Сабақтың тақырыбы: «Алаш»-ұлттық рухтың арқауы 12 жылдық білім беру тәжірибе сыныбы 9-сынып

Сабақтың мақсаты:

1.Халқымыздың ардақты ұлдары бүкіл түркі тілдес халықтарға кеңінен танымал "Алаш"партиясы жайлы мәлімет беру.

2.Өз отанын,елін сүйетін ұлтжанды азамат болуға тәрбиелеу

3.Жеке тұлғаның интеллектуалды дамуын өз бетінше іздену,оқу арқылы оқушылардың саяси көзқарасын қалыптастыру

Сабақтың түрі :Іздену-зерттеу сабағы.

Сабақтың әдісі:Топпен жұмыс.

Сабақтың көрнектіліктері: ҚР картасы,интерактивті тақта,слайдтар,"Алаш"бағдарламасына кесте.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру.

Сабақтың барысы:

І.Кіріспе.

Мұғалімнің сөзі.

Бүгінгі сабағымызда: 1905 жылдан бастау алған «Алаш» қозғалысы неліктен 1917 жылғы ақпанға дейін өрлеу аясын тарылтты? Алаштың көшбасшылары кімдер? «Алаш» партиясының мақсаты не болды? Бүгінгі сабағымыздың арқауы осы болмақ

Кез-келген елдің жүріп өтетін тарихи жолы бар. Барша мемлекеттің тарихи сүрлеу-соқпағында аса күрделі, тіпті сол елдің мемлекеттілігіне қауіп төндіретін жолдар да кездеседі. Кей мемлекет тарихи бір кезеңде мемлекеттігінен айырылып жатады. Сол сияқты Қазақ елі де күрделі жолдардан өтті. Ел тарихындағы үлкен кезеңді қазақ хандығы десек, оны арғы-бергі тарихымыздағы мемлекетшілдік үлкен бір кезең деп айқындауға тиіспіз. Қазақ хандығы - мемлекетшілдіктің алтын көпірі. Кейіннен барып қазақ хандығы жойылды. Ресми түрде, хатталып-құжатталып жойылған соң, билікке ешкім шығарылмады. Ал енді қазақ елі өзінің мемлекеттік өзегін, мемлекеттік арқауын әрі қарай қандай күшпен жалғады?! Осы тұрғыдан қарағанда, Алашорда, Алаш үкіметі, Ұлттық кеңес сынды ұғымдардың мемлекетшілдік арқау болғанын түсінеміз.Алашорда бүгінгі тәуелсіз Қазақстанның бастауында тұрған, қазақ тарихындағы мемлекетшілдік арқауды жалғастырған, ресми тілмен айтқанда, мемлекетшілдік тәжірибені көрсеткен билік құбылысы және құрылымы ретінде тарихтан өз орнын алды.

Ендеше"Алаш"-ұлттық рухтың арқауы" атты іздену-сабағын бастайық.

ІІ.С.Торайғыровтың "Алаш ұраны"өлеңі жатқа оқылады.

«Алаш» туы астында

Күн сөнгенше сөнбейміз,

Енді Алашты ешкімнің

Қорлығына бермейміз.

Өлер жерден кеттік біз,

Жасайды Алаш, өлмейміз,

Жасасын «Алаш», жасасын! 

ІІІ.Іздену жұмыстары.

.

1-топ Алғашқы қадамдар немесе «Халық еркіндігі» партиясының сәтсіздігі

1 - оқушы. 1905 жылы 6тамызда Мемлекеттік Дума құру жөніндегі патша манифесі басқа ұлттармен бірге қазақ еліне де депутат сайлау құқын берді. 1905 жылдың желтоқсанында Оралда бес облыс қазақтары өз съезін өткізіп, Ресей конституциялық демократиялық партиясының бөлімшесін құруға әрекет жасады. 1906 жылы ақпанда қазақтардың екінші съезі өткізілді Қазақ кадеттерінің өмірде ұстанған мұраттары орыс кадеттерінің бағдарламасынан мүлдем өзгеше болды.

Олардың талаптары: Қазақ жерін қазақ елінің меншігі етіп жариялау, ішкі Ресейден қөшіп келушілерге тежеу қою, қазақ жұмысшыларына теңдік беру, қазақ балалары үшін мектеп ашу болды. Ұлттық мәдениетті дамытуға,қазақ тілін басқа тілдермен тең қолдануды талап етті.

1906 жылы маусымда Семей қаласында Мемлекеттік Думаға депутат сайлау үшін өкілдер жиналысы өтті Ә. Бөкейханов жиналғандарды «Халық еркіндігі» партия бағдарламасымен таныстырып, қатысқандарды партияға қосу жөнінде қаулы қабылдады.Алайда алғашқы жалпыұлттық партия құру әрекеті сәтсіз аяқталды Себебі: қазақ даласында саяси партия құратын алғышарттар қалыптаса қоймаған болатын Екінші себебі Ресей үшін Қазақстанда ұлт еркіндігін мұрат тұтқан саяси ұйым пайда болуы тиімсіз еді.

"Алаш" Ұлттық қозғалыс басшылары 1917 жылы шілде съезінде өздерінің алдына ерекше ұлттық саяси партия құру мақсатын қойды.

Алаш партиясының бағдарламасының негізін қалаған Ахмет Байтұрсынұлы, Әлихан Бөкейханұлы еді.Партияның қалыптасуына сол кездегі көзі ашық қазақ интелегенциясының барлығы атсалысты.

Партияның негізгі екі мақсаты болды:

1.Қазақ елін отарлық езгіден азат ету

2.Қазақ қоғамын орта ғасырлық мешеуліктен өркениетті әлеуметтік экономикалық және мәдени даму жолына алып шығу.

«Алаш» партиясының ерекшелігі оның өз Орталық Комитеті, жер жерлерде партия органдар жүйесі, губком /Семей/ және ұсақ уездік комитеттері болды.

1917ж. 21қарашада «Қазақ» газеті «Алаш» партиясының бағдарламасын жариялады. Слайд

а/Мемлекетті басқару формасы, сот, дін, жерді пайдалану, т.б

ә/ Білім беруде жастарды ұлттық мүдде негізінде оқыту,ана тілін дамыту ақысыз,жалпыға бірдей оқытуды қолдады.

Ақпан революциясының жеңісінені кейін Ә. Бөкейхановтың төңірегіне топтасқан либерал-демократиялық көзқарастағы қазақ интелегенциясы өкілдері ұлттық партия құру мәселесі бойынша өз жоспарын жүзеге асыруға кірісті.Олар қазақ халқын тап пен жікке бөлмей бүкіл ұлттың мүддесін көздеді. «Алаш» партиясына партия бағдарламасын қолдайтын,шыншыл, әділ, тура,адамдар ғана мүше бола алды. Буржуазиялық кадеттер партиясының идеясы Алашор дашылдар идеясынан мүлде басқа екендігіне көз жеткізді Оның мысалы Ә.Бөкейхановтың «Қазақ» газетінде кадеттер партиясынан шығатыны туралы ашықтан ашық мәлімдеуі еді.

Алашорда автономиялы үкіметінің төрағасы