Көрнекілігі: компьютер, тапсырма жазылған бетшелер

А) Оқушылармен амандасу, түгендеу

Б) Сабаққа әзірліктерін бақылау
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

1. 
   Ақпарат сөзі не мағына береді?
   
2. 
   Ақпаратты қорғаудың қандай түрлерін білесіңдер?
   
3. 
   Хабардың ақпараттық көлемі дегеніміз не? – Хабардың ақпараттық көлемі деп хабардың ұзындығын, яғни хабарды жазу үшін пайдаланылған символдар санын айтады.
   
4. 
   Ақпарат құндылығы жайлы не білеміз? – Ақпараттың құндылығы оның міндеттерді шешу үшін қаншалықты маңызды екендігіне, сондай-ақ алдағы уақытта адам қызметінде қаншалықты қолданылатындығына байланысты болып келеді.
   
5. 
   Ақпаратты кодтау дегенді қалай түсінеміз? – Қандай да бір тілдің көмегімен ақпаратты ұсынуды кодтау деп атайды.
   

1. 
   ДК қашан пайда болды?
   
2. 
   ДК-дің вируспен зақымдану белгілерін ата
   
3. 
   Вирус деген не? Вирустар қалай тарайды?
   
4. 
   Вирус компьютерге қалай түседі?
   
5. 
   Егер компьютер вируспен зақымданса, не істеу керек?
   
6. 
   Антивирустық программа дегеніміз не? Ол неге қарсы арналған?
   

Ол компьютерге пайдаланушының рұқсатынсыз, «зақымдалған» дискета немесе «зақымдалған» файлмен бірге түсуі мүмкін. Ішінде вирусы бар программа «зақымдалған» деп аталады.

Жаңа вирустық прогр-ң саны үнемі көбейіп және түрлері өзгеріп отырады. Сондықтан компьютер пайдаланушы вирустар табиғатын, вирус-ң жұғу әдісін және олардын қорғануды білуі керек.

Қазіргі кезде 50 мыңнан астам вирус белгілі. Олар шартты түрде келесі белгілері бойынша кластарға бөлінеді.

Мекендеу ортасы бойынша:

• 
  Желілік, компьютерлік желі арқылы тарайтын.
  
• 
  Файлдық, орындалатын файлға кіретін;
  
• 
  Жүктейтін, қатқыл дискінің немесе дискеттің жүктейтін секторына кіретін.
  

• 
  Резиденттік, ДК жадына жүктелетін;
  
• 
  Резиденттік емес, Дк жадын зақымдамайды және активті қалпында ұзақ уақыт сақталмайды.
  

-зиянсыз , қауіпсіз, қауіпті, өте қауіпті

Компьютердің вируспен зақымданғанын дер кезінде анықтау үшін вирустардың пайда болуының келесі негізгі белгілерін білу қажет:

1. 
   Ойдағыдай жұмыс істеп тұрған программалардың жұмысын тоқтатуы немесе жұмыс істемеуі;
   
2. 
   Компьютердің баяу жұмыс істеуі;
   
3. 
   Файлдар мен қапшықтардың жоғалуы немесе олардың ішіндегілердің бұрмалануы;
   
4. 
   Файлдардың өлшемдерінің өзгеруі;
   
5. 
   Дискідегі файлдар санының көбеюі;
   
6. 
   Бос жедел жад өлшемінің кішіреюі;
   
7. 
   Компьютер жұмысындағы жиі тұрып қалулар мен жаңылысулар.
   

1. 
   Вирус өзінің бүлдіретін функцияларын орындауын жалғастырмауы үшін компьютерді өшіру керек.
   
2. 
   Антивирустық программа орнатып, оларды іске қосу керек.
   
3. 
   Барлық файлдарды кері көшіру және архивтік көшірмелерді пайдалану арқылы қалпына келтіру керек.
   

