Сабақтың тақырыбы: Қазақтың халық әні Дудар ай Сабақтың мақсаты

1. 
   Ой шақыру
   
2. 
   Тыңдалым
   
3. 
   Оқылым
   
4. 
   Грамматикамен танысайық
   
5. 
   Жазылым
   
6. 
   Сергіту
   
7. 
   Айтылым
   
8. 
   Қорытынды
   
9. 
   Өзіндік жұмыс
   

Құлақтан кіріп, бойды алар,

Әсем әнмен тәтті күй.

Жүрекке түрлі ой салар,

Әнді сүйсең менше сүй-деп ұлы Абай атамыз айтқандай адам жүрегіне шуақ шашатын әндер қазақ халқында өте көп. Сондай-ақ сіздердің араларыңызда қазақ әндерін сүйіп тыңдайтын оқушылар жоқ емес. Біз бүгін қазақтың халық әніне теңеліп кеткен Дудар - ай әнін орындаймыз.

Ой шақыру:

1. 
   Қазақтың әндерін көп тыңдайсыздар ма?
   
2. 
   Қандай халық әндерін білесіздер?
   
3. 
   Дударай әнін естулеріңіз бар ма?
   

Қазақтың халық әндерімен пара-пар келетін «Дудар-ай» әнін естімеген жан кемде кем шығар. Әннің шығу тарихына терең үңілмесе де, алдыңғы әуенін естіген бойда ыңылдай кететіні хақ. Бұл әннің авторы Мариям Жагорқызы есімді орыс қызы.

Мария Егорқызы Рыкина қазақ жеріне көш аударған қарапайым шаруаның қызы. Мария Ақмола облысында өскендіктен қазақ тілін жетік меңгерген, домбыра тартуды да білген екен.  Ол Дудар есімді қазақ жігітін құлай сүйіп, ғашықтық ғаламатынан әсем әнді дүниеге әкелген. Ән жарыққа шыққан бойда кеңінен таралып кетті. Көбі ән авторын білмегендіктен оны халық әндерінің қатарына қосып жіберген. Кейін музыка зерттеушілері А.Затаевич пен Б.Ерзакович әнді тереңірек зерттеп, шығу тарихын анықтаған.

Бұл әнді алғашқылардың бірі болып көмейіне бұлбұл ұя салған қазақтың біртуар әншісі Әміре Қашаубаев орындаған. Ән негізінде поэма да, опера да жазылды. Қазіргі таңда әсем әнді өз репертуарына Сембек Жұмағалиев, Медеу Арынбаев, Жұбаныш Жексенұлы, «Арнау» дуэті бірқатар өнер жұлдыздары қосқан. Мөлдір сезім мен шын ғашықтықтан туған әннің жарыққа шыққанына қаншама уақыт өтсе де, өз әсемдігін жоғалтпай, талай ұрпақтың санасына сезім дәнін еге алды.

1. 
   «Дудар-ай» әні қандай мақсатпен шыққан?
   
2. 
   Әнді тыңдағандарыңыз бар ма?
   
3. 
   Қазіргі уақытта қандай әншілер орындайды?
   Көру көмекші етістігі.

   Көру етістігі негізгі және ауыспалы мағыналарында «1) қарау, көз тігу; 2) қызықтау, қасында болу; 3) кездесу, жолығу» қолданылады.

   (глагол «көру» употребляется в прямом и переносном значениях.

   Сонымен бірге көмекші етістік рөлінде «талпыну, байқап көру, істеп көру, әрекеттену» мағынасында қолданылады.

   (кроме того, употребляются в качестве вспомогательного глагола со значением «талпыну, байқап көру, істеп көру, әрекеттену».

   Мысалы: Мен француз тілінде сөйлеп көрейін. (Я попробую говорить на французком). Біз өзеннен балық аулап көрдік. (Мы попытались поймать рыбу на речке)

   
   
   
   
4. 
   Грамматикалық минимум.
   

1. 
   Тапсырма Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қойыңыз.
   

Мариям Жагор деген .......,

Дудар-айым, ..........,

Дудар-ай, ақ боз атты ............. бе,

Дудар-айым, Дудым,

Ащыкөл, Тұщыкөлдің арасы бар, 

Дудар-.......... , Дудым,

Қолында Мариямның ......... қайшы,

Дудар-айым, ................,

2. 
   Тапсырма. Әннің қайырмасын жазыңыздар.
   

Он алты, он жетіге - келген кезі

Қазаққа Дудар деген ғашық болып

Сондағы Мариямның айтқан сөзі

...............- ...... ................

........ ....... ....... .................!

..........-...., ........-....... .......!

Дудар-ай, ақ боз атты жемдедің бе

Жеріңе уағда айтқан келмедің бе?

Жеріңе уағда айтқан келмей қалып

Мариям заты орыс деп сенбедің бе?

.............-.... ............

....... ....... ....... ..........!

..........-......, ........ - ..... ..........!

Ащыкөл, Тұщыкөлдің арасы бір

Басыңа камшат бөрік жарасып жүр

Дудар-ай, келер болсаң тезірек кел

Орныңа өңкей жаман таласып жүр

.............-.... ............

....... ....... ....... ..........!

..........-......, ........ - ..... ..........!

Қолында Мариямның өткір қайшы

Қағазға Мариям аты жазылсайшы

Қор болып бір жаманға кеткенімше

Алдымнан қазулы көр табылсайшы!

.............-.... ............

....... ....... ....... ..........!

..........-......, ........ - ..... ..........!

3. 
   Суреттегі қазақ әншілерінің аты-жөндерін жазыңыздар.
   

4. 
   Өзге ұлттың қандай әншілерін білесіздер, солар туралы жазыңыздар.
   

5. 
   Айтылым. «Қазақтың эстрадалық әншілері » тақырыбы бойынша сұхбат құраңыз.
   

• 
  Қазақтың қандай атақты әншілерін білесіз?
  
• 
  Роза Рымбаева, Мақпал Жүнісова, Роза Бағланова, Ескендір Хасанғалиев
  
• 
  Осы әншілердің қандай әндерін сүйсініп тыңдайсыздар?
  
• 
  Атамекен,Саржайлау,әсіресе Әлия әнін сүйсіне тыңдаймын.
  
• 
  Мақпал Жүнісованың қандай әндерін білесіздер?
  
• 
  Қазақтың ерке қызымын , Ғашықтар жыры және т.б.
  

6. 
   Дудар-ай»_әнінің_минусовкасын_тыңдап_қосылып_орындату.______Сабақты_бекіту'>Сергіту сәті: « Дудар-ай» әнінің минусовкасын тыңдап қосылып орындату.
   

7. 
   Сабақты бекіту:
   

8. 
   Сабақты қорытындылау.
   

2.Сабақ сіздерге ұнады ма?

3.Сабағымыздың сіздерге пайдасы болды ма?

4.Болса, қандай?