Сабақтың тақырыбы Ежелгі түріктердің жазуы

Асилбекова Актолкын Торебековна

- көне түркі жазуының маңызын түсіну

2.Түсініреді, өзара пікір алмасады (тыңдалым, айтылым)

Қағанат, қаған, «он-оқ бұдын», миграция

Көне түркі жазуының басты ерекшеліктері...

Көне түркі жазуының ең басты өзгерістері/жетістіктер/ болды...

Бұл оқиға /өзгеріс маңыздды болды/ айтарлықтай, өйткені...

7 мин

Сұрақтар:

1. 
   Түркі елдерінің билеушілері кімдер?
   
2. 
   Бумын қай жылы билік етті?
   
3. 
   Шығыс түрік қағанының билеушісі кім?
   
4. 
   Түрік мемлекетінің құрамында неше ру тайпалар бар?
   
5. 
   Қандай себептерге байланысты Батыс түрік қағанаты ыдырады?
   
6. 
   Білге қаған қай қағанатты қалпына келтірді?
   

«Тірек сөздер» әдісі арқылы топқа бөлу. Оқушылар қима қағазға жазылған « Руна, Орхон-Енесей, Тастағы жазбалар»

І топ: Руна

ІІ топ:Орхон-Енесей

ІІІ топ: Тастағы жазбалар

ІІ. Ой шақыру. АКТ мүмкіндіктерін пайдалана отырып тақырыптық бейнежазба арқылы төмендегі сұрақтар,а жауап береді. жаңа тақырыпқа жалпы шолу. «Көне түркі жазбалар» бейнежазба

Сұрақтар:

-Бейне жазбада не туралы айтылған?

-Түркі тайпаларының әліпбиі неше әріптен тұрады?

-Руна деген қандай мағына береді?

-Орхон-Енесей жазба деректерінің аталу себебі неде?

- Күлтегін ескерткіші қайдан табылды?

- Білге, Күлтегін, Тоныкөкке қысқаша сипаттама бер

- Тас жазуда із қалдырған қолбасшы кім?

Хат

Дәптер

Топтар тапсырмаларды орындап болғаннан кейін топтың бір адамы «елші» болып сайланады да, зерделенген материалды түсіндіру және жинақтау, бұл туралы жаңа топтың ойын, бір шешімге келгенін немесе жетістікке жеткенін білу үшін басқа топқа барады. Бұдан кейін елші өз тобына қайтып оралып, білгендерін айтып береді. Сондай-ақ бұл әдіс елшінің тілді қолдану шеберлігін көрсетеді, әрі белсенді тыңдаушылар тобын қалыптастырады.

1. 
   Суретті негізге ала отырып, сұрақтарға жауап беріңіз
   

2. Орхон – Енисей ескерткіштерінен қандай мәліметтер алуға болады?

3. Неліктен зерттеушілерді түркі жазулары қызықтырады?

2. 
   Көне түркі жазуының маңыздылығын анықтаңыз.
   

-Руна жазулар ұғымын анықтайды;

- Орхон – Енисей ескерткіштеріндегі мәліметті саралайды;

- зерттеушілердің түркі жазуына қызығуының себептерін көрсетеді;

- көне түріктер руна жазуын құлыптастарға, тұрмыстық заттарға, қолжазбалар, хаттар әзірлеуде қолдануын түсіндіреді;

- көне түрік жазуы түріктердің саяси тарихы туралы ақпараттар беретіндігін түсіндіреді;

- көне түрік жазуы түріктердің мәдениетін, сауаттылығын көрсететіндігін түсіндіреді;

- көне түрік жазуы түріктердің дүниетанымдық ерекшеліктерін көрсететіндігін түсіндіреді;

Зерттеу сұрағы:

Зерттеу жұмысының қадамдары негізінде зерттеу жұмысын орындау.

Зерттеу жұмысын презентация арқылы қорғайды.

Зерттеу қадамдары:

1. Зерттеу тапсырмасын анықтау

2.Орхон-Енесей жазбалары туралы қажетті ақпаратты жинастыру.

3.(интернет, бейнежазба- “Көне түркі жазуы”)

4.Алынған ақпараттың қайда және қандай ақпарат көздерінен алынғанын көрсет.

5.Идеяларды ұсыну жасаған жұмысын презентация арқылы өзімнің сыныптастарының алдында таныстыру

6. Оргфографиялық және грамматикалық нормалардың сақталуын тексеру.

Оқушалар өзін-өзі бағалау

Кері байланыс

Мұғалім кері байланыс

Дескриптор:

Тапсырманы анықтай алады:

Ресурстарды таңдай біледі;

Ресурстарды сұрыптай алады;

Идеяларды ұсына, көрсете алады;

1. 
   Зерттеу сұрағы бар ма?
   
2. 
   3 ақпарат ұсынылды ма?
   
3. 
   Ақпарат көздеріне сілтеме жасалынды ма?
   
4. 
   Қорытынды ойы бар ма?
   

Оқулық

Рефлексия

5 минут

1. Руна әріпі пайда болғанға дейін түріктер соғды әріпін пайдаланған.

2.Руна жазуларының ескерткіштері Монғолияның батыс бөлігінде орналасқан.

3.Алғаш рет Руна жазуын оқыған Шоқан Уалиханов.

5.Жаңа түркі жазуының ерекшелігі саз балшыққа жазылған.

6.Орхон-Енесей жазулар түрлерінің саны -150.

7. Түріктердің әліппесі УІІ ғасырдан бастап танымал болды.

8.Ежелгі түркі жазулары түркілердің рухани мәдениеттің жоғары болғанын дәлелдейді.

Бес саусақ

қызықты болды.

бойынша мен

өзіме қажетті мәлімет алдым.

Ортаңғы саусақ - бұл маған қиынға

соқты...(маған ұнамады)...

Жеткіліксіз болды...

Топтық жұмысқа араласады.Топтық, жеке жұмыстар арқылы өзара қолдау, көмек көрсету жүзеге асырылады.

-Топтағы ұйымдастыру жұмыстарын қолға алады. Өкіл әдісі бойынша бір өкіл топтан сайланып,, тақырыпты өзге топтарға түсіндіреді;

Өз қабілеттерін жоғары деңгейде көрсете алады. Берілген тапсырмаларды басқаларға қарағанда жылдам орындайды.

Тақырып бойынша өзіндік тұжырым жасай алады, көзқарасын нақты жеткізеді.

- "Шындық детекторы" Шындық па жалған ба ойыны бойынша сұрақтарға жауап береді.

«Бас бармақ» әдісімен бағалау.

түсіндім, түсінгенім аздық етеді, түсінбедім

Түсіндім

Орхон-Енесей ескерткіштері туралы мәліметтерді түсінгенім аздық етеді

Көне түрік жазуы түріктердің дүниетанымдық ерекшеліктерін көрсететіндігін түсінбедім

Кері байланыс «Бәрі сенің қолыңда» бес саусақ бойыншы хабарлама

Бас бармақ - мен үшін маңызды және

қызықты болды.

бойынша мен

өзіме қажетті мәлімет алдым.

Ортаңғы саусақ - бұл маған қиынға

соқты...(маған ұнамады)...

иялық ортаны бағалауым.

Жеткіліксіз болды...

Санитарлық - гигиеналық ережелерді, техникалық- қауіпсіздік ережелерін сақтау