Сабақтың тақырыбы: «Абай – қазақ даласының сұңқары»
Мақсаты: а) ойшыл ұлы ақын шығармашылығына деген қызығушылығын арттыру, әдеби дүниетанымын кеңейту; ә) жан-жақты ой-өрістерін, ойлау қабілеттерін дамыту; б) жауапкершілікке, жаңашылдыққа, ізденімпаздыққа тәрбиелеу.
Түрі: бекіту сабағы.
Әдісі: сұрақ-жауап, мәнерлеп оқу, тест, талдау.
Көрнекілігі: слайд, интерактивті тақта, кітап көрмесі.
Сабақ барысы.
І. Ұйымдастыру кезеңі:
А) амандасу; ә) сыныпты түгендеу; б) сыныпты 3топқа бөлу (түрлі түсті қағаздарда жазылған сұрақтарға жауап ала отырып, топқа бөлу).
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. (Абайдың қарасөздерін жатқа сұрау).
ІІІ. Жаңа сабақ.
«Мына тұрған Абайдың суреті ме?
Өлең сөздің ұқсаған құдіретіне.
Ақыл, қайрат, білімді тең ұстаған,
Өр Абайдың төтеген кім бетіне?»
(Абайдың өмірі мен шығырмашылығы жөнінде слайд көрсету).
1.Тест тапсырмасы:
1.Абай қай жылы, қай айда дүниеге келді?
А) 1840ж. 22қыркүйекте; ә) 1845 ж.10 тамызда; б) 1846ж. 10 қазанда.
2.Абайдың руы кім?
А) Арғын; ә) Керей; б) Тобықты;
3. Абай оқыған медресе:
А)Ахмет-Риза медресесі;
ә) «Ғалия» медресесі;
б) Медресе Рахманқұли;
4. Медреседе діни уағыздармен шектеліп қалмай қандай тілдерді игерді?
А) араб, парсы, түркі; ә) араб, парсы, орыс; б) араб, парсы, иран.
4.Құнанбай Абайды оқудан шығарып, ел билеу ісіне баулығанда неше жаста еді?
А) 10 жаста; ә) 11 жаста; б) 13 жаста;
5. Ахмет Байтұрсынұлы Абайды қалай бағалады?
А) Ұлы ақын; ә) Қазақтың бас ақыны; б! Қазақ поэзиясының алыбы;
6. Абайдың немере ақын інісі кім?
А) Шәкәрім; ә) Мағауия; б) Мағжан;
7. Абайдың ақын ұлы кім?
А) Ақылбай; ә) Мағауия; Әкімбай;
8. Абайдың қанша поэмасы бар?
А) 3; ә) 4; б) 2;
9. Ақынның аяқталмай қалған поэмасы.
А) «Ескендір»; ә) «Масғұт»; б) «Әзім әңгімесі»;
10. Абайдың қарасөзінің саны қанша?
А) 42; ә) 43; б) 45;
11. Абай сынаған мақалды табыңыз.
А) Еңбек етсең емерсің;
Ә) Жарлы болсаң, арлы бол;
Б) Тәртіпке бағынған ел құл болмайды.
12. Абай М.Лермонтовтан неше шығарма аударды?
А) 27; ә) 38; б) 45;
13.Абайдың туған жерін табыңыз.
А) Арқа жерінде; ә) Құсмұрын бекетінде; б) Жидебайда.
14. Абайдың «Қараңғы түнде тау қалғып» өлеңінің негізі қай ақыннан алынған?
А) Гете; ә) Лермонтов; б) Крылов;
15.Еуропаға Александр Македонский деген атпен белгілі қолбасшының өмірі жайлы аңыздар негізінде жазылған поэмасын көрсет.
А) «Әзім әңгімесі»; ә) «Масғұт»; б) «Ескендір»;
16. Абай өлеңдерін кімнің атынан таратып жүрді.
А) Байкөкше; ә) Барлас; б) Көкбай;
17.Абай «Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озбақ» деп нешінші қарасөзінде жазды?
А) алтыншы; ә! Он сегізінші; б) отыз үшінші;
18. Абай өлеңді неше жасынан бастап жазды?
А) 8жастан; ә) 10 жастан; б)11 жастан;
19. Абай дұрыс еместігін дәлелдеген мақалды белгіле.
