырың сыздамасын. Алма ағашынан алысқа түспейді. Қарны ашып көрмеген ас қадірін білмейді. Аш бала тоқ баламен ойнамайды. Тоқ бала аш болам деп ойламайды. Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: С.Торайғыровтың «Бір адамға» өлеңін жаттап келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 9 Сабақтың тақырыбы: Мағжан Жұмабаев « Мен кім?» Сабақтың мақсаты: а) Мағжан Жұмабаевтың «Мен кім?» өлеңінің негізгі идеясын таныту; ә) оқушылардың ойлау,есте сақтау қабілеттерін дамыта отырып тақырып бойынша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру; б) өршіл де өжет,жігерлі болуды талап ету,үйрету; Сабақтың түрі: жаңа оқу материалын меңгерту Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,топтау , салыстыру т.б Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар, деңгейлік тапсырмалар жазылған жайма қағаз т.б Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ тілі Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. б) Жаңа сабақты түсіндіру: Қазақ әдебиетінің 20 ғасыр басындағы жарқын жұлдыздарының бірі—Мағжан Жұмабаев. Мағжан Жұмабаев кім,қандай ақын? Осы сұрақтың жауабын,яғни ақынның кім екенін,ақындық қуаты қандай екенін «Мен кім?» деген өлеңінен іздеп көрейік. Өлеңді мәнерлеп оқып, ауызша талдау. Топпен жұмыс: . «Баяндаушы топ» Ақын өзін нелерге теңейді? Жалын жолбарыс бұлт 
Тұлпар арыстан теңіз күн жел « Суреттеуші топ» Ақын өзін неге осы нәрселерге теңеді? Ол сөздер қандай қасиеттерді бейнелейтіндігін айтыңдар. Арыстан: азулы аң,аң патшасы.Жолбарыс: бұл да мықты.Бұлт: түйіліп тұрады,жаңбыр әкеледі. Күн: жер бетіне шуақ әкеледі. Теңіз: буырқанады,толқиды,тасады. Жалын: от,өртеп жібереді. Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Венн диаграммасы бойынша «Мен кім?» өлеңін Сұлтанмахмұттың «Шығамын тірі болсам,адам болып» өлеңімен салыстырады. Білімді бағалау:Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: «Ер жігітке тән қасиеттер..» деген сөйлемді жалғастырып,толықтырып,өлеңді жаттап келу Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 9 Сабақтың тақырыбы: М.Жұмабаев «Сүйемін» Сабақтың мақсаты: а) М.Жұмавбаевтың ақындық ерекшелігіне тоқталу; ә) Мағжан өмірі мен «Сүйемін» өлеңінің байланысын ашу; б) Мағжан туралы деректерді кеңірек түсініп,ұғынуға дағдыландыру; Сабақтың түрі: дамыта оқыту Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,талдау,іздену т.б Сабақтың көрнекілігі: шығармалар жинағы, портреті т.б Пәнаралық байланыс: тарих Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген тапсырманы сұраймын. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. б) Жаңа сабақты түсіндіру: Мағжанның қандай шығармаларын білесіңдер? Мағжанға айып тағылғанда қандай айып тағылған еді?
А)
Қарт анасын Жарын Алаш елін Сарыарқа жерін Ә) Өлең құрылысына талдау. Күлдей күңгірт шашы бар, а Тоқсан бесте жасы бар, а Көз дегенің сұп-сұр көр, ә Тасбиқ санап бүгіліп, б Жерге қарап үңіліп, б Көрсе ауыр күрсінер, а Менің бір қарт анам бар, а Неге екенін білмеймін, в Сол анамды сүйемін. в (1 шумақ , 9 тармақ, , 7 буын аралас ұйқас) Б) Өлең мазмұны І қатар. Ана,өмірдің алтын кіліті сенде ғана ІІ қатар. Жар-ердің тірегі. ІІІ қатар. Туған елін сүйе алмаған, Сүйе ала ма туған жерін.
ІІ
ІІІ.Шығармашылық (әңгіме,өлең, сурет салу) Топтастыру жүйесі: Жанұя құрметтеу ата-ананы жақсы көру достарды сыйлау Махаббат Ұстазға деген сүйіспеншілік жерін елін Білімді бекіту: Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. Түсінбеген сұрақтарына жауап беремін. «Махаббат» деген ұлы ұғымды ауызға алғанда біздің бойымызда қандай адамдық қасиеттер қалыптасады деп ойлайсыңдар? Біз осындай адамгершілік ұлы қасиеттерімізді кімге және нелерге арнауымыз керек? Білімді бағалау: Оқушылырдың жауаптарына ,сабаққа белсене қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады. Үйге тапсырма: Мағжан Жұмабаевтың «Сүйемін» өлеңін мәнерлеп оқып келу. Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 9 Сабақтың тақырыбы: Мағжан Жұмабаев «Қысқы жолда» Сабақтың мақсаты: а) Мағжан Жұмабаевтың жыр әлемімен танысу,поэзияның тереңіне бойлау; ә) өлеңнің,сөздің астарына,қыр-сырына мән беруге,идеясын түсініп,бағалай білуге баулу; б) оқулық және қосымша материалдар деректерін тиімді пайдалануға,ойын еркін айтуға,өз пікірін қорғап,айқын да айшықты тілмен сөйлеуге машықтыру; Сабақтың түрі: жаңа сабақ. Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, жинақтау,мәнерлеп оқу, баяндау, т.б Сабақтың көрнекілігі:, кітаптар,тірек сызба,сурет т.б. Пәнаралық байланыс: қазақ тілі,тарих Сабақтың барысы: а) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен амандасу,түгелдеу, оқу құралдарын тексеру, сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару. ә) Үй тапсырмасын пысықтау: Үйге берілген Кейіптеу туралы сұраймын.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын. 1.Кейіптеу деп қандай көркем сөздерді айтамыз? 2. Кейіптеу арқылы жазған кімдердің өлеңін білесіңдер? б) Жаңа сабақты түсіндіру: МағжанЖұмабаевтың өміріне шолу жасау. «Қысқы жолда» өлеңін мәнерлеп оқып шығу. Түсінік беру Мәтінмен жұмыс (өлеңді сатылай кешенді талдау) «Қысқы жолда» Өлең. 5 шумақ 21 тармақ 8 бунақ 7-8 буын аралас ұйқас (а-а-б-б-в-б-г-в) а)Эпитет «Құлағын қайшыландырып». ә) Кейіптеу «Екі иімінен дем алып», «Сақ-сақ күледі,долданып», «кебін жамылып», «Екі санын шапақтап» б) Теңеу. «Аңдай ұлып» 9. Қаракөк-аттың аты 10. Өлең табиғаттың қаталдығы адамға, малға қауіпті екенін білдіреді. 4. Сонымен «Қысқы жолда» өлеңінде қай мезгіл туралы айтылған? Қазір жылдың қай мезгілі? Қыс туралы тағы қандай ақынның өлеңін білесіңдер? (Абай) жүктеу/скачать 2,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|