Вирустарды табуға және жоюға мүмкіндік беретін программалар антивирустық (вирусқа қарсы) программалар деп аталады. Вирусқа қарсы программалар – ақпаратты қорғау құралдарының бірі. Заманауи вирусқа қарсы программалар 100 мыңдаған вирустарды іздеп таба алады, бірақ ешқайсысы 100% қорғауды қамтамасыз етпейді. Үйдегі тұтынушылар үшін Microsoft компаниясы зақым әкелетін программалар мен вирустардан тиімді қорғану үшін – Microsoft Security Essentials программасын ұсынады.

1. 
   Үйлеріңде компьютер вируспен зақымданды ма?оны қалай анықтадыңдар?
   
2. 
   Компьютер қалай зақымдануы мүмкін?
   
3. 
   Зақымдану белгілері пайда болғанда не істеу керек?
   
4. 
   Компьютерлеріңде вирусқа қарсы қандай программа орнатылған?
   
5. 
   Вирус қалай тарайды?
   

А) білімділік – оқушыларға компьютердің программалық жабдықтамаларының маңызын ұғындыру.

Б) дамытушылық – жеке тұлғаны дамыту, оқу материалынң ең бастысын, мазмұнын ажырату, техника жетістіктерін пайдалана білуге үйрету.

В) тәрбиелік – оқушыларды компьютермен тиімді, ұқыпты, сауатты түрде жұмыс жасауға үйрету.

А) Оқушылармен амандасу, түгендеу

Б) Сабаққа әзірліктерін бақылау

В) Сабақтың мақсатын таныстыру.

1. 
   Компьютердің программалық жабдықтамасына не жатады?- Компьютердің программалық жабдықтамалары жүйелік программалар, қолданбалы программалар және программалау жүйелерінен тұрады.
   
2. 
   Қолданбалы программалардың тағайындалуы. Олар қалай жіктеледі? - Қолданбалы программалық жабдықтама мәліметтерді өңдеудің нақты есептерін шешуге арналған. Олардың көмегімен құжаттар мен графикалық объектілерді құруға, есептеулер жүргізуге, бос уақытты дұрыс ұйымдастыруға болады.
   
3. 
   Программалау жүйесі не үшін қажет?- Программалау жүйелері программалау тілдері мен арнайы программаларды құрайды. Олардың көмегімен құрылған программалар компьютердің жадына енгізіледі, ретке келтіріліп, тексеріледі және орындалады.
   
4. 
   Программалау тілдерін ата? – Паскаль, бейсик, Си, Фортран, Ассемблер. т.б.
   

1. 
   Windows XP деген не?
   
2. 
   Жұмыс үстелі туралы не білеміз? Мысал келтір.
   
3. 
   ОЖ туралы не айта аламыз?
   

ОЖ-бұл компьютерді іске қосқан кезде жүктелетін және оның барлық құрылғыларының жұмысын басқаратын арнайы программа.

ОЖ пайдаланушымен диалог жасай алады, орындалатын басқа программаларды іске қосады, компьютердің ресурстарын (жедел жадты, дискідегі орынды және т.б.) бөледі.

Дербес компьютерді, демек, олардың операциялық жүйесін дүие жүзінде жүздеген миллион адам қолданады.

ОЖ-лер компьютерге арналған параметрлері бойынша ерекшеленеді.

• 
  Бірміндетті және көп міндетті қатар атқаратын;
  
• 
  Бір адам пайдаланатын және бірнеше адам пайдаланатын.
  

Көпміндетті жүйелер бірнеше программаны қатар іске қосуға мүмкіндік береді.

Қазіргі кезде біз Windows XP операциялық жүйесінде жұмыс жасаймыз.

Ол көпміндетті және олардың көптерезелі графикалық интерфейсі бар.

Ол тұйық жұмыс ортасы болып табылады. Бұл ОЖ деңгейінде кез келген операцияны Windows-тан шықпай-ақ орындауға болады.

Windows графикалық жүйе болып табылады. Пайдаланушы командаларды мәтіндік жолдар түрінде пернетақтадан енгізудің қажеті жоқ. Тек маусты пайд-п экраннан қажет командаға шертіп сәйкес батырманы шертіп қажетті операцияны таңдау керек.

UNIX – бұл командалық интерфейсі бар көпміндетті, бірнеше адам пайдаланатын ОЖ.

