Жаттығумен жұмыс: 136-жаттығу. Мәтіндегі үтірлердің қойылу себебін түсіндіріңдер.
Шығармашылық жұмыс: «Елін сүйген жүрек» тақырыбында өздерің лайық деп таңдаған кейіпкер туралы шағын әңгіме жазыңдар.
Білімді бекіту : Өткен тақырыптар бойынша бірнеше сұрақтар қоя отырып, түсінбеген сұрақтарына жауап беремін
сөйлем соңына қандай тыныс белгісі қойылады?
Сөйлем ішіне қандай тыныс белгісі қойылады?
Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма : 138-жаттығу.
Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы:9
Сабақтың тақырыбы : Бірыңғай мүшелерге байланысты қойылатын үтір
Сабақтың мақсаты : білімділік – Тыныс белгілерін ажыратуға үйрету;
дамытушылық – оқушылардың жеке өнімді қызметтерін дамытушылық тапсырмалар арқылы байқау,логикалық тапсырмалар арқылы жұмыстану, практикалық тапсырмалар арқылы оқушы қызметінің әрекетін арттыру;
тәрбиелік – лексикалық тапсырмалар арқылы оқушының сезіміне әсер ету,жан дүниелерін байыту.
Сабақтың түрі : аралас сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап, топтастыру, талдау
Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар, семантикалық карта
Пәнаралық байланыс : әдебиет, орыс тілі
Сабақтың барысы :
а) Ұйымдастыру кезеңі :
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау :
Үйге берілген тапсырманы сұраймын . Оқушыларға өткен тапсырма бойынша бірнеше сұрақтар қоямын
б) Жаңа сабақты түсіндіру.
Бірыңғай мүшелерге байланысты қойылатын үтір
|
|
Қойылатын орындары
|
Бірыңғай
мүшелер
жалғаулықсыз
келгенде арала-
рына үтір ойы-
лады.
|
Да, де, әрі, я,
яки, не, немесе, әлде жалғаулық
шылаулары бірыңғай
мүшелермен
қайталанып
келгенде
қойылады.
|
Мен, және
жалғаулық
шылаулары қайталанбайды. Онда жұптасқан
бірыңғай
мүшелердің
соңғы жұбының алдына
қойылады.
|
Да, де, әрі, я,
яки, не, немесе, әлде жалғаулық
шылаулары
бірыңғай баян-
дауыштар ара-
сында қайта-
ланбай келсе,
шылаудан соң
үтір қойылады
|
Да, де, әрі, я,
яки, не, немесе, әлде жалғаулық
шылаулары бірыңғай
мүшелердің
арасында
қайталанбай
тұрса үтір
қойылмайды.
|
Айгцл,
Әсел,
Әдемілер
бүгінгі
жауапкер-
шілікті
айқын
сезінеді.
|
Аяулым да,
Асыл да, Ме-
руерт те не
үйге кірерлерін, не кері
бұрылып ке-
терлерін білмей дал болды.
|
Айнұр мен
Айдын, Ардақ
пен Қанат
кезекшілікті
бөліп алып,
кезекшілік
міндеттерін
пысықтады.
|
Қоңырау
соғылды да,
сабақ басталды.
Айта салды да,
кейін қарай
жүгіріп кетті.
|
Келді де
көрді. Бойын шаттық әрі белгісіз
қорқыныш би-
легендей ме?..
Хабарласпады
я келмеді.
|
Жаттығумен жұмыс: 142-жаттығу. Мәтіннің тыныс белгілерін қойып шығыңдар.
Топпен жұмыс: 1-топ: 5 мақал жазып,кестеде көрсетілген үлгі бойынша талдаңдар.
Берілген мақал
|
бастауыш
|
баяндауыш
|
анықтауыш
|
пысықтауыш
|
Сөздің көркі-мақал
|
Көркі (несі?)
|
Мақал (не?)
|
Сөздің (ненің?)
|
-
|
2-топ: «Бал балалық қызықтары» атты 10 минут көлемінде мектеп өмірінен қызықты оқиғаларды еске түсіріп жазыңдар.
Білімді бекіту : Өткен тақырыптар бойынша бірнеше сұрақтар қоя отырып, түсінбеген сұрақтарына жауап беремін
Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма : 145-жаттығу.
Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы:9
Сабақтың тақырыбы : Қаратпа сөздерге байланысты қойылатын үтір
Сабақтың мақсаты : білімділік – Тыныс белгілерін ажыратуға үйрету;
дамытушылық – оқушылардың жеке өнімді қызметтерін дамытушылық тапсырмалар арқылы байқау,логикалық тапсырмалар арқылы жұмыстану, практикалық тапсырмалар арқылы оқушы қызметінің әрекетін арттыру;
тәрбиелік – лексикалық тапсырмалар арқылы оқушының сезіміне әсер ету,жан дүниелерін байыту.