А) Әдепті бала -арлы бала;
Ә) Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей;
Б) Ата-анадан мал тәтті, алтынды үйден жан тәтті;
20. Абай «Қазақ мақалдарының көбінің іске татырлығы да бар, іске татымақ түгіл, не құдайшылыққа, не адамшылыққа жарамайтұғыны да бар» деп нешінші қарасөзінде жазды?
А) он жетінші; ә) жиырма тоғызыншы; б) отыз бірінші;
2. «Көсемдікке ұмтылу». Мәнерлеп оқу.
І топ. «Достық – махаббат лирикасынан»
ІІ топ. «Азаматтық – саяси лирикасынан»
ІІІ топ. «Табиғат лирикасынан»
3. «Сен – маған, мен - саған» (Әр топ бір-біріне 3 сұрақтан дайындайды).
4. Талдау жұмысы. «Талдау – табыс кілті» (Әр топ берілген
үзіндіні өлең құрылысына талдайды).
І топқа: Туғанда дүние есігін ашады өлең,
Өлеңмен жер қойнына кірер денең.
Өмірдегі қызығың бәрі өлеңмен,
Ойласаңшы, бос қақпай елең-селең.
(«Біреудің кісісі өлсе, қаралы ол» өлеңі)
ІІ топқа: Өлең –сөздің патшасы, сөз сарасы,
Қиыннан қиыстырар ер данасы.
Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп,
Теп-тегіс, жұмыр келсін айналасы.
(«Өлең – сөздің патшасы»)
ІІІ топқа: Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін,
Жоқ-барды, ертегіні термек үшін.
Көкірегі сезімді, тілі орамды,
Жаздым үлгі жастарға бермек үшін.
Бұл сөзді тасыр ұқпас, талапты ұғар,
Көңілінің көзі ашық, сергек үшін.
(«Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін»)
5. Поэзия минуты. Әр топтан бір оқушы Абайдың бір өлеңін жатқа айту керек.
6. Жұмбақтас. «Ақын мұрасы – ортақ қазына»
І топқа: «Сөзің асыл – баға жетпес, бір сөзің мың жыл жүрсе дәмі кетпес» .
ІІ топқа: «Әкеміздің бір шешесінентуған Ибраһим мырза, қазақ ішінде Абай деп атайды, сол кісі мұсылманша һәм орысша ғылымға жүйрік, һәм Алланың берген ақылы да бұл қазақтан бөлек дана кісі еді»
ІІІ топқа: «Қазақтың бас ақыны - Абай Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы – соңғы замандақазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ».
IV.Қорытынды. Н.Назарбаевтың «Абайды таныту арқылы біз Қазақстанды әлемге танытамыз, қазақ халқын танытамыз. Абай әрқашан біздің ұлттық ұранымыз болуы тиіс» деп айтқан пікірімен аяқтаймын.
V. Үйге тапсырма. Реферат жазу.
VI. Бағалау. Бағалау парақтары бойынша әр топтың ұпай саны мен топ мүшелерінің ұпайлары есептеліп, оқушылар бағаланады.
Бағалау парағы
Оқушы тегі, аты
|
Үй тапсырмасы
|
Тест
|
«Көсемдікке ұмтылу» (мәнерлеп оқу)
|
«Сен – маған, мен - саған»
|
Талдау
|
Поэзия минуты
|
«Жұмбақ
тас»
|
Қорытынды баға
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тест
1.Абай қай жылы, қай айда дүниеге келді?
А) 1840ж. 22қыркүйекте; ә) 1845 ж.10 тамызда; б) 1846ж. 10 қазанда.
2.Абайдың руы кім?
А) Арғын; ә) Керей; б) Тобықты;
3. Абай оқыған медресе:
А)Ахмет-Риза медресесі;
ә) «Ғалия» медресесі;
б) Медресе Рахманқұли;
4. Медреседе діни уағыздармен шектеліп қалмай қандай тілдерді игерді?
А) араб, парсы, түркі; ә) араб, парсы, орыс; б) араб, парсы, иран.
5.Құнанбай Абайды оқудан шығарып, ел билеу ісіне баулығанда неше жаста еді?
А) 10 жаста; ә) 11 жаста; б) 13 жаста;
6. Ахмет Байтұрсынұлы Абайды қалай бағалады?