Windows-ты баптау

Бас меню мен Міндеттер панелінен басқа Windows –тың барлық баптауы дерлік Басқару панелі д.а. жүйелік қапшық арқылы орындалады. Қапшықты ашу үшін Пуск-Настройка-Панель управления орындау керек.

• 
  Күнді және уақытты баптау;
  
• 
  Оқиғаларға дыбыс тағайындау,
  
• 
  Жұмыс үстелі рееңінің өрнегін баптау;
  
• 
  Заставка (қыстырмалар);
  
• 
  Рәсімдеу схемаларын баптау;
  
• 
  Маус жүрісін баптау;
  

VII. Сабақты бекіту.

Компьютерде Windows баптауларын орындау арқылы бекітіледі.
VII. Сабақты қорытындылау.

ОЖ дегеніміз?

Ол не үшін қажет

Қандай ОЖ лерді білеміз?

7. 
   Өз ДК-де Windows –тың баптауларын орындап көру.
   
8. 
   Интернеттен ОЖ тақырыбына реферат дайындау.
   
9. 
   Тест тапсырмаларын дайындау
   

А) білімділік – оқушыларға ақпараттық қауіпсіздік маңызын ұғындыру.

Б) дамытушылық – жеке тұлғаны дамыту, оқу материалынң ең бастысын, мазмұнын ажырату, техника жетістіктерін пайдалан білуге үйрету.

В) тәрбиелік – оқушыларды компьютермен тиімді, ұқыпты, сауатты түрде жұмыс жасауға үйрету.

А) Оқушылармен амандасу, түгендеу

Б) Сабаққа әзірліктерін бақылау

В) Сабақтың мақсатын таныстыру.

6. 
   Компьютердің программалық жабдықтамасына не жатады?
   
7. 
   Қолданбалы программалардың тағайындалуы. Олар қалай жіктеледі?
   
8. 
   Программалау жүйесі не үшін қажет?
   
9. 
   Программалау тілдерін ата?
   

7. 
   Ақпарат сөзі не мағына береді?
   
8. 
   Ақпарат көздерін ата
   

Ақпараттық қауіпсіздіктің өте маңызды 3 жайын атап кетуге болады: қол жеткізерлік (оңтайлық), тұтастық және жасырындылық.

Объектінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған жұмыстар бірнеше кезеңге бөлінеді: даярлық кезеңі, ақпараттық қорларды түгендеу, қатерді талдау, қорғаныш жоспарын жүзеге асыру.

6. 
   Хабардың ақпараттық көлемі дегеніміз не? – Хабардың ақпараттық көлемі деп хабардың ұзындығын, яғни хабарды жазу үшін пайдаланылған символдар санын айтады.
   
7. 
   Ақпарат құндылығы жайлы не білеміз? – Ақпараттың құндылығы оның міндеттерді шешу үшін қаншалықты маңызды екендігіне, сондай-ақ алдағы уақытта адам қызметінде қаншалықты қолданылатындығына байланысты болып келеді.
   
8. 
   Ақпаратты кодтау дегенді қалай түсінеміз? – Қандай да бір тілдің көмегімен ақпаратты ұсынуды кодтау деп атайды.
   

Қорғаныш жүйесінің міндеттерімен таныс болайық:

• 
  Жасырын және өте жасырын ақпараттарды онымен рұқсатсыз танысудан және оның көшірмесін жасап алудан қорғау.
  
• 
  Деректер мен программаларды рұқсат етілмеген кездейсоқ немесе әдейі өзгертуден қорғау.
  
• 
  Деректер мен программалардың бұзылуының салдарынан болатын шығынның көлемін азайту.
  
• 
  Есептеу техника құралдарының көмегімен орындалатын қаражаттық қылмыстардың алдын-алу және т.б.
  

1. 
   Ақпараттық қауіпсіздікті операциялық жүйелер құралдары: файлдарды қорғаумен, компьютерлерді қорғаумен жабдықтау тақырыбы бойынша интернеттен мәлімет жинақтау.
   
2. 
   Информатика пәніне байланысты термин сөздерді жинақтап сөздік құрастыру.
   