Сабақтың түрі : аралас сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап, топтастыру, талдау
Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар, семантикалық карта
Пәнаралық байланыс : әдебиет, орыс тілі
Сабақтың барысы :
а) Ұйымдастыру кезеңі :
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау :
Үйге берілген тапсырманы сұраймын . Оқушыларға өткен тапсырма бойынша бірнеше сұрақтар қоямын
б) Жаңа сабақты түсіндіру.
Қаратпа сөздерге байланысты қойылатын үтір
Қаратпа сөздерге байланысты қойылатын үтір
|
Қойылатын орындары
|
Қаратпа сөз сөйлемнің ба-сында келсе үтір одан кейін қойылады
|
Қаратпа сөз сөйлемнің ортасында келсе үтір екі жағынан қойылады
|
Қаратпа сөз сөйлемнің аяғында келсе үтір алдынан кейін қойылады
|
Асқар, кел ақылдасайық
|
Ақылдасатын , Бейбітжан, не қалды?
|
Неге олай дейсіз, апа?
|
Оңашаланған айқындауышқа байланысты қойылатын үтір
Оңашаланған айқындауыш - өзінің алдында тұрған сөзді айқындап, дәлелдеп, түсіндіріп тұратын бір немесе бірнеше сөз.
Үтір оңашаланған айқындауыштың екі жағынан қойылады.
Мысалы: Біз, Қазақстан жастары, еліміздің жарқын болашағына сенеміз! Үлкен ұлы, Асаны, еңбекқор азамат еді.
Жаттығумен жұмыс: 149-жаттығу. Абай өлеңдерінен қаратпа сөзді қолданған өлеңдерді тауып, әрқайсысына 2 мысалдан келтіре отырып кестені толтырыңдар.
Қаратпа сөз басында
|
Қаратпа сөз ортасында
|
Қаратпа сөз аяғында
|
|
|
|
Білімді бекіту : Өткен тақырыптар бойынша бірнеше сұрақтар қоя отырып, түсінбеген сұрақтарына жауап беремін
Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма : 150- жаттығу.
Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы:9
Сабақтың тақырыбы : Нүктелі үтір
Сабақтың мақсаты : а) Тыныс белгілері туралы түсінік беру, нүктелі үтірдің жасалу жолдарын түсіндіру;
ә) оқушылардың ойын кеңейтіп тілді байытатын мазмұнды да көркем сөз үлгілері мол мақал-мәтелдер,нақыл сөздер үйрету;
б) Сабақ барысында оқушыларды сауатты,көркем жазуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі : Дәстүрлі сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,шығармашылық іздену
Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар, деңгейлік тапсырма, таблицалар
Пәнаралық байланыс : әдебиет, орыс тілі
Сабақтың барысы :
а) Ұйымдастыру кезеңі :
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау :
Үйге берілген тапсырманы сұраймын . Оқушыларға өткен тапсырма бойынша бірнеше сұрақтар қоямын
б) Жаңа сабақты түсіндіру.
Нүктелі үтір құрмалас сөйлемдер құрамындағы жай сөйлемдердің аражігіне қойылады.
Қойылатын орындары
|
Күрделі ойдың,
шумақтың,
сөйлемнің ішіндегі
мағынасы,
құрылысы жағынан
ұқсас келетін
сөйлемдер арасына
қойылады.
Бұл жай сөйлемдер
мағына жағынан
жақын, бірін-бірі
толықтырып, бір-
бірінің жалғасы
болып келетін,
әрқайсын жеке алып қолдануға болатын, тәуелсіз, дербес мағыналы болып келеді.
|
Мағыналары
жақын әрі
бір-біріне
тәуелсіз, кейде
басыңқылары да,
бағыныңқылары
да бір сөзден
жасалған (не
тұлғалас болып
келетін) аралас
құрмаластың
құрамындағы
жай
сөйлемдердің
басыңқысынан
кейін нүктелі
үтір қойылады.
|
Өз ішіндегі
үтірлері бар
құрмалас
сөйлемдердің
баяндауыш
тұлғалары
әртүрлі болса да, жай
сөйлемдердің
арасын ажырату үшін
нүктелі үтір қойылады.
|
Мағыналық
тұтастығы бар
болғандықтан,
рет-ретімен
әріптер не
цифрлар
арқылы санамаланып
айтылатын
сөйлемдерден
кейін нүктелі
үтір қоюға болады.
|
Ынтымақсыз ел
азар;
Шөбі кеткен жер
азар;
Отынсыз, сусыз
сай азар;
Қонысы жоқ бай
азар.
|
Бітісі жаман
қамысты су
ішінде от алар;
Жүрісі жаман
жігітті ел ішінде жау алар.
|
Уақыт
тізгінді қолеа
берер емес;
сағымдай
бұлдырап
ынтық қып,
шаршатпып,
бір жеткізбей-ақ қойды.
|
Маған салса, балалық
шағымды үш
кезеңге бөлер едім:
1) ерте балалық;
2) ерке балалық;
3) көркем балалық.
|
Жаттығумен жұмыс: 166-жаттығу. Мәтінмен танысып,сөйлем түріне талдау жасаңдар.
