Сабақтың тақырыбы: Қанатты, нақыл сөздер Сабақтың мақсаты

1. 
   Білімділік: Тұрақты сөз тіркестері мен мақал-мәтелдерді ажырата білуге үйрету, оларды  жаттата отырып, сөздік қорларын кеңейту,  бабалардан  қалған   ұлағатты   ғибрат  сөздердің мазмұнын  ашу,  мәнін  ұғындыру   және  одан  үлгі-өнеге  алуға  баулу;
   
2. 
   Тәрбиелік: Тіл, Отан, достық тақырыбындағы мақал-мәтелдерді бере отырып, өз тілін құрметтеуге, туған жерін, Отанын сүюге, досын, ата-анасын қадірлеуге тәрбиелеу;
   
3. 
   Дамытушылық:  үйге берілген тапсырманы орындата отырып, өз бетімен еңбектенуге, екі топқа бөле отырып топпен жұмыстана білуге дағдыландыру. Екі топты жарыстыру, ребустар шештіру арқылы  шапшаң ойлау, есте сақтау, ойын жүйелі жеткізе білу қабілеттерін дамыту.
   

1. Оқушылармен амандасу, түгелдеу;

2. Оқу құралдарын, сабаққа дайындығын тексеру;

3. Сыныптың тазалығына көңіл бөлу;

4. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару;

5. Cабақтың мақсатымен таныстыру.

1. 
   Мақал мен мәтелдің айырмашылығы неден байқалады?
   
2. 
   Мақал мен мәтелдің ой түйіндеу тұрғысынан қарағандағы ерекшеліктерін ата?
   
3. 
   Мақал мен мәтелдің құрылымы жағынан айырмашылықтарын ата.
   

1. Сабақ тақырыбын тақтаға жазу.

2. Сабақ мақсатын түсіндіру.
V Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Қанатты, нақыл сөздер

Қанатты сөздер дегеніміз – белгілі бір тәрбиелік мәні бар, көп сөзді шағын оймен жеткізе алатын сөздер.Олар: тұрақты тіркестер, мақал, мәтел, афоризмдер(нақыл сөздер), идиомалар.

Мақал мен мәтелді қалай ажыратамыз?

– Бүгінгі біздің сабағымыз сайыс түрінде өтпек, сынып оқушылары екі топқа бөлінді.

Сайысымыз ІV кезеңнен тұрады: Тақтаға плакат ілінеді.

 

І кезең. Үй тапсырмасының шарты: әңгіменің ішінде тұрақты тіркестер болуы міндетті.

1. Ұл ұяты әкеге, қыз ұяты шешеге.

3. Туған үйдің түтіні жылы.

4. Ер қанаты – ат.

5. Денсаулық– зор байлық.

6. Өнер алды– қызыл тіл.

7. Көз қорқақ, қол батыр.

8. Еңбек түбі- береке.

9. Жігітті жолдасынан таны.

10. Сабыр түбі – сары алтын.

 

ІІ тапсырма – берілген мақалдың жалғасын табу керек.

Не ексең…/соны орасың/

Тұз астың дәмін келтіреді,мақал …/сөздің сәнін келтіреді/

Қоянды қамыс өлтіреді, …./жігітті намыс өлтіреді/

Көп сөз көмір, …./аз сөз алтын/

Ақыл тозбайтын тон, білім…/таусылмайтын кен/

Оқу – білім азығы, білім– …./ырыс қазығы/

 

«Нақыл сөздер» туралы түсінік беру.

– Алдымен тақтаға назар аударайық, мына суреттегі адамдар сіздерге таныс па?

/Тақтада суреттер көрсетіліп, әр суреттің астында нақыл сөздер жазылған).

«Маған жақсы мұғалім бәрінен де қымбат, өйткені мұғалім – мектептің жүрегі.» Ы.Алтынсарин.
   «Әділдікті мойындау – адал кісінің ісі.» Б.Момышұлы
   «Еккенің тікен болса, орғаның балауса болмақ.» М.Әуезов
«Әлем әдебиетіндегі әйгілі жүз кітапты емін-еркін бар бояуымен төгілтіп түсіретін тіл- қуатты тіл, қазақ тілі – сондай тіл.»  Н.Ә.Назарбаев
Нақыл сөз (афоризм) – мағынасы терең ойды қысқаша бейнелейтін, авторы белгілі, тұжырымды ереже-қағидалар.

 

ІІІ кезең. «Сәйкесін тап».Тұрақты тіркестерге қатысты суреттер беріліп, жазылған тұрақты тіркестерді суреттермен сәйкестендіріп, мағынасын түсіндіруі қажет.

1) Екі топқа бір сөзден беріліп, сол сөзге синонимдес болатындай тұрақты тіркестерді тауып жазу керек. Тапсырманы  2 топтан бір оқушыдан тақтаға шығып орындайды.

І топқа: 

Асығы алшасынан түсті – Жолы болды                      

Айы оңынан туды

Тасы өрге домалады

Жұлдызы оңынан туды
ІІ топқа:

Көзі алақандай болу

Төбе шашы тік тұру– Қорқу                                   

Зәресі зәр түбіне жету    

Зәре құты қалмау
VІ Сабақты қорытындылау:

– Балалар, сонымен бүгінгі сабағымызда тұрақты сөз тіркестерін, мақал-мәтелдерді есімізге түсірдік. Қанатты сөздердің бізге күнделікті өмірде өз ойымызды жеткізуде сөзімізді әсерлі, көркем етіп жеткізуде маңызы зор екенін байқадық. Өз ойымызды жай  қарапайым сөзбен айта салмай, мақал-мәтелдермен,тұрақты тіркестерді кірістіре отырып сөйлесек, сөзіміз өтімді, ұтқыр болады.

1. 
   Қанатты, нақыл сөздер туралы түсінік.
   
2. 
   Қазақтан шыққан ұлы адамдардың, нақыл сөздерін жазып келу.