А) білімділік – оқушыларға компьютердің программалық жабдықтамаларының маңызын ұғындыру.

Б) дамытушылық – жеке тұлғаны дамыту, оқу материалынң ең бастысын, мазмұнын ажырату, техника жетістіктерін пайдалана білуге үйрету.

В) тәрбиелік – оқушыларды компьютермен тиімді, ұқыпты, сауатты түрде жұмыс жасауға үйрету.

А) Оқушылармен амандасу, түгендеу

Б) Сабаққа әзірліктерін бақылау

В) Сабақтың мақсатын таныстыру.

5. 
   Ақпарат сөзі не мағына береді?
   
6. 
   Ақпарат көздерін ата
   
7. 
   Хабардың ақпараттық көлемі дегеніміз не?
   
8. 
   Ақпаратты кодтау дегенді қалай түсінеміз?
   
9. 
   Ақпарат құндылығы жайлы не білеміз?
   

4. 
   Программа деген не?
   
5. 
   Қандай программаларды білеміз?
   
6. 
   Программалық тілдерді ата
   

Компьютердің программалық жабдықтамалары жүйелік программалар, қолданбалы программалар және программалау жүйелерінен тұрады.

Жүйелік программалардың ішіндегі ең негізгісі операциялық жүйе (ОЖ) болып табылады.

Қолданбалы программалық жабдықтама мәліметтерді өңдеудің нақты есептерін шешуге арналған. Олардың көмегімен құжаттар мен графикалық объектілерді құруға, есептеулер жүргізуге, бос уақытты дұрыс ұйымдастыруға болады.

Қолданбалы программалар арнайы және әмбебап деп екіге бөлінеді.

Арнайы программаларға, бухгалтерлер (бухгалтерлік прог-р), жобалаушылар (автоматтандырылған жобалау жүйелері), дәрігерлер (медицина бойынша эксперттік жүйелер және т.б.)сияқты бір саланың мамандары пайдаланатын программалар тобы жатады.

Әмбебап программаларға мәтіндік және графикалық редакторлар, электрондық кестелер, электрондық пошта программалары, яғни пайдаланушылардың үлкен тобы қажет ететін программалар жатады.

Сонымен бірге бір-бірімен өзара байланысқан бірнеше қолданбалы программаларды біріктіретін, интегралданған пакет программалар бар. Мысалы, мәтіндік редактор, электрондық кесте, мәліметтер қорын басқару жүйесі.

Операциялық жүйе дербес компьютерді бағдарламалық жабдықтау негізін құрайды.

Драйверлер – операциялық жүйелердің сыртқы құрылғыларымен (принтер, CD-ROM дискілер, клавиатура, тышқан және т.б.) қарым-қатынасын қамтамасыз етуші бағдарламалар.

VII. Сабақты бекіту.

1. 
   Компьютердің программалық жабдықтамасына не жатады?- Компьютердің программалық жабдықтамалары жүйелік программалар, қолданбалы программалар және программалау жүйелерінен тұрады.
   
2. 
   Қолданбалы программалардың тағайындалуы. Олар қалай жіктеледі? - Қолданбалы программалық жабдықтама мәліметтерді өңдеудің нақты есептерін шешуге арналған. Олардың көмегімен құжаттар мен графикалық объектілерді құруға, есептеулер жүргізуге, бос уақытты дұрыс ұйымдастыруға болады.
   
3. 
   Программалау жүйесі не үшін қажет?- Программалау жүйелері программалау тілдері мен арнайы программаларды құрайды. Олардың көмегімен құрылған программалар компьютердің жадына енгізіледі, ретке келтіріліп, тексеріледі және орындалады.
   
4. 
   Программалау тілдерін ата? – Паскаль, бейсик, Си, Фортран, Ассемблер. т.б.
   

10. 
    Қазіргі заман бағдарламалық қамтамасыз етуге шолу. Программалық қамтамасыз етуді орнату және жою тақырыбына қатысты іздену.
    
11. 
    Информатика пәніне байланысты термин сөздерді жинақтап сөздік құрастыру.