Білімді бекіту : Өткен тақырыптар бойынша бірнеше сұрақтар қоя отырып, түсінбеген сұрақтарына жауап беремін
Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма : 168-жаттығу.
Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы:9
Сабақтың тақырыбы : Сызықша
Сабақтың мақсаты : а) Тыныс белгілері туралы түсінік беру, сызықшаның жасалу жолдарын түсіндіру;
ә) оқушылардың ойын кеңейтіп тілді байытатын мазмұнды да көркем сөз үлгілері мол мақал-мәтелдер,нақыл сөздер үйрету;
б) Сабақ барысында оқушыларды сауатты,көркем жазуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі : жаңа сабақты игерту
Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,шығармашылық іздену, талдау
Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар, дидактикалық материалдар.
Пәнаралық байланыс : әдебиет,тарих
Сабақтың барысы :
а) Ұйымдастыру кезеңі :
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау :
Үйге берілген тапсырманы сұраймын . Оқушыларға өткен тапсырма бойынша бірнеше сұрақтар қоямын
б) Жаңа сабақты түсіндіру.
Сызықша - сөйлемдегі белгілі сөзді, сөйлемді, сөйлем мүшесін ерекшелеп, даралап, бөліп көрсету үшін және қызметі бірдей, мағынасы ыңғайлас сөздерді жинақтап, топтап, тұжырымдап айту үшін қойылатын белгі.
-
-
|
Қойылатын орындары
|
|
Баста-уыштан
кейін
қойыла-
тын
сызықша
|
Бірыңғай
мүше-
лерге
ортақ
жалпы-
лауыш
сөздің
алдынан
қойы-
лады.
|
Оңаша-
ланған
айқын-
дауыш
сызық-
шамен
ажыра-
тылады.
|
Құрмалас
сөйлемдер-
ге байланыс-
ты қойылады.
Жалғаулықсыз
қарсылықты,
түсіндірмелі
салалас құ-
рамындағы жай
сөйлемдер
арасына қойылады.
|
Төл сөз,
автор
сөзі,
диалогта
сызық-
ша
қойы-
лады
|
Сөйлемді
ықшам-
дап
қолдану-
га бай-
ланысты
қойыла-
тын
сызықша
|
Жаттығумен жұмыс: 170-жаттығу. Мәтінді көшіріп,өлеңді мәнерлеп оқыңдар.Сызықшаның өлеңді оқу мәнеріне әсерін түсіндіріңдер.
Шығармашылық тапсырма: Кесте бойынша мысал келтіріңдер.
Бастауыш та, баяндауыш та зат есімнен
|
Бастауыш зат есімнен,баяндауыш сілтеу есімдігінен
|
Бастауыш тұйық етістіктен,баяндауыш ІІІ жақтағы жалғаусыз зат есімнен
|
Бастауыш та,баяндауыш та бір сөздің қайталануынан жасалған
|
Бастауыш та, баяндауыш та сан есімнен
|
|
|
|
|
|
Білімді бекіту : Өткен тақырыптар бойынша бірнеше сұрақтар қоя отырып, түсінбеген сұрақтарына жауап беремін
Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма : 173-жаттығу.
Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы: 9
Сабақтың тақырыбы : Қос нүкте
Сабақтың мақсаты : Білімділігі: оқушыларға тыныс белгілері туралы түсінік беру,теориялық білімдерін практикамен ұштастыру,оқушы білімін есепке алу.
2.Дамытушылық: әдеби жанрлардың түрлерінен мысалдар келтіру арқылы пәнге деген қызығушылығын дамыту,ізденімпаздық қасиетін қалыптастыру,шығармашылыққа баулу,тіл байлығын жетілдру.
3.Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке,ізеттілікке,әдептіліке,шапшаңдыққа тәрбиелеу,ұлттық салт-дәстүрді қадірлеуге баулу,өз елін,тілін сүюді үйрету.