А) Ұлы ақын; ә) Қазақтың бас ақыны; б! Қазақ поэзиясының алыбы;
7. Абайдың немере ақын інісі кім?
А) Шәкәрім; ә) Мағауия; б) Мағжан;
8. Абайдың қанша поэмасы бар?
А) 3; ә) 4; б) 2;
9. Ақынның аяқталмай қалған поэмасы.
А) «Ескендір»; ә) «Масғұт»; б) «Әзім әңгімесі»;
10. Абайдың қарасөзінің саны қанша?
А) 42; ә) 43; б) 45;
11. Абай сынаған мақалды табыңыз.
А) Еңбек етсең емерсің;
Ә) Жарлы болсаң, арлы бол;
Б) Тәртіпке бағынған ел құл болмайды.
12. Абай М.Лермонтовтан неше шығарма аударды?
А) 27; ә) 38; б) 45;
13.Абайдың туған жерін табыңыз.
А) Арқа жерінде; ә) Құсмұрын бекетінде; б) Жидебайда.
14. Абайдың «Қараңғы түнде тау қалғып» өлеңінің негізі қай ақыннан алынған?
А) Гете; ә) Лермонтов; б) Крылов;
15.Еуропаға Александр Македонский деген атпен белгілі қолбасшының өмірі жайлы аңыздар негізінде жазылған поэмасын көрсет.
А) «Әзім әңгімесі»; ә) «Масғұт»; б) «Ескендір»;
16. Абай өлеңдерін кімнің атынан таратып жүрді?
А) Байкөкше; ә) Барлас; б) Көкбай;
17.Абай «Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озбақ» деп нешінші қарасөзінде жазды?
А) алтыншы; ә! Он сегізінші; б) отыз үшінші;
18. Абай өлеңді неше жасынан бастап жазды?
А) 8жастан; ә) 10 жастан; б)11 жастан;
19. Абай дұрыс еместігін дәлелдеген мақалды белгіле.
А) Әдепті бала -арлы бала;
Ә) Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей;
Б) Ата-анадан мал тәтті, алтынды үйден жан тәтті;
20. Абай «Қазақ мақалдарының көбінің іске татырлығы да бар, іске татымақ түгіл, не құдайшылыққа, не адамшылыққа жарамайтұғыны да бар» деп нешінші қарасөзінде жазды?
А) он жетінші; ә) жиырма тоғызыншы; б) отыз бірінші;
Бағалау парағы
Оқушы тегі, аты
|
Үй тапсырмасы
|
Тест
|
«Көсемдікке ұмтылу» (мәнерлеп оқу)
|
«Сен – маған, мен - саған»
|
Талдау
|
Поэзия минуты
|
«Жұмбақ
тас»
|
Қорытынды баға
|
Әбуова Ж.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жақсылықов .
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Өтеміс Д.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кафиз Н.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сатыбалдиев Қ.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сейткалиева М.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сучков К.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Уразғалиев А.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Хасанов Э.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бағалау парағы
Оқушы тегі, аты
|
Үй тапсырмасы
|
Тест
|
«Көсемдікке ұмтылу» (мәнерлеп оқу)
|
«Сен – маған, мен - саған»
|
Талдау
|
Поэзия минуты
|
«Жұмбақ
тас»
|
Қорытынды баға
|
Әбуова Ж.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жақсылықов .
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Өтеміс Д.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кафиз Н.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сатыбалдиев Қ.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сейткалиева М.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сучков К.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Уразғалиев А.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Хасанов Э.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Бағалау парағы
Оқушы тегі, аты
|
Үй тапсырмасы
|
Тест
|
«Көсемдікке ұмтылу» (мәнерлеп оқу)
|
«Сен – маған, мен - саған»
|
Талдау
|
Поэзия минуты
|
«Жұмбақ
тас»
|
Қорытынды баға
|
Әбуова Ж.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жақсылықов .
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Өтеміс Д.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кафиз Н.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сатыбалдиев Қ.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сейткалиева М.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сучков К.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Уразғалиев А.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Хасанов Э.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тест жауаптары: 1) Ә; 2)Б; 3)А; 4)А; 5)Б; 6)Ә; 7) А; 8)А; 9)Б; 10) Б;
11) Ә; 12)А; 13) Б; 14) А; 15) Б; 16) Б; 17)Ә; 18) Ә; 19) Б; 20) Ә.
Достарыңызбен бөлісу: |