3 Пайдалы қазбалар Алтай Қазақстанның таусылмас табиғат қазынасының ордасы. Алтайдың қойнауында алтынның, күмістің, қалайы рудаларының, есепсіз қоры сақталуда. Нарын Күршім жоталарында- алтын мен сирек металдар. Қалба жотасында қалайы мен вольфрам
Кенді Алтайда – көптеген түсті металдар бар.
Осы қазбаның негізінде Өскеменде, Риддерде, Зырянда металлургия кәсіптері салынған.
4 Климаты. Алтай қоңыржай континентті климатта орналасқан. Жаз өзінде тау іші салқындау, ал қыста керісінше жылы. Оңтүстігінде жазы-ыстық, қысы –суық, жазы ыстық. Тау биіктеген сайын, температура өзгереді. Тау беткейлерінде шілде де +190 С, +220С, ал тауда 2500-3000 м биіктікте +70С, +60С. Ең суық ауа-райы -400 С –қа дейін төмендейді.
Жауын-шашын жалпы Алтай тауы Қазақстан жеріндегі жауын-шашын мол түсетін аймақ. Тау ішінде 1500мм, тау етегінде 300-400 мм. Қыста қар көп жауады, қардың қалыңдығы 1-3 мм. Жазғытұрым қар ерігенде сел тасқындары, қар көшкіндері жиі болады.Бұндай оқиғалар сол жердегі жергілікті халыққа кө зиян тигізеді.
5 Өзендері мен көлдері, мұздықтары. Алтайда өзен де, көл де көп. Олар басын таудағы қар суынан, мұздықтардан алады. Ең үлкені Ертіс. Ертістің Зайсан көліне дейінгі бөлігі Қара Ертіс болып басталып, Қалба мен Нарын жоталарының арасымен ағады. Ертіске құятын өзендер: Кендірлік, Күршім, Бұқтырма, Үлбі, Үбі т.б өзендері құяды. Ертістің бойында Өскемен, бұқтырма, Шүлбі электр станциялары салынған. Олар бүкіл Шығыс Қазақстанға және республиканың басқа жерлеріне электр қуатын береді. Алтай көлге де бай. Көлдердің ең үлкені Зайсан (ауданы 5510км2) Марқакөл (ауданы455км2) Марқакөл тектоникалық қазаншұңқырларда орналасқан. 1976 жылы Марқакөл қорығы ұйымдастырылған.
Мұздықтар Қазақстанның Алтай тауларында 328 мұздық бар. Мұз 2600м биіктікте жатыр. Жалпы ауданы 89,6 км2. Олар Қатын тау Оңтүстік Алтай тауларында көптеп кездеседі.
6 Табиғат зоналары. Солт. Батыстың биік белдеулері-дала зонасында. Оңтүстік шөлейтте орналасқан Ол екеуінің шекарасы Бұқтырма өзенімен жүреді. Алтай тауының беткейінде - м биіктікке дейін өсімдіктер өседі. Одан жоғары мәңгі қар.
Достарыңызбен бөлісу: |