Сабақтың түрі : аралас сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап, топтастыру,жинақтау
Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар, дидактикалық материалдар
Пәнаралық байланыс : әдебиет, орыс тілі
Сабақтың барысы :
а) Ұйымдастыру кезеңі :
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау :
Үйге берілген тапсырманы сұраймын . Оқушыларға өткен тапсырма бойынша бірнеше сұрақтар қоямын
б) Жаңа сабақты түсіндіру.
-
Қойылатын орындары
|
Жалпылауыш сөздерден кейін, бірыңғай мүшелердің алдынан қойылады
|
Түсіндірмелі салаластың (бірінші жай сөйлемнің мазмұны екіншісінде анықталып, ашылып берілсе) жай сөйлемдер арасына қойылады.
|
Жалғаулықсыз себеп-салдар мәнді сөйлемнен кейін қойылады.
|
Автор сөзі төл сөзден бұрын келсе, автор сөзінен кейін қойылады.
|
Үйдегілердің бері: апам, Айна, інім, қонақтар да далаға жүгіріп шықты.
|
Үй артындағылар үшеу екен: інім, көршінің баласы және мен білмейтін бейтаныс бала.
|
Оны да түсіну керек: қолындағы бары осы ғана
|
Ол ойланып барып былай деді: «Биыл асығыстау емес пе? Келесі жылы барайық.»
|
Жаттығумен жұмыс: 184-жаттығу. Даналар сөзіндегі қос нүктенің мәнін ашыңдар. Қарамен берілген сөйлемдерді сөйлем мүшесіне талдаңдар..
Шығармашылық тапсырма: мақал-мәтел, дәйексөзді пайдалана отырып, «Жақсы дос-асыл қазына» тақырыбында шағын шығарма жазып, өздерің қолданған тыныс белгілерін қою себептеріңді түсіндіріңдер.
Білімді бекіту : Өткен тақырыптар бойынша бірнеше сұрақтар қоя отырып, түсінбеген сұрақтарына жауап беремін
Бағалау : Сабаққа қатысып отырғандарына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма : 185-жаттығу.
Күні: Пәні: қазақ тілі Сыныбы: 9
Сабақтың тақырыбы : Жақша
Сабақтың мақсаты : Білімділігі: оқушыларға тыныс белгілері туралы түсінік беру,теориялық білімдерін практикамен ұштастыру,оқушы білімін есепке алу.
2.Дамытушылық: әдеби жанрлардың түрлерінен мысалдар келтіру арқылы пәнге деген қызығушылығын дамыту,ізденімпаздық қасиетін қалыптастыру,шығармашылыққа баулу,тіл байлығын жетілдру.
3.Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке,ізеттілікке,әдептіліке,шапшаңдыққа тәрбиелеу,ұлттық салт-дәстүрді қадірлеуге баулу,өз елін,тілін сүюді үйрету.
Сабақтың түрі : Дәстүрлі сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,шығармашылық іздену
Сабақтың көрнекілігі : кеспе қағаздар, семантикалық карта
Пәнаралық байланыс : әдебиет, орыс тілі
Сабақтың барысы :
а) Ұйымдастыру кезеңі :
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй тапсырмасын пысықтау :
Үйге берілген тапсырманы сұраймын . Оқушыларға өткен тапсырма бойынша бірнеше сұрақтар қоямын
б) Жаңа сабақты түсіндіру.
Қойылатын орындары
|
Сөйлемдегі белгілі бір сөздің мағынасын, негізгі ойды айқындап, дәлелдеп, қосымша түсінік беру үшін қолданылатын қыстырма мәнді сөз, сөз тіркесі не сөйлем жақшаға алынады.
|
Үзінді, мысал, нақыл сөздің шығу дерегін, кімнен алынғанын көрсететін түсініктер жақшаға алынып беріледі.
|
Драмалық шығармаларындағы автор түсіндірмелері жақшаға алынып беріледі.
|
Кейде мәтіндегі сөздің мәні екі-ұшты, күмәнды болып келсе, сол сөзден кейін қойылатын сұрау белгісі, леп белгісі жақшаға алынады.
|
|
|
|
|
Жаттығумен жұмыс: 187-жаттығу. Жақшаның қойылу себептеріне назар аударыңдар. Қарамен берілген сөйлемдерді сөз таптарына талдаңдар.
Талдау жұмыстары:
Жан-жақты
Бұл сөз үш құрамнан тұр: жан және жақты
Құрылысына қарай -күрделі,қос сөз.
Қосарлама қос сөз.мағыналары жақын,синоним сөздер
Білімді бекіту : Өткен тақырыптар бойынша бірнеше сұрақтар қоя отырып, түсінбеген сұрақтарына жауап беремін
Достарыңызбен бөлісу: |