Сабақтың тақырыбы: Еңбекке төленетін ақы
жүктеу/скачать 395,01 Kb.
|
0003ed55-da4d61c4
| 2. Мәтінмен жұмыс
- мәнерлеп оқыту - мәтін бойынша сұрақтар құрастыру 3. Грамматикамен жұмыс: - Сөйлем? - Сөйлем түрлері айтылу мақсатына қарай, құрылысына қарай неше түрге бөлінеді? - Сөйлем құрауға қатысқан сөздерді нелер дейміз ? - Дұрыс, сендер сөйлем мүшелерімен таныс болдыңдар. Сөйлем мүшелері тұрлаулы және тұрлаусыз болып бөлінеді. Тұрлаулы сөйлем мүшелері: бастауыш және баяндауыш. Тұрлаусыз сөйлем мүшелері: толықтауыш, пысықтауыш, анықтауыш. - Сұрақтарымен мысалдар келтіру. - Бастауыш Кім? Не? Кімдер? Нелер? Несі? - Баяндауыш Не істеді? Қайтті? Сұрақтарына жауап береді. - Толықтауыш ——— Атау, ілік сұрақтарынан басқа септік сұрақтарына жауап береді. - Анықтауыш ------- Қандай? Кімнің? Ненің? Сұрақтарына жауап береді. - Пысықтауыш -.-.-.-. Қалай? Қашан? Қайда? Сұрақтарына жауап береді. - Бүгінгі біздің грамматикалық тақырыбымыз: сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі Сөйлемде сөздер бір-бірімен грамматикалық байланыста қолданылады. Сол байланыстық негізінде сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі болады. Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі: А) Вспомагательный глагол (көмекші етістік) занимает последнее место; мысалы: Балалар ойнап жатыр. Ә) служебные слова (көмекші сөздер) распологаются после слова, к которому относятся; Үйдің алды жүзіммен жабылған екен. Б) сказуемое (баяндауыш) обязательно находится в начале предложения; В) Подлежащее (бастауыш) чаще находится в начале предложения; Г) Определение (анықтауыш) стоит перед определяемым словом; Ғ) Дополняющее слово находится перед дополнением (толықтауыш); Д) обстоятельство (пысықтауыш) находится перед словом, с которым связано. Бұл көрсетілгендер — сөйлемдегі сөздердің әдеттегі орын тәртібі. Кейде әр түрлі мақсатпен сөздердің сөйлемдегі қалыпты орын тәртібі бұзылып қолданылуы да мүмкін. Ол көбінесе өлеңде, ауызекі тілде, ұран түрінде айтылған сөйлемде, немесе белгілі бір сөздерге ерекше назар аудару мақсатынан туады. Мысалы: Тыңда, дала, Жамбылды!— Дала, Жамбылды тыңда. Тарт қолыңды Вьетнамнан!— Қолыңды Вьетнамнан тарт. Осындай белгілі мақсатпен сөйлемдегі сөздердің қалыпты орын тәртібінің бұзылып қолданылуы инверсия деп аталады. жүктеу/скачать 395,01 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|